İbrahim Engin Meriç
Niyazi Avşar
Atike Nazik
Baki Yokeş
Mustafa Ergin
Mustafa Eryilmaz
Fulya Yücesoy Eryilmaz
Erkan Gökaşan
Fikret Suner
Hüseyin Tur
Şenol Aydin
Feyza Dinçer
PDF Olarak Görüntüle
Öz: Çalışma, Çanakkale Boğazı`nda derinliği 25.00-83.00 m arası değişen; 2007 yaz aylarında olmak üzere12 ve geçmiş yıllarda ise 14 ayrı noktadan alınmış olan 26 örnek üzerinde yürütülmüştür. Örneklerden 8`i çok zengin denilebilecek foraminifer ve ostrakod topluluğunu içermektedir. Yalnız ikisi ise zengin bir mollusk faunasına sahiptir. Foraminifer topluluğu 73 cins ve 118 tür, ostrakod topluluğu ise 36 cins ve 41 tür ile temsil edilmektedir. Bunlara nazaran mollusk gurubundan pelesipodlar 13 cins ve 12 tür, gastropodlar 11 cins ve 16 türe sahiptir. Bu bilgilerin ışığında değinilen alanın Ege Denizi ve Akdeniz faunası etkisinde kaldığı anlaşılmaktadır. Örneklerden üçünün çok zengin bir bentik foraminifer ve ostrakod topluluğuna sahip olması, birinde iri foraminifer kavkılarının gözlenmesi ve bunlardan bazılarında renklenme ile jips kristallerinin varlığı, bu örneklerin alınmış olduğu alanlarda fay/faylara bağlı karbonat, sülfat ve eser elementçe zengin su çıkışlarının varlığını ortaya koymaktadır. Boğazın zemin çökelleri kum, siltli kum, çamurlu kum, kumlu silt, silt, çamur ve kumlu çamurdur. Amaç, Çanakkale Boğazı foraminifer, ostrakod ve mollusk faunasının Ege Denizi, Akdeniz ve Marmara Denizi toplulukları ile benzerlik ve farklılığını belirterek çalışılan alanın ekolojik özelliklerini ortaya koymaktır.
Bentik Foraminifer
Çanakkale Boğazı
Çökel Jeokimyası
Jips
Mollusk
Ostrakod
Yüzey Çökelleri
Agemian, F. and Chau, A.S.Y., 1976, Evaluation of extraction techniques for the determination of metals in aquatic sediments. Analyst 101, 1207, 761-767.
Aksu, A., 2005, Erdek Körfezi (GB Marmara Denizi) güncel sedimanlarında bulunan bentik foraminiferlerin taksonomik incelemesi. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 96 s., Adana.
Algan,O., Balkıs,N., Çağatay, M.N., and Sarı, E., 2004, The sources of metal contents in the shelf sediments from the Marmara Sea, Turkey. Environmental Geology, 46, 932- 950.
Apaydın, N. ve Erseçen,N., 1981, Türkiyenin Bilinen Maden Yatakları, MTA Yayın No. 185, Ankara, 67s.
Avşar, N., 2002, Gökçeada, Bozcaada ve Çanakkale üçgeni kıta sahanlığı (KD Ege Denizi) bentik foraminifer dağılımı ve taksonomisi. H. Ü. Yerbilimleri, 26, 53-75, Ankara.
Avşar, N., and Ergin, M., 2001, Spatial distribution of Holocene benthic foraminifera, Northern Aegean Sea. International Geology Review, 43, 754-770.
Avşar, N. ve Meriç, E., 2001, Çeşme-Ilıca Koyu (İzmir) termal bölgesi güncel bentik foraminiferlerinin sistematik dağılımı. H. Ü. Yerbilimleri, 24, 13-22, Ankara.
Avşar, N., Aksu, A. Ve Dinçer, F., 2006, Erdek Körfezi (KB Marmara Denizi) bentik foraminifer toplulukları. H. Ü. Yerbilimleri, 27 (3), 125-161, Ankara.
Avşar, N., 2008, Taxonomy and assemblages on benthic foraminifera in the coastal environment of the northern Marmara Shelf (NW Turkey). Asian Earth Sciences (in press).
Balkıs, N., 1997, Erdek Körfezi sedimentlerinin jeokimyası, (Doktora Tezi), İ.Ü., Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü.
Balkıs, N., and Çağatay,M.N., 2001, Factors controlling metal distribution in the surface sediments of the Erdek Bay, Sea of Marmara, Turkey. Environment International, 27, 1-13.
Başkan, E. ve Canik, B., 1983, Türkiye sıcak ve mineralli sular haritası Ege Bölgesi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Yayınları, No: 189, 80 s., Ankara.
Bayhan,E., Ergin, M., Temel, A., and Keskin, Ş., 2001, Sedimentology and mineralogy of surficial bottom deposits from the AegeanÇanakkale-Marmara transition (Eastern Mediterranean): effects of marine and terrestrial factors. Marine Geology, 175, 297-315.
Bodur, M.N., and Ergin, M., 1994, Geochemical characteristic of the recent sediments from the sea of Marmara, Geochemical Geology, 114, 73-101.
Bonaduce, G., Masoli, M., Minichelli, G. And Puglies, N., 1979, The benthic ostracods. Géologie Mediterranéenne la mer Pélagienne. Tome VI, numero 1, 280-284.
Breman, E., 1975, The distribution of ostracodes in the bototm sediments of the Adriatic Sea. Vrije Universiteit te Amsterdam, Krips Repro, Meppel, 165 s.
Chester, R., and Hughes, R. M., 1967, A chemical technique for the separation of ferromanganese minerals, carbonate minerals and adsorbed trace elements from Pelagic Sediments. Chemical Geology 2, 249-262.
Cimerman, F. and Langer, M. R., 1991, Mediterranean foraminifera. Slovenska Akademija Znanosti in Umetnosti, Akademia Scientiarum et Artium Slovenica. 118 p., 93 plts., Ljubljana.
Çağatay, M.N., Balkıs, N., Sancar, Ü., Çakır, Z., Yücesoy-Eryılmaz, F., Eryılmaz, M., Sarı, E., Erel, L., Akçer, S., ve Biltekin, D., 2006, Marmara Denizi Çökel Jeokimyası Atlası. TÜBİTAK Projesi (103Y053), 81s.
Çağlar, K. Ö., 1947, Türkiye Maden Suları ve kaplıcaları. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Yayınları, Seri B, No: 11, 94 s., Ankara.
