Türkiye Jeoloji Bülteni

Öz: Çatalca yöresinde geniş yayılım gösteren Oligosen yaşlı tortullar, egemen kaya bileşenlerine dayanılarak, iki ayrı yöntemsiz kaya birimine bölünmüştür. Bunlar alttan üste doğru, (1) kumtaşı-çakıltaşı birimi,(2) marn birimi şeklinde şınıflanmıştır. Tersiyer öncesi temel kayaları egemen olarak gnays, mikaşist, mermer ve kuvarsit gibi Istranca Masifi`ne özgü metamörfik kaya bileşenlerinden oluşur. Kumtaşı-çakütaşı birimi, başlıca zayıf pekleşmiş kumtaşı, çamurtaşı ve çakıltaşı kanal dolgularından oluşur. Kömürleşmiş bitki kalıntıları ve yersel kömür arakatkıları kumtaşı kesiti içinde seyrek olarak bulunur. Kumtaşı-çakıltaşı birimine ait dokusal ve sedimentolojik özellikler, birimin alüvyonal bir ortamda çökelmiş olabileceğini yansıtır. Birim içinde yer alan değişik boyutlardaki kömür, oluşukları, alüvyonal ortamda yayılım gösteren taşkın düzlüğü bataklıklarının varlığını gösterir. Marn birimi, egemen olarak ardalanma gösteren, düzgün laminalı kalkerli şeyi, killi kireçtaşı, çamurtaşı ve kiltaşı bileşenlerinden oluşur. îyi boylanmış kuvars-kumtaşından oluşan kırıntılı düzeyler, marn kesiti içinde birden çok düzeyde bulunur. Birimin egemen kaya bileşenleri, lagün benzeri sığ bir çökelme ortamını öngörür. Kuvars kumtaşlarının dokusal ve yanal yöndeki stratigrafi özellikleri, plaj benzeri kırıntılı kıyı düzlüklerinin varlığını simgeler.Bu birimlerin yeraltındaki sürekliliğini belirlemek üzere 23 noktada 920 metre akım kol boylu Schlumberger elektrik delgisi ile jeofizik yöntemler uygulanmıştır. Bölgede yer alan kaya türlerine ait elektrik özdirenç değerleri; Kuvaterner yaşlı alüvyonlarda 20-25, kiltaşı ve kömürde 1-10, Istranca metamorfiklerinde 150-100 Ohm-metre arasında değişmektedir. Bunlar birbirlerinden kolaylıkla ayrılabildiğinden, yeraltı jeofizik kesitlerinin yapılması mümkün olmuştur.Özellikle tavan kayası diye anılan marn birimi içindeki kuvars-kumtaşlarının kalınlığı ve yalıtkan Istranca metamorfitlerinin temel topografyası belirlenebildiğinden, bunlar arasında yer alan killi ve kömürlü düzeylerin kalınlıkları uygulanan jeofizik yöntemlerle saptanabilmiştir. 

Öz: Tüm-kristalli kayaçların sünek davranışı sonucu gelişmiş kayma zonları içinde, taş yapıcı minerallerin kristal geometrileri ve tane yönelimleri sayımsal olarak incelenmiştir. Kristallerdeki tane yönelimleri ve şekillerindeki geometrik değişimler kayma zonunun tektonik tarihçesi ile ilişkilidir ve doku analizlerinden elde edilen sonuçlan destekler niteliktedir. Buna karşılık, zaman içinde deformasyon miktarının ve deformasyon şiddetindeki değişimlerin saptanmasında tane şekli analizlerinin ölçüt olamayacağı sonucu ortaya çıkmaktadır. 

