Türkiye Jeoloji Bülteni
Türkiye Jeoloji Bülteni

Türkiye Jeoloji Bülteni

1970 EYLÜL Cilt 13 Sayı 2
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
Nükleer Tekniğinin Maden Kaynaklarının Prospeksiyon ve İnkişafına Tatbiki
Mehmet Ayan
PDF Olarak Görüntüle

Öz: Bu yazıda, dünyadaki birçok ülkelerde nükleer teknikten faydalanılarak maden prospeksiyonunun nasıl ve hangi metodlarla yapıldığı kısaca gözden geçirilmekte ve bu tip operasyonlarda kullanılan özel cihazlardan da bahsedilmektedir.

  • maden prospeksiyonu

  • nükleer teknik

  • radyoaktif madenler


  • J.A.S. Adams : Total and spectrometric gamma-ray surveys from helicop ters and vehicles. Presented in the «proceedings of the symposium on the use of nuclear techniques in the prospecting and development of mineral resources» No : SM-112/10

  • R. Bourseau, P. Fabre et E. Zini : Dosage de l`uranium en solution par la mesure du rayonnement X de conversion interne No : SM 112/17

  • L. Blaga: Mesure de la distribution isotopique dans revaluation des gisements Pétrolifères No: SM-112/27

  • P. G. Burkhalter : Radioisotopic X-ray analytical techniques for gold and silver ores No: SM-112/18

  • J. F. Cameron : Nucleonic soil density and moisture gauges No : SM-112/18

  • J. F. Cameron : Nucleonic soil density and moisture gauges No : SM-112/6

  • R. L. Caldwell, W. R. Mills and W. W. Givens : Advances in nuclear geophysical methods in oil geology and rock analysis No: SM 112/25

  • C. G. Clayton : Applications of radioisotope X-ray fluorescence analysis in geological assay, mining and mineral processing No : SM-112/20

  • J. A. Czubek et P. Dumesnil : Radiocarottage gamma naturel sélectif No: SM-112/16

  • J. A. Czubek: Neutron methods in geophysics No: SM-112/5

  • A. G. Dandey, Q. Bristow and D. K. Donhoffer : Airborne gamma-ray

  • D. K. Donhoffer: Determination of ore concentration in exploration holes by the gamma-ray backbcakenihg kecphique No: SM-112/2

  • K. E. Duftschmid : A versatile field instrument for X-ray fluorescence analysis No: SM112/21

  • B. Dziunikowski and J. Niewodnicanski : Field determination of iron using X-ray fluoresrence and gamma-ray scattering No : SM112/22

  • R. S. Foote : Improvement in airborne gamma-radiation data analyses for anomalous radiation by removal of environmental and pedologic radiation changes No: SM-112/13

  • R. P. King, E. T. Woodburn, R. P. Colborn, R. Edwards and W. E. Smith: Dynamic testing of mineral processing equipment using radioisotopes No: SM-112/34

  • L. Lövborg, H. Kunzendorf and J. Hansen : Portable beryllium prospecting instrument with large sensitive area No: SM-112/4

  • L. Lövborg, H. Kunzendorf and J. Hansen : Use of field gamma-spectrometry in the exploration of uranium and thorium deposits in South Greenland No: SM. 112/14

  • P. L. Olgaard : Use of theoretical models for neutron moisture gauge calibration and desing No: SM-112/1

  • G. Peteu : Nuclear techniques currently used in oil field exploitation No: SM-112/24

  • A. Pradzynski : Photo-nuclear and fast neutron activation analysis of copper in copper ores and flotation products No: SM-112/29

  • J. R. Rhodes, T. Furuta and P.F. Berry : A radioisotope X-ray fluorescence drill hole probe No : SM-112/23

  • G. G. Santos, L. E. Fite, W. E. Kuykendall, R. E. Wainerdi, A. H. Rouma and W. R. Bryant : Preliminary study on the use of fast-neutron activation analysis on seas floor compositional mapping No : SM112/30

  • Silvia Sircana et G. Gloria : Utilisation de la méthode d`enregistrement des fragments de fission dans les isolants pour l`étude de la répartition de l`U et du Th dans les roches et dans les minéralisations No : SM h 112/19

