Türkiye Jeoloji Bülteni

Öz: Orta Toroslar`da Aydıncık-Bozyazı arasının tektono-stratigrafik açıdan incelemesini amaçlayan bu  çalışmada, stratigrafi, kaya türü ve yapısal özellikler açısından birbirinden farklı havzaları yansıtan, birbirleri ile tektonik ilişkili Paleozoyik yaşlı iki birlik ve bunları açısal uyumsuzlukla üzerleyen Mesozoyik yaşlı karbonat istifi tanımlanmıştır. Bu birliklerden güneyde yer alanı "Geyikdağı tektonik birliği", kuzeydeki ise "Aladağ tektonik birliği" dir. Bunları üzerleyen karbonat istifi ise bu çalışmada "Mesozoyik çökelleri" olarak incelenmiştir. Bu istiflerde Tersiyer yaşlı çökeller tarafından uyumsuzlukla örtülmektedir. Geyikdağı tektonik birliği içerisinde, Prekambriyen-Geç Permiyen zaman aralığında çökelmiş 11 formasyon ayrıtlanmıştır. Bunlar tabandan itibaren; Sipahili (Prekambriyen), Hüdai (Alt Kambriyen),Çaltepe (Alt-Orta Kambriyen), Eğripınar (Alt Silüriyen), Hırmanlı (Alt Silüriyen), Karayar (Üst Silüriyen Alt Devoniyen), Sığırcık (Alt Devoniyen), Büyükeceli (Orta Devoniyen), Akdere (Üst Devoniyen), Korucuk(Alt Karbonifer) ve Kırtıldağı (Üst Permiyen) formasyonlarıdır. Aladağ tektonik birliğinde ise; Orta Devoniyen-Erken Triyas zaman aralığında çökelen 4 formasyon ayırtlanmıştır. Bu birimler yaşlıdan gencedoğru; Gölboğazı (Orta-Üst Devoniyen), Dikenlidere (Karbonifer), Dumlugöze (Permiyen) ve Mediova (Alt Triyas) formasyonlarıdır. Bu iki tektonik birlik, başlıca karbonatlardan oluşan Mesozoyik istifi tarafından açısal uyumsuzlukla üzerlenmektedir. Mesozoyik çökelleri ise başlıca Murtçukuru (Üst Triyas),Cehennemdere (Liyas-Alt Senoniyen), Yavca (Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen) formasyonları ve Hasancık kireçtaşından (Kampaniyen) oluşmaktadır. Yer yer karbonat breşleri içeren ve tamamen bej-krem renkli, orta-kalın tabakalı kireçtaşlarından oluşan Kampaniyen yaşlı Hasancık kireçtaşı ilk kez bu çalışmada tanımlanmıştır. Bütün bu birimler, Geç oligosen-?Erken Miyosen yaşlı Derinçay ve Erken-Orta Miyosen yaşlı Mut formasyonları tarafından açısal uyumsuzlukla üzerlenmektedirler.

Öz: Çalışma alanı, Türkiye`nin güneybatısında Acıgöl-Isparta arasında yer almaktadır. İnceleme alanının temel kayaçlarını Triyas-Jura yaşlı beyaz renkli kristalize kireçtaşları ve Kretase yaşlı tabakalı kireçtaşları oluştururken, temelin üzerine Alt Tersiyer yaşlı türbiditik kumtaşları marn ve kiltaşı yer almıştır. Bu Tersiyer serilerinin üzerinde Miyosen yaşlı konglomera, kumlu marn ve kiltaşı ile Pliyosen yaşlı marn, konglomera ve türlerden oluşan göl çökelleri yer almaktadır. En üstte ise Geç Pliyosen-Kuvaterner yaşlı karasal kırmızı seriler bulunur. Üst Kretase-Tersiyer yaşlı kayaçlardan ölçülü stratigrafık kesitler boyunca örneklemeler yapılmıştır. Derlenen numunelerin tüm kayaç ve kil fraksiyonunun mineralojisinin belirlenmesi yanında kimyasal analizler de yapılarak bölgedeki kil minerallerinin kökenini tespit etmek ve kaynak bölgeyi saptamak bu çalışmanın amacıdır. Tüm kayaç analizlerinde kalsit, kil, kuvars, feldispat ve dolomit mineralleri belirlenirken kil fraksiyonunda sımektit ana kil minerali, illit minerali ise ikinci derecede önemli mineraldir. Gölün doğu kısmında Paleosen-Erken Eosen yaşlı birimler ile, Orta, ve Geç Eosen yaşlı birimlerde simektit hakim mineral olarak saptanırken, illit ve klorit ikinci derecede önemli minerallerdir. Az miktarda kaolinit ve talk da bulunan diğer minerallerdendir. Gölün batı kısmında ise, Paleosen-Eosen-Miyosen serilerde illit hakim mineral olarak görülmektedir. Pliyosen birimlerde sımektit minerali hakimdir. Kil fraksiyonun kimyasal analiz sonuçlarına göre, kırıntılı birimlere bağlı örneklere ait kil fraksiyonu A₂0₃ bakımından, kimyasal çökelim birimlerindeki kil fraksiyonları ise MgO bakımından zengindir. Ayrıca bazı örneklerde serpantin mineralinin de bulunması depolanma havzasının iki farklı kaynakdan beslendiğini göstermektedir. Çalışma alanı içinde illit ve kloritler çevredeki metamorfik kayaçlardan taşınan detritik minerallerdir, serpantin minerallerinin, ultrabazik kayaçlardan kaynaklandığı, kil fraksiyonunda kırıntılı birimlere bağlı simektitlerin ise farklı kaynaklardan türeyen detritik malzemenin transformasyonu ile oluştuğu düşünülmektedir.

