Türkiye Jeoloji Bülteni

Öz: Tetkik edilen bölgenin başlıca dağları; Artos (3475 m.), Pelli (3060 m.), Arnas (3550 m.), Singer (2900 m.), Vaviran (3000 m.) ve Kuvveşehap (3500 m.) dağlarıdır. Bölgenin stratigrafisi biraz karışıktır. Stratigrafik vaziyet şu şekildedir: Paleozoik (Üst Permien), Üst Kretase (Mastrihtien), Üst Kretase Paleosen, Eosen, Neojen ve Kuaterner`dir. Kuarsitler, Kalkerler, Kristalen Kalker ve şistler Üst Permien`i teşkil ederler. Kalkerler içinde (Schwagerina, Parafusulina, Polydiexodina) lar bulduk. Üst Kretase; Konglomera`lardan, levhalı kalkerlerden, Globigerina`lı kalkerlerden ve Radiolaritler`den müteşekkildir. Bu kalker ve grelerde de (Globigerinacf. cretacea, Globotruncana linnei d`Orb., Globotruncana cf. stuarti J. deLapp., Cyclolites krumbecki Stef., Trochosmilia bilobata Mich., Hippuritesloftusi Wood, Exogyra columba Lamk., Loftusia elongata, Lagena diffringens J. de Lapp.) fosillerini bulduk. Kesif kalkerlerden, marn gre ve bazi Eruptif sahrelerden müteşekkil (Karışık fasies) adını verdiğimiz bir fasies mevcuttur. İhtiva ettiği fosillere göre yaşı Üst Kretase-Paleosen`dir. Başlıca fosilleri de: (Miliolidae, Nummulites sp., Miscellanea cf. miscella d`Arch.,Lithophyllum, Globigerina cf. cretacea, Globotruncana cf. stuarti de Lapp.)olup kalkerler içinde bulunurlar. Bölgedeki Eosen Kalkerlerinde de (Miscellanea miscella d`Arch., Alveolina cf. primaeva Reich., Nummulites subatacicus) fosilleri bulunur. Fosillerinin delaletiyle Neojen`e ait arazi; Alt Miosen, Orta Miosen, Umumiyetle Neojen diye ayrılabildi. A. Miosen; konglomeralardan, gre ve kalkerlerden ibarettir. O. Miosen münavebeli gre ve marn tabakalarından müteşekkildir. Bölgede Neojen`in ihtiva ettiği mühim fosiller: (Chlamys scabriusculus Font. (variete), Ghlamys cf. rotundata Lamk., Miogypsina sp., Miolepidocyclina burdigalensis, Amphistegina, Lithothamnium) lardır. Kuaterner; alluvion, çimentolanmış teras çakılları ve travertenlerden ibarettir. Tetkik ettiğimiz sahanın başlıca Eruptif sahreleri; andezit, gabro diyabaz, lamprofir, piroksenit ve serpantinlerdir. Bu eruptifler; mahrut, sil vedayk şekillerindedirler. Paleozoik esnasında volkanik faaliyetler olmuştur. Kretase ve Paleosende bu faaliyetler daha da şiddetli olmuştur. Şariyaj ve Ekaylı bünyelerin mevcudiyeti bölgenin şiddetli tektonik faaliyetler geçirmiş olduğunu gösteriyor. Bu faaliyetler esnasında tektonik breş ve milonitler teşekkül etmiştir. Şariyajların civarında bazı yerlerde(bilâhare vukua gelmiş erozyonların tesiriyle) Kretase üzerinde Paleozoik Klipleri görülür. Tersier sonlarına doğru Alp Orojenik hareketleri yavaşlamış, fakat durmamıştır. Hersinien hareketleri Alp orojenisiyle kısmen örtülmüş ve güneyden gelmiştir. Bu kuvvetler genel iltiva istikameti olan N75-80W hattına takriben amutturlar. Ed. Parejas`ın (6) Van Yüksek Transversali bölgemizde iki tali kol halinde tecelli eder. Bunlardan birinin Pili dağdan, diğerinin de bölgenin doğu kısmına yakın geçtiği kanaatındayız. Bölgede ekonomik önemi haiz maden kaydedilmemiştir. Biraz hematit ve bakır izlerine rastlanır. Paleozoik saha içerisinde de Barit`e benzer bazı tezahürler vardır.