Demir, M., 2003, Shells of mollusca from the seas of Turkey. Turkish Journal of Zoology, 27, 101-140, Ankara.
Ercan, T ve Gedik A., 1983, Pontitlerdeki volkanizma. Jeoloji Mühendisliği, TMMOB jeoloji mühendisleri yayın organı sayı 18, 3-22.
Ergin, M., Bodur, M.N., and Ediger,V., 1991, Distribution of surficial shelf sediments in the northeastern and southwestern parts of the Sea of Marmara: Strait and canyon regimes of the Dardanelles and Bosporus. Marine Geology, 96, 313-340
Ergin, M., Bodur, M.N., Ediger,V., Yemenicioglu,S., Okyar,M., and Kubilay, N., 1993, Sources and dispersal of heavy metals in surface sediments along the Eastern Aegean shelf. Bollettino di Oceanologia Teorica ed Applicata, XI, 1, 27-44.
Ergin, M., and Bodur, M.N., 1999, Silt/clay fractionation in surficial Marmara sediments: implication for water movement and sediment transport paths in a semi-enclosed and two-layered flow system (northeastern mediterranean Sea). Geo-Marine Letters, 18, 225-233.
Eryılmaz, M., 1995, Marmara Denizi, İstanbul ve Çanakkale Boğazları Fiber optik kablo güzergahı çalışmaları, Gemi İnş. ve Deniz Tek. teknik kong., 445-456, İstanbul.
Eryılmaz, M., 1997, Türkiye, Çanakkale Boğazı yüzey sediment dağılım Haritası, Dz.K.K. Sey. Hid. ve Oşi. Dairesi Başkanlığı, 1: 200.000 ölçekli, SHOD, Şubat 1998, (Baskı Tarihi: Mart 1999), İstanbul.
Eryılmaz, M., 1998, Türkiye, Çanakkale Boğazı Güney yaklaşımı, yüzey sediment dağılım Haritası, Dz.K.K. Sey. Hid. ve Oşi. Dairesi Başkanlığı, 1: 75.000 ölçekli, SHOD, Aralık 1997, İstanbul.
Eryılmaz M., 2000, Marmara Denizi yüzey çökel dağılım haritası. 53. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri özleri. TBMMB Jeoloji Mühendisleri Odası 21-25 Şubat 2000, 364-365, Ankara.
Eryılmaz M., Yücesoy-Eryılmaz F., Aydın, Ş., Türker, A. ve Kırca, Z., 2001, Çanakkale Boğazının güncel çökel dağılımı. 54. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, 5- 6, 7-10 Mayıs 2001, CD file-no: 54-28, Ankara.
Gökaşan, E., Ergin, M., Özyalvaç, M., Sur, H. İ., Tur, H., Görüm, T., Ustaömer, T., Batuk, F., Alp, H., Birkan, H., Türker, A., Gezgin, E., and Özturan, M., 2008, Factors controlling the present sea floor morphology of the Çanakkale Strait (Daradanelles, Turkey), Geo-Marine Letters, 28, 107-129.
Guillaume, M.C., Peypouquet, J.P. et Tetart, J., 1985. Quaternaire et actuel. Atlas des Ostracodes de France, Ed: H.J. Oertli. Bull. Centres Rech. Explor. Prod. Elf-Aquitaine. Mém.9, 337-377.
Hatta, A. and Ujiie, H., 1992, Benthic foraminifera from Coral Seas between Ishigaki and Iriomote Islands. Southern Ryukyu Island Arc, Northwestern Pasific. Bulletin of the Colloge of Science, University of Ryukyus. 53, 49-119; 54, 163-287.
Hayward, B. W., Grenfell, H. R., Reid, C. M. and Hayward, K. A., 1999, Revent New Zealand shallow-water benthic foraminifera. Taxonomy, ecologic distribution, biogeography, and use in paleoenvironmental assessment. Institut of Geological and Nucleer Sciences monograph 21, 258 p., 17 plts., New Zealand.
Hottinger, L., Halicz, E. and Reiss, Z., 1993, Recent foraminiferida from the Gulf of Aqaba, Red Sea. Slowenska Akademija Znanosti in Umetnosti. Academia Scientiarum et Artium Slovenica. 179 p., 230 plts., Ljubljana.
JMO, 1997, Türkiyenin önemli maden yataklarını gösteren genelleştirilmiş jeoloji haritası. Türkiye maden kaynakları ve sorunları sempozyumu. Jeoloji Müh. Odası.
Johnson D.M., Hooper P.R., and Conrey R.M., 1999, XRF Analysis of Rocks and Minerals for Major and Trace Elements on a Single Low Dilution Li-tetraborate Fused Bead, International Centre for Diffraction Data, 843-867.
Kaminski, M. A., Aksu, A., Box, M., Hiscott, R. N., Filipescu, S. and Al-Salameen, M., 2002, Late Glocial to Holocene benthic foraminifera in the Marmara Sea. Implications for Black SeaMediterranean Sea connections following the last deglaciation. Marine Geology, 190, 165-202.
Kerey, İ. E., Meriç, E., Tunoğlu, C., Kelling, G., Brenner, R. L., Doğan, A. U., 2004, Black Sea-Marmara Sea Quaternary connections new data from the Bosphorus, Istanbul, Turkey. Palaeogeography, Palaeo-climatology, Palaeoecology, 204, 277-295, Amsterdam, Hollanda.
Krauskopf, K.B., 1985, Introduction to Geochemistry, 2.nd edition. McGraw-Hill, 617.
Loeblich, Jr. A. R. and Tappan, H., 1988, Foraminiferal genera and their classification. Van Nostrand Reinhold Company, 970 p., 842 plts., New York.
Loeblich, Jr. A. R. and Tappan, H., 1994, Foraminifera of the Shelf and Timor Sea. Cushman Foundation for Foraminiferal Research, Special Publication, No: 31, 663 p., 630 plts.
Loring, D.H., 1987, Reliability of trace metal analyses of marine sediments-Am ICES interaction study (I/TM/MS). In: Lindberg, SE, Hutchinson, TC (eds), Proceedings of the Sixth International Conference on Heavy Metals in theEnvironment, 15-18 September 1987, New Orleans, LA, CEP Limited Publishers, Edinburgh, UK, 352- 356.
Loring, D.H., and Rantala, R.T.T., 1988, An Intercalibration Exercise for Trace Metals in Marine Sediments. Marine Chemistry 24, 13-28.