Öz: Batı Karadeniz Bölgesinde, Kastamonu ili kuzeyinde Şeydiler, Ağlı ilçeleri ve İmranlar köyüarasında kalan yaklaşık 40 km² `lik bir alan, 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası`nın eski baskısında turuncu renkli Eosen fıliş, yeni baskısında ise ayrılmamış Kuvaterner Alüvyon olarak geçmektedir. Aynı alan Tunoğlu (1991a) ve (1991b) de ise Kuvaterner ve Neojen olarak gösterilmektedir. Bu birim, Şeydiler formasyonu olarak ilk kez bu çalışmada adlandırılmıştır. Formasyon tabanda, Lütesiyen yaşlı Gürleyikdere formasyonu ile parakonformite bir ilişki sergilemektedir. Arada belirgin bir "hardgraund" yüzeyi de mevcuttur. Üst sınırı ise güncel alüvyon ve aşınım yüzeyi olarak izlenmektedir. Litostratigrafık ve paleontolojik değerlendirmeler birbirini tamamlayan yedi ölçülü stratigrafi kesitinden alınan toplam 184 örnek üzerinde yapılmıştır. Litostratigrafık incelemeler, laboratuvar çalışmaları düzeyinde tüm kayaç analizleri, buna bağlı kil mineralojisi ve kumtaşı petrografisi, paleontolojik değerlendirmeler ise; özellikle planktonik ve bentik foraminifera, ostrakoda, nannoplankton ve dinoflagellat toplulukları üzerindeki çalışmalan kapsar. Mevcut tüm mikro fauna ve flora grupları birarada değerlendirildiğinde, Seydiler formasyonu`nun yaşının, Geç Lütesiyen Bartoniyen olabileceği belirlenmiştir. Ostrakodların ortam belirleyici özellikleri, Seydiler formasyonu`nun çökeliminin, transgressif bir gelişim sürecinde ve neritikden batiyale kadar değişen derinliğe sahip bir denizel ortamda gerçekleştiğini gösterir.

Öz: Lahanos volkanojenik masif sülfit (VMS) yatağı, doğu Pontid tektonik kuşağının batı bölümünde yer almaktadır. Yatak esas olarak Geç Kretase yaşlı felsik volkanik bir kompleks içerisinde bulunmakta ve kurşun ile çinko için işletilmektedir. Yatak esasen stratabound nitelikte ve hem Cu-Zn ve hem de Cu-Zn-Pb tipi stratiform VMS yatakların özelliklerini taşımaktadır. Yatak çoğunlukla masif, daha az olarak da saçınımlı ve ağsal olarak bulunmaktadır. Ana cevher mineralleri pirit, kalkopirit, sfalerit, galen, tetraedrit/tenantit, bornit ve azdan esere değişen oranlarda kovelit, markazit, kalkosit ve dijenitten oluşmaktadır. Gang mineralleri çoğunlukla kuvarsve barit ile az miktarda kalsit ve dolomitten ibarettir. Yatak, pirit (I,II)-kalkopirit (I) sfalerit-galentetraedrit/tenantit dijenit kalkosit-pirit (III) - kalkopirit (II) bornit-kovelitten oluşan bir parajenetik sekansa sahiptir. Ornatım, koloform, disemine ve kırıntılı dokular gibi beraber büyüme dokularının bir çok türü yatakta yaygın olarak bulunur. Lahanos madeninin ince-daneli tabiyatı, cevher kazanımında problemler sunmaktadır. Sfalerit, bölgenin diğer VMS yataklarında olduğu gibi, demir içeriği bakımından oldukça fakirdir (< ağ. %0,7).