Öz: Bu çalışmada, Kaman`ın Kuzeydoğusunda bulunan gabroların mineralojisi, petrografisi ve jeokimyası incelenmiştir. Gabrolar genellikle plajiyoklaz, hornblende, ojit ve nadiren olivin içerirler. Klorit, tremolit, kalsit, kuvars, albit, epidot ve biotit aiterasyon mineralleri olarak gözlenir. Aksesuar mineralleri, opak mineraller olarak magnetit, ilmenit, hematit ve pirit, ayrıca sfen ve apatittir. Kayaçlar çoğunlukla hornblend-gabro ya da ince taneli-gabro olarak tanımlanmıştır. Kayaçların kimyasal analizleri neticesin*de, gabroların subalkali toleyitik magmadan kristal leş tikleri ve bunların ofiyolitik dizilimin bir üyesi olabilecekleri sonucuna varılmıştır.

Öz: Calcarinidae familyasının karakteristik bir türü olan Siderolites calcitrapoides Lamarck`ın Türkiye`de geniş bir yayılıma sahip olan sığ denizel fasiyesteki Maestrihtiyen yaşlı tortullarda sıkça gözlenmesine karşın, aynı cinsin bir diğer türü olan Siderolites denticulatus Pouville Türkiye`de (Elmalı-Antalya) ilk kez bulunmuştur.

Öz: Akhisar güneydoğusunda mostra veren volkanitlerin yaşı bu çalışmayla Alt Jura olarak saptanmıştır. Bu volkanitler, sığ deniz ortamını karakterize eden çökel kayalar içersinde yer almışlardır. Sert,genellikle yeşilimsi ve petrografik olarak riyolitik olan bu kayaların ana element bileşimleri kalk-alkalen karakteri göstermektedir. Batı Anadolu, Ege Adaları ve Yunanistan karası üzerinde mostra veren Triyas ve Jura yaşlı volkanitlerin dağılımları ve yerleri harita üzerinde özetlenmiştir. Triyas volkanitleri genellikle spilitik ve bazal tiktir. Jura yaşlı olanlar ise spilitik, bazal tik, andezitik ve dasitik kayalardan oluşmuştur. Bunların petrokimyasal karakterleri ve oluşum biçimleri. Alt Mesozoyik`te bölgenin jeodinamik evrimiyle, volkanizmanın kökeni arasındaki ilgiyi araştırmak açısından irdelenmiştir. Tüm veriler göz önüne alındığında, Triyas ve Jura yaşlı volkanik kayaçların, bölgede etkin olan riftleşme olayları ve yitim zonu ürünleri olarak meydana gelmiş olabilecekleri ortaya çıkmaktadır

Öz: Bu yazıda, Türkiye`nin çeşitli lokalitelerinde saptanan Pironaea timacensis, P. corrugata, P. praeslavonica, P. polystyla ve P. anatolica türlerinin paleontolojik incelemesi ve biyocoğrafyası verilmiştir

Öz: Kırşehir Masifi`nde yeralan, Bayındır-Akpınar (Kaman) yöresindeki alkali kayaçların petrografik ve jeokimyasal özellikleri belirlenerek kökenleri açıklanmaya çalışılmıştır. İnceleme alanındaki alkali kayaçlar, iyenitoyidler ve volkanitler şeklinde dizilim gösterirler. Siyenitoyidler, kuvars siyenit ve feldispatoyidli siyenit bileşimindedir. Feldispatöyidli siyenitler (miyaşkit, sodalit siyenit ve foyait) mineralojik ve kimyasal özellikleri açısından miyaskitik karakterdedir. Volkanitler ise, fonolit ve tefritik fonolit türündedir. Söz konusu kayaç grupları, petrografik ve jeokimyasal özelliklerine göre, bir tek magmanın fraksiyonel kristallenmesi ile değil, farklı kaynak malzemelerden türemiş değişik magmalardan itibaren oluşmuşlardır.