Mason, B., and Moore,C.B., 1982, Principles of Geochemistry, John Wiley & Sons, Hong Kong, 344s.
Meriç, E., 1986, Deniz dibi termal kaynakların canlı yaşamına etkisi hakkında güncel bir örnek (Ilıca-Çeşme-İzmir). T. J. K. Bülteni, 29 (2), 17-21.
Meriç, E., Avşar, N. ve Çetin, O., 1996, Kuşdili (Kadıköy-İstanbul) Kuvaterneri stratigrafisi hakkında yeni görüşler. Ç. Ü. Yerbilimleri (Geosound), 29, 151- 159, Adana.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., ve Nazik, A., 1998, Dilovası (Gebze-Kocaeli) Kuvaterner istifi. Ç. Ü. Yerbilimleri (Geosound), 32, 199- 218, Adana.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Tunoğlu, C., Taner, G., Kapan-Yeşilyurt, S., Ünsal, İ., ve Rosso, A., 2000, Geç Kuvaterener (Holosen)de İstanbul Boğazı yolu ile Marmara Denizi-Karadeniz bağlantısı hakkında yeni bulgular. TJB (1), 73-118, Ankara.
Meriç, E. and Avşar, N., 2001, Benthic foraminiferal fauna of Gökçeada Island (Northern Aegean Sea) and its local variations. Acta Adriatica, 42 (1), 125-149.
Meriç, E., Avşar, N., Eryılmaz, M., ve YücesoyEryılmaz, F., 2001, İstanbul Boğazının güncel bentik foraminifer topluluğu ve çökel dağılımı. Ç. Ü. Yerbilimleri (Geosound), 38, 93-108, Adana.
Meriç, E., Avşar, N. ve Nazik, A., 2002 a, Bozcaada (Kuzey Ege Denizi) bentik foraminifer ve ostrakod faunası ile bu toplulukta gözlenen yerel değişimler. Ç.Ü. Yerbilimleri (Geosound), 40-41, 97-119., Adana.
Meriç, E., Avşar, N. ve Bergin, F., 2002 b, Midilli Adası (Yunanistan-Kuzeydoğu Ege Denizi) bentik foraminifer faunası ve bu toplulukta gözlenen yerel değişimler. Ç.Ü. Yerbilimleri, 40-41, 177-193, Adana.
Meriç, E., Avşar, N., Görmüş, M. ve Orak, H., 2002c, Saros Körfezi (Kuzey Ege Denizi) Harmantaşı Mevkii sualtı yükseltisi çevresinin foraminifer faunası ile bu alandaki kaynakların canlı yaşamına etkisi hakkında ön bulgular. Sualtı Bilim ve Teknolojisi Toplantısı Bildiriler Kitabı, 182-193, 22-24 Kasım, 2002, İstanbul.
Meriç, E., Avşar, N., Bergin, F. ve Barut, İ. F., 2003 a, Edremit Körfezi (Kuzey Ege Denizi) güncel çökellerindeki bentik foraminifer topluluğu ile ekolojik koşulların incelenmesi. Ç. Ü. Yerbilimleri (Geosound), 43, 169-182, Adana.
Meriç, E., Avşar, N., Bergin, F. ve Barut, İ. F., 2003 b, Dikili Körfezinde (Kuzeydoğu Ege Denizi) bulunan üç anormal bentik foraminifer örneği: Peneroplis planatus (Fichtel ve Moll), Rosalina sp. ve Elphidium crispum (Linné) hakkında. M. T. A. Dergisi, 127, 67-81, Ankara.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Tuğrul, A. B., Suner, F. Ve Sayar, A., 2003 c, Haliç (İstanbul) kıyı alanlarında (UnkapanıAzapkapı) gözlenen Holosen çökelleri hakkında yeni bulgular. H. Ü. Yerbilimleri, 28, 9-32, Ankara.
Meriç, E., Avşar, N. and Bergin, F., 2004 a, Benthic foraminifera of Eastern Aegean Sea (Turkey) Systematics and Autoecology. Turkish Marine Research Foundation and Chamber of Geological Engineers of Turkey, Publication No: 18, 306 pages and 33 plates, İstanbul.
Meriç, E., Avşar, N., Nazik, A., Eryılmaz, M. ve Yücesoy-Eryılmaz, F., 2004 b, Saros Körfezinin (Kuzey Ege Denizi) güncel bentik ve planktik foraminifer toplulukları ile çökel dağılımı. Ç. Ü. Yerbilimleri (Geosound), 44-45, 1-44, Adana.
Meriç, E., Avşar, N., Nazik, A., Alpar, B., Yokeş, B., Barut, İ. F. ve Ünlü, S., 2005, Gemlik Körfezinin yüzey çökellerinin foraminifer, ostrakod ve mollusk faunası, foraminifer kavkılarında gözlenen morfolojik anomaliler ile sedimentolojik,hidrokimyasal ve biokimyasal özellikleri. M. T. A. Dergisi, 131, 21-48, Ankara.
Meriç, E., Avşar, N., Mekik, F., Yokeş, B., Barut, I.F., Dora, Ö., Suner, F., YücesoyEryılmaz, F., Eryılmaz, M., Dinçer, F., Kam,E., 2008 a, Alibey ve Maden Adaları (AyvalıkBalıkesir) çevresi genç çökellerinde gözlenen bentik foraminifer kavkılarındaki anormal oluşumlar ve nedenleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, bu sayı, Ankara.
Meriç, E., Avşar, N., Nazik, A., Mekik, F., Yokeş, M.B., Suner, F., Sarı E., Barut, I.F., Eryılmaz, M., Yücesoy-Eryılmaz, F., Dora, Ö., Dinçer, F., 2008 b, Effects of heavy metals on benthic foraminiferal tests with abnormal morphological deformities observed in Alibey and Maden islands (NW Ayvalik-NW Turkey). International Geological Congress Oslo 2008, August 6- 14th. (CD)33IGC1349014.html.
MTA, 2000, Türkiye Metalojeni Haritası. 1:1.000.000 Ölçekli, MTA, Ankara
Nazik, A.,2001. Ostracode faunas of bottom sediments from the continental shelf, soth Marmara Sea, NW Turkey and their comparision with other shelf environments in the Mediterranean and Aegean regions, Geological Journal, 36:2, 111-123.
Öztürk, B., and Çevik, C., 2000, Molluscs fauna of Turkish Seas. Club Conchylia Information, 32 (1/3), 27-53.