  • R. E. Wainerdi, E. A. Uken, G. G. Santos and H. P. Yule : Neutron activation analysis and high resolution gamma-ray spectrometry applied to areal elemental distribution studies No : SM -112/32

  • J. W. Winchester and J. A. Catoggio : Application of neutron activation analysis to geochemical studies of mineral resources No : SM-112/28

  • Ayan, M. (1970). Nükleer Tekniğin Maden Kaynaklarının Prospeksiyon ve İnkişafına Tatbiki . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 3-18 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/739984

  • Erciyes Volkanizmasının Yaşı Hakkında Yeni Gözlemler
    Fuat Baykal
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Kayseri`nin 15 km. kadar kuzeydoğusundaki Kültepe`de (eski Kaniş), arkeolojik kazılar sırasında çıkan alüvyon içinde sünger taşı dokulu, karışık tüf bileşimli (genellikle kırıklı fenokristler ve kriptokristallin-camsı hamurdan yapılı)açık renkli volkanik cüruflar görülmüştür. Bu tür bir cüruf nümunesi içinde seramik parçaları bulunmuş ve böylece Erciyes volkanizmasının tarihi devirlerde de faaliyet gösterdiği kesinlikle ispatlanmıştır.

  • Erciyes volkanizması

  • volkanik cüruflar

  • Kayseri

  • BURRI, C. & TATAR, Y. & WEIBEL, M. (1967) : Zur Kenntnis der jungen Vulkanite der Halbinsel Bodrum (SW-Türkei). Schw. Min. Petr. Mitt. 47/2.

  • CHAPUIT, E. (1936) : Voyages d`Etudes géologiques et géomorphogeniques en Turquie. Mémoires de l`Institut Francais d`Archéologie d`İstan- bul.

  • KETİN, İ. (1963) : Explanation to the geological map of Turkey. 1.500.000. Sheet Kayseri, M.T.A. Ankara.

  • PICHLER, H. & ZEIL, W. (1969) : Die puartäre «Andesit» - Formation in der Hochkordillere Nord - Chiles. Geol. Rundsch. 58/3.

  • RITTMANN, A. (1960) : Vulkane und ihre Tätigkeit. Ferdinand Enke, Stuttgart.

  • STRECKEİSEN, A. (1967): Classification and nomenclature of igneous rocks N. Jb. Miner. Abh. 107/2.

  • WESTERVELD, J. (1956) : Phases of neogene and quaternary volcanism in Asia Minor. Congr. Geol. Intern XXa Session, Mexico.


  • Baykal, F. & Tatar, Y. (1970). Erciyes Volkanizmasının Yaşı Hakkında Yeni Gözlemler . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 19-25 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/739986

  • Türkiye Kütle Hareketleri
    Mehmet Taşdemirlioğlu
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Yeryüzü şeklini değiştiren doğal olaylardan bir kısmıda kütlehareketleridir. Çeşitli nedenlerden dolayı geniş veya dar bir arazi parçasının hissedilir bir şekilde yer değiştirmesine kütle hareketi denir.Bunuda serbest yüzeyli ve serbest yüzeysiz olmak üzere iki türlü tanımlamak mümkündür. Bunlarda heyelan, akma ve kaya düşmesi gibihareketlerdir.

  • kütle hareketleri

  • Heyelan

  • Türkiye


  • Taşdemiroğlu, M. (1970). Türkiyede Kütle Hareketleri . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 26-35 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/739990

  • Türkiye`nin Sismisitesi ve Deprem Bölgeleri Haritasının Geliştirilmesi
    Ahmet Tabban
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: (1968-69) döneminde Japonya`da katılmış bulunduğum (Sismoloji ve Deprem Mühendisliği) kursundaki kişisel çalışma devresinde «Türkiye`nin Sismisitesi» konusunu seçmiştim. Bu konu ile ilgilenmem; mensubu bulunduğum Bakanlığa, mevcut bulunan deprem bölgeleri haritasının geliştirilmesinde yardımcı olabilmem içindi. Sizlere kısaca dünyadaki deprem kuşaklarından ve bazı büyük depremlerden bahsederek konuya girmek isterim. Bilindiği gibi yeryüzünde deprem yönünden aktif olan bölgeler kuşaklar halinde uzanmakta ve birçok ülkeleri içerisine almaktadır. Bu ülkeler zamanı ve yeri bilinmeyen gelecekteki depremlerin tehdidi altındadır. Tarihi istatistiklere ve aletsel gözlemlere göre, yeryüzündeki aktif deprem kuşakları değişik sismik aktiviteler göstermektedir. 