Öz: Gördes İlçesindeki heyelanı tetkik maksadile yapılan bir seyahatte Salihli-Gördes arasındaki arazide yer yer durarak nümuneler almıştık. ¹) Bunlardan bir kısmı jeolojik-ekonomik bakımdan dikkati çekici bazı sonuçlar verdiğinden, bu vadideki müşahedelerimi kısaca belirtmeyi faydalı buldum. l:800.000 yüz ölçekli Türkiye jeoloji hartasının tetkikinden anlaşılacağı üzere Salihli-Gördes arasındaki arazi, çok eski jeoloji devirlerinde teşekkületmiş bulunan granitler, gnaysler, fillatlar ve mermerlerden müteşekkildir. Ve bu arazi Gördes civarında Neojen devrine ait bulunan kalker, marn vegrelerden ibaret bir seri tarafından kaplanmıştır.

Öz:  " Orta Anadolu granitleri " nin doğu kısmında bulunmuşolan bir fluorit yatağından ve civarındaki plutondan alınmış numunelerle yapılan mineralojik ve fiziksel incelemeler hakkında bilgi verilmektedir.

Öz: Rendzina toprakları yahut ümüs-karbonat toprakları (4) yumuşak açık renkli ve çok kireçli ana kayalar üzerinde teşekkül eden ve ondan keskin bir çizgi ile ayrılan koyu esmer veya siyah renkli intrazonal topraklardır. Bu toprakların meydana geldiği ana kayalar ekseriya tebeşir, yumuşak kalker, marn ve jipsten ibarettir. Yüksek miktarda organik maddeyi ihtiva eder. Çayır vejetasyonu mahsulü olan bu organik madde Rendzina toprağa bariz koyu rengi verir.

Öz: Bu yazıda, kromun kimya terkibi bakımından yan sahre ve yatakların zonar olması gibi faktörlere bağlı bulunup bulunmadığı ve aynı bir Peridotit masifi içinde değişiklikler görülüp görülmediği sualleri açıklanmağa çalışılmıştır. Bundan başka aynı bölge kromitlerinin başka bölgeler kromitleriyle de mukayesesi yapılmıştır. Mukayeseleri yapabilmek için, Cevherlerin tam analizinden Kromit formülü hesaplanmak ve grafik olarak göstermek yolu takip olunmuştur. Bu arada muhtemelen tezahür edecek hatalar üzerinde de durulmuştur. 

Öz: Türkiye`de halen bilinen Boksit yataklarının jeolojik ve madencilik bakımından incelenmesini ve elde olunan neticelerin Avrupa Boksitleriyle kısa bir mukayesesini yapan bu etüdümüz; 1947, 1948, 1950, 1951 ve 1952senelerinde M.T.A. Enstitüsünün Türkiye Boksit sahalarında yaptırdığı aramaları tedvir ettiğimiz zamanlarda topladığımız vâsi materyelin gerekli şekilde işlenmesinden ibarettir. Yeraltı galeri aramaları, sayısı binden fazla küçük kuyu ve yarma hafriyatı, yüzlerce Boksit numunesi, 350 ince kesit ve 1000 küsur kimya analiz raporları bu toplanan materyel meyanındadır. Ayrıca zikri geçen senelerde Boksit sahalarında yapılan müşahedeleri ve müteaddit jeolojik löveleri debuna eklemek lâzımdır. Etütlerimizin siklet merkezini Akseki Boksit Bölgesi teşkil etmiştir. Zonguldak ve Islahiye (Cabbar Dağı) Boksitleriyle ikinci derecede meşgul olunmuştur.  Boksit aramalarını yaptıran müessesenin gayesi birinci derecede ekonomik idi: Nerede, ne kadar ve ne kalitede Boksit vardır? Bu üç sualin  cevabını teşkil eden ve nihaî raporları tarafımızdan tanzim olunan bilgiler arasından ancak ‹ ilmî › mahiyet taşıyanları seçilmiş, madenlerin zenginliğine, yerlerine vesair ekonomik kıymetlerine dair detaylı bilgiler ancak kısa özetler halinde etüd çerçevesi içine alınmıştır. Yatakların jeolojisi bahislerinde detaylı müşahedeler dercolunmuştur. Buna mukabil bölgelerin umumi jeolojisi gayet kısa olarak anlatılmıştır. Çünkü bilhassa Akseki Boksit bölgesi için detaylı jeolojik bilgileri ihtiva eden bir eser 1949 senesinde Blumenthal-Göksu(18) tarafından neşredilmiştir. Bu eserden yalnız (Şekil 2)de görülen tektonik harita bazı tadillerle aynen alınmıştır

Öz: Bu boynuz parçasını 1951 yılında Küçükyozgat`ın güneyinde bulunan fosilli sahada yaptığım bir kazı esnasında buldum.² Gazella capricornis Rodler ve Weithofer`e³ (Gazella rodleri Pilgrim ve Hopwood4) ait olan bu boynuz parçası, daha evvel Maragha5 ve Besarabya`da 6 bulunmuş olan bu türün (species) Ponsien çağda Anadolu`da da yaşamış olduğunu göstermektedir.