Parker, W. K. and Jones, T. R., 1865, On the some foraminifera from the North Atlantic and Arctic Oceans, including Davis Straits and Baffins Bay. Phil. Trans. Roy. Soc., 155, 325-441.
Rose, A.W., Hawkes, H.E., and Webb, J.S., 1979, Geochemistry in Mineral Exploration. Acedemic Press, New York, 657 p.
Sakınç, M., 1998, İstanbul Boğazı (Haliç-SarayburnuÜsküdar) Bentik Foraminifer (Holosen) Paleobiyofasiyesleri: Akdeniz-Karadeniz Su Geçişi Üzerine Yeni Bir Yaklaşım. M. T. A. Dergisi, 120, 223-232, Ankara.
Sakınç, M., 2000, Doğu Ege Denizi Bentik Foraminiferleri: Sistematiği ve Otoekolojisi. TÜBİTAK YDABÇAG PROJE No: 198Y080, 154 s, Ankara.
Sarı, E., 1997, Saros Körfezi`nin geç Kuvaterner çökellerinin Jeokimyasal ve sedimentolojik özellikleri, (Yüksek Lisans Tezi), İ.Ü., Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü.
Sarı,E., and Çağatay,M.N., 2001, Distribution of heavy metals in the surface sediments of the Gulf of Saros, NE Aegean Sea. Environment International, 26, 169-173.
Sgarrella, F. and Moncharmont-Zei, M., 1993, Benthic foraminifera of the Gulf of Naples (Italy), systematicand autoecology. Bulletino della Societa Paleontologica Italiana, 32 (2), 145-264.
Schneider, S., Witt, W. and Yiğitbaş, 2005. Ostracods and bivalves from an Upper Pleistocene (Tyrrhenian) marine terrace near Altinova (İzmit Province, Turkey). Zitteliana, A45, 87-114.
SHOD, 1994, ITUR Project the strait Çanakkale Aegean exit region final report, 1994.
Sissingh, W., 1972. Late Cenozoic ostracoda of the South Aegean Island Arc.Utrecht Micropaleontological Bulletins, 187 pp.
Stephens W.E. and Calder A., 2004, Analysis of nonorganic elements in plant foliage using polarised X-ray fluorescence spectrometry. Anal Chim Acta 527, 8996.
Suner, F. and Meriç, E., 2001, A Geochemical Approach to Organic Matter Enrichment in Gulf of Izmit, NW Turkey. Progress in Mining and Oilfield Chemistry, 3, 263- 267, Budapeşte-Macaristan.
Şafak, Ü., 1999, Resent ostracoda assemblage of the Gökçedad-Bozcaada-Çanakkale region. Ç.Ü. Yerbilimleri (Geosound), 35, 149- 172, Adana.
Thierman, F., Akoumianaki, I., Hughes, J.A., and Giere, O., 1997, Benthic fauna of a shallow-water gaseohydrothermal vent area in the Aegean Sea (Milos, Greece), Marine Biology, 128(1), 149-159.
Timothy E., and Tour La, 1989, Analysis of Rocks using X-Ray Fluorescence Spectrometry, The Rigaku Journal, 6/1, 3-9
TR 212, 1991, Çanakkale Boğazı 1/75 000 ölçekli deniz haritası, SHOD Yayını (basım tarihi 1991), İstanbul.
Tunoğlu, C., 1999. Recent ostracoda association in the Sea of Marmara, NW Turkey. Yerbilimleri, 21, 63-87.
Tunoğlu, C., 2002. Karadenizin İstanbul Boğazı çıkışı ile Zonguldak ve Amasra kıyı alanlarında Güncel Ostrakod topluluğu. Yerbilimleri, 26, 27-43.
Turekian,K.K., and Wedepohl, K.H., 1961, Distribution of the elements in some major units of the earths crust. Geol. Soc. American Bull., 72, 175-192.
UNEP/IAEA, 1986, Determination of total iron in marine sediments by flame atomic absorption spectrophotometry. Reference Methods for Marine Pollution Studies, No. 37-39, Vienna.
Van Morkhoven, F.P.C.M., 1963. Post Palaeozoic Ostracoda. Elsevir Amsterdam, (2), 478 pp.
Varnavas, S. P., Halbach, P., Halbach, M., Panagiotaras, D., Rahders, E. and Hubner, A., 1999, Characterization of hydrothermal fields and hydrothermal evolution in the Hellenic Volcanic Arc. International conferance Oceanography of the Eaüstern Mediterranean and Black Sea. 23 to 26 February 1999, Athens, Greece.
Voutsinou-Taliodari, F. and Satsmadjis, J., 1982, Concentration of some heavy metals in east Aegean sediments. Rev. Int. Oceanogr. Med., 66/67, 71-76.
Yalçın, H., Meriç, E., Avşar, N., Bozkaya, Ö. ve Barut, İ. F., 2004, İskenderun Körfezi güncel foraminiferlerinde gözlenen jeokimyasal anomaliler. T.J.B., 47(2), 25- 39, Ankara.
Yassini, I., 1979, The littoral system ostracodes from the Bay of Bou-Ismail, Aligers, Algeria. Revista Espanola de Micropaleontologia, 11 (3), 353-416.
Yücesoy, F., and Ergin, M., 1992, Heavy-metal geochemistry of surface sediments from the southern Black Sea shelf and upper slope, Chemical Geology, 99, 265-287.
Yücesoy-Eryilmaz F., 1998, Kuzey Doğu Ege Denizi ve Çanakkale Boğazı Geç Kuvaterner çökellerinin sedimantolojisi ve jeokimyası, İ.Ü., Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, Doktora Tezi (yayınlanmamış), 215sf., İstanbul.
Yücesoy-Eryılmaz F. ve Eryılmaz M., 1998, Çanakkale Boğazı ve çevresi güncel çökellerinde metal dağılımı. Türkiyenin Kıyı ve Deniz alanları II. Ulusal Konferansı. Türkiye Kıyıları 98 Konferansı Bildiriler kitabı (ed.) E. Özhan, 649-658, 22-25 Eylül 1998, ODTÜ, Ankara.
Yücesoy-Eryılmaz, F. ve Eryılmaz M., 2000a, Kuzeydoğu Ege Denizi-Çanakkale BoğazıÇanakkale Boğazı Marmara Denizi girişindeki ince taneli çökellerin ağır metal dağılımına etkisi. 53. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, 126-127, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, 21- 25 Şubat 2000, Ankara.