  • Türkiye`nin Sismisitesi

  • deprem

  • deprem bölgeleri haritası


  • Tabban, A. (1970). Türkiye`nin Sismisitesi ve Deprem Bölgeleri Haritasının Geliştirilmesi . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 36-48 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/739993

  • Fosfat Yataklarının Teşekkülü ve Aranması
    Mehmet Ayan
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: The uses and production of phosphate, phosphote bearing minerals androcks, formation of phosphate deposits, the ways to be followed in phosphateexplorations and the geology and evaluation of phosphate deposits found inTurkey are also discussed in this article.

  • Fosfat yatakları

  • gübre

  • Türkiye


  • Beer H . Geologische Untersuchung der phosphatvorkommesi Westlihc Derik im Vilayet Mardin. M.T.A. Rapor Ankara 1965.

  • Blazy P . Valorisation de gisement de phosphate de Mazıdağı Nancy 1965.

  • Eray N . Mazıdağı fosfatlarının; değerlendirilmesi. M.T.A. Rapor 1966.

  • Kazakov A. V. Faciès de la phosphorite et genèse des phosphorites 17 è Cong. Géo. İnt. 1937 Leningrad.

  • Mc. Kelvy. V. E. Domestic phosphate Deposits Academic press. İnc. 1953 New-York.

  • Monciardini C. Contribution à l`étude de la sédimantation Phoshatéo ex Turquie. B.R.G.M. yayınlanmamış rapor 1965.

  • Sheldon R. Reconnaissance for phosphate in Turkey. Publication of the Mining Assistance comission Ankara 1957

  • Mining Assistance comission Ankara 1957.

  • Tolun N. Stratigraphy and tectonics of SE Anatolia.

  • İst. Üniv. Fen Fakült. Mecmuası seri B. Cilt XXV Sayı 3-4 ,1980.

  • Şlansky, M. (1964) : Généralités sur la Sédimentation phosphatée et la recherce du phosphate. Bulf. B.R.G.M. No : 1.

  • Bayraktar, S. (1966) : Mardin Mazıdağı Kasrık Fosfat Yatağı Jeoloji Raporu. M.T.A. Enst. Rapor No: 4130.

  • Bayraktar, S. (1966) : Mardin Mazıdağı, Taşıt Kasrık Akras Fosfat Yatakları Sondaj ve Hafriyat Etüdleri Raporu. Cilt: I, II, III, IV, V, VI, VII. M.T.A. Enst. Rapor No: 4070.

  • Ayan, M. (1970). Fosfat Yataklarının Teşekkülü ve Aranması . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 49-82 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/739994

  • Petrol Aramalarında Yeni Bir Büyüklük «İletken Sıvıyla Islanmış Dielektrik, Tanecikler Ortamında Frekans Effekt»
    Sirri Kavlakoğlu
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Petrolün, su ihtiva eden rezervuara yerleşmesi sırasında kovamadığı bir miktar su bahis konusudur. Yani rezervuar yüzde belli bir miktarda tuzlu su ihtiva etmektedir. Böyle bir ortam jeofizik olarak «İletken sıvıyla ıslanmış dielektrik tanecikler ortamı» şeklinde mütalea edilebilmiş ve bu ortamda rezistivitenin frekansa bağlı olabileceği teorik olarak gösterilmiştir. Böylece indüklenmiş polarizasyon metodunun petrol zonlarının değerlendirilmesinde kullanılabileceği tesbit edilmiş ve petrol kuyularında, muhtemel petrol horizonlarıyla ilgili olarak I. P. logu alınması gereği ortaya çıkmıştır. Dolayısiyle petrol horizonlarıyla ilgili ek bir enterpretasyon değeri bulunmuş oluyor.