Öz: "Demirözü Permo-Karboniferi Bayburt1 (Gümüşhane) un 35 kilometre batısındaki Demirözü (Kısanta) kuzeyinde yüzeylenen ve içerdiği kömür mercekleri ile dikkati çeken Üst Karbonifer-Alt Permiyen istifidir. Bu istifin yüzeylendiği bölge, yaklaşık D-B doğrultulu ve güneye eğimli bindirme düzlemleri tarafından çok sayıda itki dilimine bölünmüştür. Karbonifer ve Permiyen kayaları, Bayburt Ovası`nın güneyinde yer alan iki dilimde yüzeylenir. Kttiey dilimle, çakıltâşı, çakîllı kumtaşı, kiltaşı, ortokuvarsit, kömürlü şeyi ve kireçtaşlarından oluşan Karbonifer yaşlı istifin tabanı gözlenmez. İkinci dilimde metamorfik kayalar üzerine açısal diskordansla oturan bu istif, her iki dilimde de çakıltaşı, kumtaşı, kuvarsit, silttaşı ve kireçtaşlarından oluşan Permiyen istifine geçer. İnceleme alanında Paleoz<^y|fcfüze:r:|a.e; aşmalı olarak gelen Jura`nın tabanında Liyas yaşlı çakıltaşı, kumtaşı, kumlu kireçtaşı ve karaktetize kireçtaşları yer alır. Üste doğru Dogger-Malm yaşındaki çörtlü mikrit, mikrit ye Alt Kretase yaşındaki kumtaşı, kalkaretjit ardalanmasına geçen bu birimler, bölgede geniş yayılımlı olan volkano-tortul istif, tarafından tektonik olarak örtülür. İnceleme alanı güneyindeki üçüncü dilimde açısal diskordansla metamorfitler üzerine gelen çakıltaşı ve bitkili kumtaşları ile başlayan,,Liyas-Üst Jura (?) yaşlı bu volkano-tortul istif, Üst Jura-Alt Kretase kireçtaşlarına geçer. İnceleme alanındaki metamorfitler ye onların üzerine gelen Üst Karbonifer-Alt Permiyen kayaları bulundukları alanda allakton, konumludur. Üst Kretase çökelleri ve serpantinlerin, Eosen kayaları tarafından örtülen itki dilimleri, arasında şişmiş olmaları, dilimlenme ve güneyden kuzeye doğru sürüklenmelerin Üst Kretase sonu-Eosen başı arasında geliştiğini gösterir. 

Öz: Ankara kuzeyinde, özellikle Lezgi-Orhaniye-Kınık köyleri civarında, D-B uzanmalı, Paleosen yaşlı örgülü ve menderesli akarsu tortulları bulunmaktadır. Stratigrafik olarak daha altta yer alan Örgülü akarsu istifi (yaklaşık 250 m.), üst üste gelişmiş, kanal ve çakıllı kanal barı tortullarından kuruludur. Miall(1977)`m istifa tanımları kullanılarak yapılan standart litofasiyes analizleri, tüm örgülü akarsu istifinin çevrimsel depolanma ile kontrol edildiğini göstermektedir. îzlenen istifte alttan üste doğru; Donjek modeli Platte modeli Donjek modeli ve Scott modeli örgülü akarsu tortullarının sıralanımı vardır. Bu tarz çevrimsel depolanma, yörede geniş alanlı şiddetli epirojenik/tektonik rejimin Paleosen boyunca etkili olduğunu belirtmektedir.

Öz: Doğu Toroslar Naltaş Karbonifer istifinde taşınmış çamurtaşı, biyoklastik pakettaşı-tanetaşı ve ince taneli kuvars kumtaşı ardalanmaları, fırtına kökenli dönemsel tortulaşmayı karakterize ederler. Fırtına sürecinde etkili olan yüksek enerji şartları, açık sahilden sahil kıyısına doğru taban erozyonu ve yanal tortul göçüne neden olmuştur. Bu karbonat fırtına depolarının kısmen türbit akıntı oluşuklarını andıran yukarı doğru incelen "Tenıpestite" istiflerinin tabanında karbonat çamuru içerisinde yönlenmiş iri iskeletsel parçalar içeren paket vake taşları yer alır Bunlar, üste doğru paralel veya çapraz laminalı silttaşı-çamurtaşlarına derecelenme gösterirler. Üst düzeyleri karakterize eden çamurtaşları, olası deniz otları kökenli zengin organik madde içerirler. Fırtına dönemlerini temsil eden bu topluluklar, fırtına sonrasında çökelen kalır karbonat çamurtaşları ile üstlenirler.