Yücesoy-Eryılmaz, F ve Eryılmaz M., 2000b, Kuzey Ege Denizi Çukurluğu Güncel çökelleri sedimantolojik ve jeokimyasal özellikleri. 1. Ulusal Deniz Bilimleri Konferansı (30 mayıs 2 Haziran 2000) ODTÜ-TUBİTAK, Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü, ODTÜ. Bildiriler ve poster özetleri kitabı, 285- 286, Ankara.
Meriç, E , Avşar, N , Nazik, A , Yokeş, B , Ergin, M , Eryılmaz, M , Yücesoy Eryılmaz, F , Gökaşan, E , Suner, F , Tur, H , Aydın, Ş , Dinçer, F . (2009). Çanakkale Boğazının Güncel Bentik Foraminifer, Ostrakod, Mollusk Topluluğunu Denetleyen Faktörler ile Çökel Dağılımının Jeokimyası . Türkiye Jeoloji Bülteni , 52 (2) , 155-216 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/28366/301603
Hasan Sözbilir
Ökmen Sümer
Bora Uzel
Emrah Yalçin Ersoy
Fuat Erkül
Uğur İnci
Cahit Helvaci
Çağlar Özkaymak
PDF Olarak Görüntüle
Öz: İzmir ili ve çevresi İzmir-Balıkesir Transfer Zonu olarak bilinen doğrultu-atımlı faylarca baskın bir zayıflık zonu içinde yer alır. Bu zonun son aktivitesi 17-20 Ekim 2005 Sığacık körfezi depremleriyle kanıtlanmıştır. Bu çalışmada Sığacık Körfezi depremlerinin sismo-jeomorfolojik özelliklerinin bölgedeki aktif faylar ve gerilme dağılımlarıyla ilişkisi tartışılacaktır. Ana şokları Sığacık Körfezi`nde 17-20 Ekim 2005 tarihlerinde olan orta büyüklükteki üç deprem(17 Ekim 2005, saat: 05.45, büyüklük Mw=5.4, 17 ekim 2005, saat: 09.46, büyüklük Mw=5.8 ve 20Ekim 2005, saat: 21.40, büyüklük Mw=5.9) Sığacık Körfezi`nin kara kısmında sismik şok sırasında gelişmiş tortullaşmayla yaşıt biçim değiştirme yapılarının (sismitlerin) oluşmasına neden olmuştur. Bu yapılar depremlerden hemen sonra haritalanmış ve sismo-jeomorfolojik özelliklerine göre değerlendirilmiştir.Tortullaşmayla yaşıt biçim değiştirme yapıları Urla Havzası güneyindeki Demircili Köyü ve Yumlu Çiftliği çevresinde tespit edilmiştir. Bu yapılar karasal tortullarla girik olan çakıllı ve kumlu plaj çökellerinde gelişmiştir. Sismitler KD-GB ve D-B doğrultulu çatlaklar ile sıvılaşmayla oluşmuş kum volkanlarından yapılıdır. KD-GB doğrultulu çatlaklar onlarca cm ile birkaç m uzunluğundadır ve yerel olarak kaynaşmış geometri sunan kademeli bir şekle sahiptir. Bunlar ana fay segmentleri ile uyumlu olarak K40-70 D doğrultusunda uzanır. D-B doğrultulu kırıklar ise, Sığacık Körfezi`nin kıyı çizgisine paraleldir ve 8 cm`ye ulaşan eğim atım sunar. Yumlu çiftliğinde, sismik sarsılma nedeniyle KKD doğrultusunda kılcal bir çatlak oluşmuştur. Bununla beraber, Gülbahçe Körfezi`nin batı kenarı üzerindeki fayın sıçrama alanında (stepover) da küçük ölçekli kitle hareketleri saptanmıştır. Tortullaşmayla yaşıt biçim değiştirme yapıları sismik sarsılmaya atfedilmesine rağmen, KD/KB doğrultu atımlı faylar ve D-B oblik atımlı faylarla şekillenmiş olan tektonik çatıyla da zamansal ve alansal anlamda yakın bir ilişkiye sahiptir. İzmir depremlerinin ana ve artçı şoklarının negatif bir çiçekyapısı sunan bu tektonik çatıyla uyumluluk sunması bunun en belirgin kanıtıdır. Bu çiçek yapısı Kuvaterner yaşlı Urla Havzasını şekillendiren ve yukarı doğru-ıraksayan doğrultu atımlı fay kollarıyla baskın bir fay zonuyla karakteristiktir.
Sismik jeomorfoloji
Çiçek yapısı
Sığacık depremleri
İzmir
Batı Anadolu
Aktar, M., Karabulut, H., Ozalaybey, S. ve Childs, D., 2007. A conjugate strike-slip fault system within the extensional tectonics of Western Turkey. Geophysical Journal International, 171 (3) , 13631375.
Aktuğ, B. ve Kılıçoğlu, B., 2006. Recent crustal deformation of İzmir, Western Anatolia and surrounding regions as deduced from repeated GPS measurements and strain field. Journal of Geodynamics, 41, 471- 484.
Akyol, N., Zhu, L., Mitchell, B.J., Sözbilir, H. ve Kekovalı K., 2006. Crustal structure and local seismicity in western Anatolia. Geophysical Journal International, 166 (3), 1259-1269.
Altunel, E., 1999. Geological and geomorphological observations in relation to the 20 September 1899 Menderes earthquake, Western Turkey, Journ. Geol. Soc. London, 156, 241-246.
Altınok, Y., Alpar, B., Özer, N. & Gazioğlu, C., 2005. 1881 and 1949 earthquakes at the ChiosÇeşme Strait (Aegean Sea) and their relation to tsunamis, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 5, 717725.
Ambraseys, N.N. ve Finkel, C.F. 1995. The Seismicity of Turkey and Adjacent Areas: A Historical Review, 15001800. Eren publishing ve booktrade, İstanbul.
Ambraseys, N. N., Jackson J.A., 1998. Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean region, Geophysical Journal International, 133, 390406.
Ambraseys, N. N., 2001. Reassessment of earthquakes, 1900-1999, in the Eastern Mediterranean and the Middle East, Geophysical Journal International, 145, 471485.
Arpat, E. ve Bingöl, E., 1969. Ege Bölgesi graben sisteminin gelişimi üzerine düşünceler. MTA Dergisi, 73, 1-9.
Atkinson, G.1984. Simple computation of liquefaction probability for seismic hazard applications. Earthquake Spectra, 1, 107-123.
Audemard, F.A. ve De Santis, F., 1991. Survey of liquefaction structures induced by recent moderate earthquakes. Bull. Int. Assoc. Eng. Geol. 44, 5-16.
Benetatos, C., Kiratzi, A., Ganas, A., Ziazia, M., Plessa, A. ve Drakatos, G. 2006. Strike-slip motions in the Gulf of Sığacık (western Turkey): Properties of the 17 October 2005 earthquakes seismic sequence. Tectonophysics, 426, 263279.
Bozkurt, E. ve Sözbilir, H., 2006. Evolution of largescale Normal faults: Insights from the Active Manisa fault, Southwest Turkey. Geodinamica Acta, 19 (6), 427-453.
Bozkurt, E., 2001. Neotectonics of Turkey a synthesis. Geodinamica Acta, 14, 3-30.
Dewey, J.F. ve Sengör, A.M.C., 1979. Aegean and surrounding regions: complex multiple and continuum tectonics in a convergent zone, Geol. Soc. Am. Bull., 90, 8492.
Dramis, F. ve Blumetti, A.M. 2005. Some considerations concerning seismic geomorphology and paleoseismology. Tectonophysics, 408, 177-191.
Emre, Ö., Özalp, S., Doğan, A., Özaksoy, V., Yıldırım, C. ve Göktaş, F., 2005. İzmir çevresinin diri fayları ve deprem potansiyelleri. MTA Rapor No:107, 80 s (yayınlanmamış).
Erdoğan, B. 1990, İzmir-Ankara Zonunun İzmir ile Seferihisar arasındaki bölgede stratigrafik özellikleri ve tektonik evrimi: TPJD Bülteni, 2/1, 1-20.
Erkül, F., Helvacı, C. ve Sözbilir, H., 2005. Evidence for two episodes of volcanism in the Bigadiç borate basin and tectonic implications for western Turkey. Geological Journal, 40, 1-16.
Ergin, K., Güçlü, U. ve Uz, Z. 1967. Türkiye ve civarının deprem kataloğu (Milattan sonra 11 yılından 1964 sonuna kadar). İstanbul Teknik Üniversitesi, maden Fakültesi Arz Fiziği Enstitüsü yayınları, no. 24.
Guidoboni, E., Comastri, A. ve Triana, G. 1994. Catalogue of Ancient Earthquakes in the Mediterranean Area up to the10th Century. Istituto Nazionale di Geofisica, p. 504, ISBN 88-85213-06-5.
Jackson, J.A., King, G. & Vita-Finzi, C., 1982. The neotectonics of the Aegean: an alternative view. Earth & Planetary Science Letters , 61, 303-318.
Kaya, O., 1979. Ortadoğu Ege çöküntüsünün (Neojen) stratigrafisi ve tektoniği. TJK Bülteni, 22, 35-58.
Kaya, O., 1981. Miocene reference section for the coastal parts of West Anatolia. Newsletters on Stratigraphy, 10, 164-191.
KOERİ: Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, http://boun.edu.tr.
Koral, H., 2000. Surface rupture and rupture mechanism of the October 1, 1995 (Mw=6.2) Dinar earthquake, SW Turkey. Tectonophysics, 327 (1-2): 15-24.
Le Pichon, X. ve Angelier, J., 1979. The Aegean arc and trench system: a key to the neotectonic evolution of the eastern Mediterranean area. Tectonophysics, 60, 1-42.
McCalpin, J., 1996. Paleoseismology. Academic Press, 588 pp. San Diego, California.
McKenzie D.P., 1978. Active tectonics of the Alpine Himalayan belt: the Aegean Sea and surrounding regions, Geophys. J. Royal Astron. Soc., 55, 217254.
MED NET: Mediterranean very Broadband siesmographic network http://mednet.ingv.it
Moretti, M., Alfaro, P., Caselles, O. ve Canas, J.A. 1999. Modelling seismites with a digital shaking table. Tectonophysics, 304, 369- 383.
Ocakoğlu, N., Demirbağ E. ve Kuşcu İ., 2004. Neotectonic structures in the area offshore of Alaçatı, Doğanbey and Kuşadası (western Turkey): evidence of strike-slip faulting in the Aegean extensional province. Tectonophysics, 391, 67-83.
Ocakoğlu, N., Demirbağ, E. ve Kuşçu, İ., 2005. Neotectonic structures in İzmir Gulf and surrounding regions (western Turkey): Evidences of strike-slip faulting with compression in the Aegean extensional regime. Marine Geology, 219, 155-171.
Okay, A.İ., Satır, M., Maluski, H., Siyako, M., Monie, P., Metzger, R. ve Akyüz, S. 1996, Paleoand Neo- Tethyan events in northwestern Turkey: Geologic and geochronologic constraints: In: Yin, A. ve Harrison, M. (eds) Tectonics of Asia. Cambridge University Press, 420-441.
Özkaymak, Ç. ve Sözbilir, H., 2008. Stratigraphic and structural evidence for fault reactivation:The Active Manisa Fault Zone, Western Anatolia.Turkish Journal of Earth Sciences, Cilt: 17, No: 3, Sf: 615-635.
Öncel, A.O., Koral, H. ve Alptekin, O., 1998. The Dinar earthquake (M-w = 6.2; October 1, 1995; Afyon-Turkey) and earthquake hazard of the Dinar-Civril fault. Pure and Applied Geophysics, 152 (1): 91-105.
Poirier, J.P. ve Taher, M.A. 1980. Historical seismicity in the Near and Middle East, North Africa, and Spain from Arabic documents (VIIth-XVIIIth Century). Bulletin of Seismological Society of America, vol. 70, No:6, 2185-2201.
Reilinger, R. E., Mcclusky, S. C., Oral, M. B., King, W. ve Toksöz, M. N., 1997. Global positioning system measurements of present crustal movements in the ArabiaAfrica-Eurasia plate collision zone: J. Geophys. Res., 102, 9983-9999.
Ring, U., Laws, S. ve Bernet, M. 1999, Structural analysis of a complex nappe sequence and late-orogenic basins from the Aegean Island of Samos, Greece: J. Structural Geology, 1575-1601.
Rodriguez-Pascua, M.A. Calvo, J.P., De Vicente, G. ve Gomez-Gras, D., 2000. Soft-sediment deformation structures intepreted as seismites in lacustrine sediments of the Prebetic Zone, SE Spain, and their potential use as indicators of earthquake magnitudes during the Late Miocene. Sedimentary Geology, 135, 117-135.
Seilacher, A., 1984. Sedimentary structures tentatively attributed to seismic events. Marine Geology, 55, 1-12.