  • petrol horizonları

  • jeofizik

  • indüklenmiş polarizasyon metodu


  • J. R. Wait, Overvoltage Research and Geopysical Applications pergamon press, 1959.

  • J. A. Stratton, Electromagnetic theory, Mc Graw - Hill Book Company, Inc. 1941.

  • A. Houpeurt, Mouvements des Fluides les Gisements D`Hdrocarbures Essai Des Puits Institut Français du petrole et Société des Editions Tech 1958.

  • A. R. Von Hippel, Dielectrics and Waves. New York, John Willey and sons Inc. 1954.

  • G. D. Hobson, Some Fundamentals of petroleum geology. Oxford University press, 1954.

  • R. F. Harrington Time - Harmonic Electromagnetic fields. Mc Graw - Hill Book Company. Inc. 1961.

  • Kavlakoğlu, S. (1970). Petrol Aramalarında Yeni Bir Büyüklük «İletken Sıvıyla Islanmış Dielektrik Tanecikler Ortamında Frekans Effekt» . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 83-89 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/739998

  • Türkiye`de Önemli Jeolojik Aflörmanların Korunması
    İhsan Ketin
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Konusu, Tabiatı ve Tabiî Kaynakları Koruma olan bu simpozyumda,bilimsel önemi olan bazı jeoloji mostralarının da korunması gerektiğinibelirtmek amacı ile bu kısa tebliği hazırlamış bulunuyoruz. Burada, canlı tabiat yanında, çok kez «Taş-Kaya» olarak önemsenmeyen Jeolojikteşekküllerin de ne kadar korunmaya muhtaç olduklarını birkaç örneküzerinde açıklamaya çalışacağız.

  • jeolojik aflörmanlar

  • tabiat anıtı

  • Türkiye


  • Ketin, İ. (1970). Türkiye’de Önemli Jeolojik Aflörmanların Korunması . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 90-93 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/740002

  • Dünya`da Rastlanan Belli Başlı Ultramafik ve Ultrabazik Kayaç Toplulukları ve Bu Topluluklar İçinde Alpin Tipinde Olanların Yeri ve Problemleri
    Oğuz Arda
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Turkey is one of the countries in the world that the ultrabasic and ultramafic rocks occur extensively. Therefore it is thought desirable to write ashort account of this class of geologic bodies and their problems in order togive a better understanding of these rocks for the Turkish geolgists in thefield.

  • Ultramafik kayaçlar

  • ultrabazik kayaçlar

  • alpin-tipi ultramafik kayaçlar


  • Bailey, E. B. and Mc. Callien, W. J., (1953), Serpantine lavas, the Ankara melange and the Anatolian thrust. Trans. Royal Soc. Edinburgh, 82, p. 403 - 442.

  • Bowen, N. L. and Tuttle, O. F., (1949), The system MgO-SiO2 -H2 O Bull. Goel. Soc. America, 60, p. 439 - 460.

  • Brunn, I. H., (1960), Mise en place et différenciation de l`association pluto-volcanique du cortege ophiolitique. Rev. Geogr. Phys et Geol. Dynam. (2) 3, p. 115 - 132.

  • Brunn, I. H., (1956), Contribution à l`étude géologique du Pinde Septentrionale et d`une partie de la Macédoine Occidentale. Ann. Géol. Pays Helléniques. 1st ser., 7, 358 p.

  • Dubertret, L., (1953), Geologie des roches vertes due Nord-Ouest de la Syrie et due Hatay (Turquie). Mus. Nat. Hist. Nat., Notes et Mem. Moyen-Orient, 6.

  • Drever, H. I., (and J. G. Mac. Donald, (1959), The lower margin of the Shiant Isles sill. uart. J. Geol. Soc. London, 114 - 343.

  • Francis, G. H., (1956), The serpentinite mass in Glen Urquhart, Inverness-Shire, Scotland. Am. J. Science. Vol. 254, u. 221 – 226.

  • Gass, I. G. and Mason-Smith, D., (1963), The geology and gravity anomalies of the Troodos masif, Cyprus. Phil. Trans. Roy. Soc. A. 255 - 417.

  • Green, D. H., (1964 a), The petrogenesis of the high temperature peridotite intrusion in the Lizard area, Cornwall. J. Petrol., 5, 134 - 188.