Sims, J.D., 1975. Determining earthquake recurrence intervals from deformational structures in young lacustrine sediments. Tectonophysics, 29, 141-152.
Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D. ve Altınok, Y. 1981. Türkiye ve çevresinin tarihsel deprem kataloğu (M.Ö. 2100 M.S. 1900). Teknik rapor, TÜBİTAK, No. TBAG-341.
Sözbilir, H., Uzel, B., Sümer, Ö., İnci, U., Ersoy, E.Y., Koçer, T., Demirtaş, R. ve Özkaymak. Ç., 2008. D-B Uzanımlı İzmir Fayı ile KD-Uzanımlı Seferihisar Fayının birlikte çalıştığına dair veriler: izmir körfezini oluşturan aktif faylarda kinematik ve paleosismolojik çalışmalar, Batı Anadolu. Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 51, Sayı 2, 91-114.
Sözbilir, H., Erkül, F. ve Sümer, Ö., 2003a. Gümüldür (İzmir) ve Bigadiç (Balıkesir) arasında uzanan Miyosen sonrası yaşlı kd-doğrultulu accommodation zonuna ait saha verileri, Batı Anadolu. 56. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, 85-86.
Sözbilir, H., İnci, U., Erkul, F. ve Sümer, Ö., 2003b. An Active Intermitten transform zone accommodating N-S Extension in Western Anatolia and its relation to the North Anatolian Fault System, International Workshop on the North Anatolian, East Anatolian and Dead Sea Fault Systems: Recent Progress in Tectonics and Paleoseismology, and Field Training Course in Paleoseismology, 31 Augst to 12 September 2003, Ankara.
Sözbilir, H., Sümer , Ö., Uzel, B., Saygılı, A., Ramazanoğlu, İ ve E. Uysal, 2004. İzmir Fayının jeolojik ve jeomorfolojik parametreleri, Aktif Tektonik Araştırma Grubu 8. Toplantısı, Bildiri Özetleri Kitabı, s. 22.
Sözbilir, H., Sümer, Ö., Uzel, B., Ersoy, Y., Erkül, F., İnci, U. ve Helvacı, C., 2005. İzmirdeki deprem dizilerinin nedeni, faylardaki çiçek yapısı, Cumhuriyet, Bilim Teknik, Deprem Araştırmaları, 3.12.2005, Sayı 976, 18-19.
Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y., 1981. Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181-241.
Şengör, A.M.C., 1987. Cross-faults and differential stetching of hanging walls in regions of low-angle normal faulting. In: examples from western Turkey, Coward, M.P., Dewey, J.F. and Hancock, P. (ed.), Continental extensional tectonics. Geological Society of London, Special Publication, 28, 575-589.
Şengör, A.M.C., Görür, N. ve Şaroğlu, F., 1985, Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study: In: Biddle, K.T. ve Christie-Blick, N. (eds) Strike-slip deformation, basin formation, and sedimentation. Soc.Econ. Paleontologists and Mineralogist, Special Publication, 37, 227-264.
Tan, O., ve Taymaz, T., 2002. Source Parameters of November 6, 1992 Doğanbey-Izmir (Mw=6.0, Western Turkey) and November 15, 2000 Van (Mw=5.7, Eastern Turkey) Earthquakes. 1st International Symposium of Istanbul Technical University the Faculty of Mines on Earth Sciences and Engineering, 1618 May 2002, Istanbul, Turkey, Abstracts Book: SS-B-Poster, p. 70.
Tan, O. ve Taymaz, T., 2003. Seismotectonics of Karaburun Peninsula and Kuşadası Gulf: Source parameters of April 2, 1996 Kuşadası Gulf and April 10, 2003 Seferihisar (İzmir) earthquakes. International Workshop on the NAFZ, EAFZ and DSF Systems: Recent Progress in Tectonics and Paleoseismology and Field Training Course in Paleoseismology, Middle East Technical University (METU), Ankara, Turkey.
Tan, O., Tapırdamaz, M.C. ve Yörük, A. 2008. The Earthquakes Catalogues for Turkey. Turkish Journal of Earth Science 17, 405- 418.
Temiz, H., Gürsoy, H. ve Tatar, O. 1998, Kinematics of late Pliocene-Quaternary normal faulting in the southeastern end of the Gediz graben, western Anatolia, Turkey. International Geology Review, 40, 638-646.
USGS: United States Geological Survey. http://www.usgs.gov
Utku, M. 2005. İzmir Depremleri Dizisi-Pakistan Depremi Türkiye`yi Etkiler mi? Cumhuriyet, Bilim Teknik, sayı 927, 16-17.
Uzel, B. ve Sözbilir, H., 2008. A First record of strikeslip basin in western Anatolia and its tectonic implication: The Cumaovası basin as an example. Turkish Journal of Earth Sciences, 17, 559-591.
Zhu, L., Akyol, N., Mitchell, B.J. ve Sözbilir H., 2006. Seismotectonics of western Turkey from high resolutions and moment tensor determinations. Geophysical Research Letters, 33 (7), L07316.
Sözbilir, H , Sümer, Ö , Uzel, B , Ersoy, Y , Erkül, F , İnci, U , Halvacı, C , Özkaymak, Ç . (2009). 17-20 Ekim 2005-Sığacık Körfezi (İzmir) depremlerinin sismik jeomorfolojisi ve bölgedeki gerilme alanları ile ilişkisi, Batı Anadolu . Türkiye Jeoloji Bülteni , 52 (2) , 217-238 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/28366/301607
Öz: İnceleme alanı, Malatya ilinin Yeşilyurt ilçesine bağlı Görgü köyünün 9 km güneydoğusunda ve 1/25000 ölçekli Malatya L40-a4 paftasında yer almaktadır. Görgü (Cafana) Pb-Zn cevherleşmesi, yaşı belli olmayan volkanitler ile Malatya Metamorfitleri (Permo-Karbonifer) içerisinde gelişmiş olup cevherleşmenin büyük bir kısmı andezitik kayaçlar içerisinde damar şeklindedir. Sülfür cevherleşmesi olarak gözlenen cevherleşmenin ana mineralleri galen, sfalerit, pirit, markasit, simitsonit, zinkit, hidro-zinkit, anglezit ve serüzit; gang mineralleri isebarit, dolomit, kuvars ve kalsittir. Bu çalışmada, ana yatak civarından 12 adet pasa ve 18 adet sistematik toprak örneği alınarak, örneklerin metal içerikleri ve bu elementlerin birbirleri ile olan ilişkileri incelenmiştir. Pasa örneklerinde Pb 315 - >10000 ppm (ortalama 6259), Zn 526 - >10000 ppm (ortalama 6618), Ag 137-18333 ppb(ortalama 3711), Mn 54-3153 ppm (ortalama 829), Ba 56-1697 ppm (ortalama 546); toprak örneklerinde, Pb 28-446 ppm (ortalama 115); Zn 58-9095 ppm (ortalama 660); Mn 477-1634 ppm(ortalama 993); Ba 120-1414 ppm (ortalama 276); Cd 0,38-54 ppm (ortalama 4,3); Ag 25-2508 ppb (ortalama 120) aralığında değiştiği belirlenmiştir. Toprak ve pasalardaki ortalama metal içerikleri karşılaştırılmış ve topraktaki Au, Mn, Sn, Cu,Sb, Rb ve Sr değerlerininin doğal ayrışma nedeniyle pasalardan daha fazla olduğu belirlenmiştir. Veri sayısı az olduğu için pasa örneklerinde Spearman korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Toprak örneklerindeki yüksek metal içeriğinin bölgedeki ceherleşmelerden ve çevresindeki atıklardan doğal süreçlerle oluştuğu düşünülmektedir.
Görgü Pb-Zn yatağı,
jeokimya
pasa
Görgü Pb-Zn yatağı,
Ahn, J.S., Park, Y.S., Kim, J.Y. and Kim., K.W., 2005. Mineralogical and geochemical characterization of arsenic in an abandoned mine tailings of Korea. Environmental Geochemistry and Health. 27, 147-157.
Ashley, P.M., Lottermoster, B.G., Collins, J. A. and Grant, C.D., 2004. Environmental geochemistry of the derelict Webbs Concols mine, New South, Australia, Environmental Geology, 46, 591-604.
Burt, R., Chiaretti J.V. and Prevost, D.J., 2005. Trace element of selected soil in western Nevada and eastern California. Soil Survey Horizons, 46, 120-131.
Cengiz, R., Yılmaz, H. ve Türkyılmaz, B., 1991. Malatya Yeşilyurt Cafana (Görgü) yakınındaki Çinkura ait ÖİR:671 ve ÖİR:1714 nolu ruhsat sahaları ara raporu. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Crock, J.G., 1996. Mercury. In D. L. Sparks, et., al, (Eds), Methods of soil analysis. Part 3 Chemical methods; (pp 603-701), Soil Sci Soc. Amer Book Series. No 5 Madison. WI: Soil Science Society of America.
DPT, 2001. Sekizinci beş yıllık kalkınma planı. Madencilik özel ihtisas komisyonu raporu. Metal madenler alt komisyonu kurşun-çinkokadmiyum çalışma grubu raporu. DPTnin 41. yılı, DPT: 2628, ÖİK: 639, Ankara.
Goldberg, S., Martens, D. A., Forster, H. S. and Herbel, M. J., 2006. Speciation of Se (IV) and Selenium (VI) using coupled ıon chromatography- hyride generation atomic absorbtion spectrometry. Soil Science Society of American Journal, 70, 41- 47.
Güdücü, A., 1994. 1:100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları serisi, Malatya L40 paftası. Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans semineri (Yayınlanmamış).
Huang P. M. and Fujii, R.1996. Selenium and Arsenic. In D. L. Sparks, et., al, (Eds), Methods of soil analysis. Part 3 Chemical methods; (pp 703-722), Soil Sci Soc. Amer Book Series. No 5 Madison. WI: Soil Science Society of America.
Kelepertisis, A., Aelexakis, D. and Kita, I., 2001. Environmental geochemistry of soils and waters of Susaki Area, Korinthos, Greece. Environmental Geochemistry and Health, 23 (2), 117-135.
Kalender, L. ve Hanelçi, Ş., 2001. Keban (Elazığ) civarı eski imalat pasalarında Au, Ag, Pb, Zn cevherleşmelerinin mineralojik ve jeokimyasal özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 44 (2),92-100.
Lottermoster, B.G., 2003. Mine Wastes: Characterization, treatment and environmental impact. Springer, Berlin, Heidelberg, New York.
MTA, 2002, http.// yesilyurtunsesi.com
Önal, M., Tuzcu, N. and Helvacı, C., 1990. Geological setting, mineralogy an origin of the Cafana (Malatya) Zn-Pb sulfide and carbonate deposit, E Anatolia, Turkey, in: Int. Earth Sci. Congress on Aegean Regions, Proceedings, ed: M. Y. Savasçın and A. H. Eronat, Izmir, D. E. University, v. 1, 52-58.
Pendias, A., 2001. Trace elements in soils and plants. Third Edition, CRC Press, NY.
Pendias R.J. and James, B.R., 1996. Chromium, In D. L. Sparks, et., al, (Eds), Methods of soil analysis. Part 3 Chemical methods; (pp 603- 701), Soil Sci Soc. Amer Book Series. No 5 Madison. WI. Soil Science Society of America.
Plumlee, G.S., 1999. The environmental geology of mineral deposits. In plımlee G.S. logsdon M J (eds) The environmental geochemistry of mineral deposits. Part A: Processes, techniques and healt issues. Reviews in Economic Geology, 6A, 71-116.
Romkens, P.F.A.M. and Salomons, W., 1998. Cd, Cu and Zn solubility in arable and forest soils: Consequences of land use changes for metal mobility and risk assesment. Soil Science. 163(11), 859-871.
Sağıroğlu, A., 1988. Cafana (Görgü) Malatya karbonatlı Pb Zn yatakları. C.Ü. Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A Yerbilimleri C. 5(1), 3-13.
Sposito, G., 1989. The chemistry of soils, New York, Oxfort University Press.
Verner J.F. and Ramsey, M.H., 1996. Heavy metal contamination of soils around a Pb-Zn smelter in Bukowno, Poland, Applied Geochemistry 11 (12) (1996), pp. 1116.
Wilson, M.A., Burt, R., Indorante, S.J., Jenkins, A.B., Chiaretti, J.V., Ulmer, M.G. and Scheyer, J.M., 2008. Geochemistry in the modern soil survey program, Environ Monit Assess. 139, 151-171
Kalender, L , Kırat, G , Bölücek, C , Sağıroğlu, A. (2009). Görgü (Malatya-Türkiye) Pb-Zn Yatağının Eski İmalat Pasalarının Jeokimyası. Türkiye Jeoloji Bülteni , 52 (2) , 239-256. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/28366/301610