  • Hess, H. H., (1964 a), «The oceanic crust, the upper mantle and the Mayaguez serpentinized peridotite» in Burk, C. A., ed., A study of serpentinite. Natl. Acad. Sci, -Natl. Res. Council Publ. 1188, 169 - 175.

  • Hess, H. H., (1955 a), Serpentines, orogeny and epirogeny. Geol. Soc. Am., Spec. Paper 62, 391 - 408.

  • Heissleitner, G., (1951 52), Serpentin -und Chromerz- Geologie der Balkan habinsel und eines Teiles von Kleinasien. Jb. Geol. B-A. Wien, Sonderbd. 1. Hostetler, P. H., Coleman, R. G., Mumpton, F. A., and Evans, B. W., (1966), Brucite in Alpine serpentinites. Am. Mine. Mag. 51, p. 75 - 98.

  • Irvine, T. N., (1963), Origin of the ultramafic complex at Duke Island, Southeastern Alaska. Min., Soc, Am., Spec. Paper I, 36 - 45.

  • Jahns, R. H., (1955), Bak Wyllie, P. J., (1967 68), Ultramafic and related rocks. J. Wiley. New York.

  • Johnston, R., (1953), The olivines of the Garbh Eilean Sill, Shiant Isles. Geol. Mag., 90, 161 - 171.

  • Lauder, W. R., (1965), The geology of Dunn Mountain, Nelson, New Zealand. N. Z. J. Geol. Geophys. 8: 475 - 504.

  • Moores, E. M.; (1969), The Troodos, Cyprus and Vourinos, Greece, ultramafic complexes and evaluation of ophiolites as ocean floor slices. A meeting for discussiion on petrology of igneous and metamorphic rocks from the ocean floor. The Royal Society. London.

  • O`Hara, M. J., (1966), Eclogite, peridotite and pyrope from Navajo Country, Arizona and New Mexico. Am. Mineralogist, 51, 336 - 352.

  • Steinmann, G., (1927), Die ophilitschen zonen in den Mediterranen Kettengebirgen. XlVe Congr. Intern. Géol. (Madrid), C. R., fasc. 2, p. 637 - 668.

  • Taylor, H. P., Jr., and Noble, J. A., (I960), Origin of the ultramafic complexes in Southeastern Alaska. 21 st. Intern. Geol. Congr., Copenha-gen, Repts. 13, 175 - 187.

  • Tertsch, H., (1922), Studien am Westrande des Dunkelsteiner Granulitmassives. Min. pet. Mitt, Band 35, p. 229 - 234.

  • Thayer, T. P., (1966), Serpentinization considered as a constant volume metasomatic process. The Am. Min. Vol. 51, p. 685 - 709.

  • Thayer, T. P., (1963 b), The Canyon Mountain Complex, Oregon, and the alpine mafic magma stem. U. S. Geol. Suvr., Prof. Paper, 475—C, C82 - C85.

  • Raleigh, C. B., and Patterson, M. S., (1965), Experimental deformation of serpentinite and its tectonic implications. J. Geophys. Res., Vol. 70, No. 16 p. 3965 - 3968.

  • Wager, L. R. and Deer, W. A., (1939), Geological investigation in east Greenland, Pt. III. The petrology of the Skaergaard intrusion, Kangerdlugssuaq, East Greenland. Medd. Grenland, 105, No. 4, 352p.

  • Wilkinson, J. F. G., (1953), Some aspects of the alpine-type seppentinites of Queensland. Geol. Mag. 90, 305 - 21.

  • Wyllie, P. J., (1967-68), Ultramafic and related rocks. J. Wiley. New York. London. Sydney.

  • Lappin, M. A., (1962), The eclogites, dunites and anorthosites of the Selje and Almklovdalen districts, Nordfjord, S. W. Norway. Ph. D. Thesis, University of Durham.

  • Arda, O. (1970). Dünya`da Rastlanan Belli Başlı Ultramafik ve Ultrabazik Kayaç Toplulukları ve Bu Topluluklar İçinde Alpin Tipinde Olanların Yeri ve Problemleri . Türkiye Jeoloji Bülteni , 13 (2) , 94-100 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/54394/740004

  • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle