Türkiye Jeoloji Bülteni
  • Anasayfa
  • 2012 AĞUSTOS Cilt 55 Sayı 3
Türkiye Jeoloji Bülteni

Türkiye Jeoloji Bülteni

2012 AĞUSTOS Cilt 55 Sayı 3
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
1939 Erzincan Depremi Yüzey Kırığının Ortaköy-Suşehri Segmenti Üzerinde Paleosismolojik Bulgular, Kuzey Anadolu Fay Zonu
Ali Polat Orhan Tatar Halil Gürsoy Volkan Karabacak Cengiz Zabci Taylan Sançar
PDF Olarak Görüntüle

Öz: İnceleme alanı Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ)`nun doğu kesiminde yer alan Suşehri-Gölova havzaları üzerinde bulunmaktadır. Sismik açıdan son derece aktif olan bu fay zonu üzerinde yakın tarihsel dönem içinde çok şiddetli birçok deprem meydana gelmiştir. 27 Aralık 1939`da çok sayıda can ve mal kaybına neden olan son büyük Erzincan depremi inceleme alanının da içinde bulunduğu bölgede yüzlerce km`lik yüzey kırığı oluşturmuştur. KAFZ`nun özellikle orta ve batı kesimi üzerinde daha önce yapılan paleosismolojik çalışmalarla, tarihsel depremlere ait yeni verilerin saptanması sonucu sismik etkinliğin zamansal tekrarlanma aralığı ve büyüklüğü hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir. KAFZ`nun doğu kesimindeki paleosismolojik amaçlı çalışmalar batı kesimine göre daha az sayıda olup, doğu kesimi bu açıdan daha bakirdir. Bu çalışmada 1939 Erzincan depremi yüzey kırığı üzerinde 3 adet hendek açılmıştır. Bu hendekler batıdan doğuya doğru Eskibağ, Aşağıyeniköy ve Aşağıtepecik köyleri içerisinde ilerleyen 1939 depremi yüzey kırığının üzerinde yer almaktadır. Eskibağ hendeği Sevindik köyü GD`sunda ve Eskibağ köyü KD`sunda yer alan bir bel verme gölcüğü üzerinde açılmıştır. Aşağıyeniköy hendeği aynı hat üzerinde, fay morfolojisinin iyi gözlendiği Aşağıyeniköy`ün KD`sunda ve Aşağı tepecik hendeği de Süt Gölü’nün yaklaşık 2.5 km GD`sunda açılmıştır. Bu hendek verileri fay zonunun uzanımı üzerinde Holosen boyunca tekrarlanan büyük depremlere ait veriler sunması açısından önemlidir. Açılan bu hendeklerde, 1939yüzey kırığının gözlenmesinin yanı sıra, 1939 depremi yüzey kırığından daha önce oluşan depremlerin kırıklarının da saptanmış olması, 1939 depremi yüzey kırığının eski kırıkları takip ettiği ve 1939 depremi öncesinde birkaç farklı sismik etkinliğin de varlığını ortaya koymaktadır.

  • Akıncılar

  • Gölova

  • Hendek

  • Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ)

  • Paleosismoloji

  • 1939 Erzincan depremi


  • Ambraseys, N.N. and Finkel C.F. 1995. Türkiye’de ve komşu bölgelerde sismik etkinlikler; Bir Tarihsel İnceleme 1500-1800. TÜBİTAK Yayınları Akademik Dizi-4.

  • Ambraseys and Jackson, 1998 N.N. Ambraseys and J.A. Jackson, Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean region, Geophysical Journal International 133 (1998), pp. 390–406. Guidoboni ve Comastri, 2005.

  • Barka, A. ve Wesnousky, S. G., 1994. Potential of a large earthquake in the Erzincan region following the 1992 Erzincan earthquake, M=6.9; preliminary trench study results. Open-File Report - U. S. Geological Survey 14-15.

  • Ergin, K., Güçlü U. and Uz Z., 1967. A catalog of earthquake for Turkey and surrounding area (11 A.D. to 1964 A.D.) İTÜ Faculty of Mining Enginering, İstanbul, Turkey.

  • Guidoboni, E., Comastri, A. ve Traina, G., 1994. Catalogue of Ancient Earthquakes in the Medditerranean Area up to the 10th Century. INGV, Roma.

  • Guidoboni, E., and A. Comastri (2005). Catalogue of Earthquakes and Tsunamis in the Mediterranean area from the 11th to the 15th century, vol. 2, INGV-SGA, Bologna 2005, 1037 pp.

  • Hartleb, R. D., Dolan, J. F., Akyüz, H. S. ve Barka, A. A., 2000. Paleoseismologic results from the North Anatolian Fault, Cukurcimen and Ulaslar, north-central Turkey. Eos, Transactions, American Geophysical Union, United States, Özler, 818.

  • Hartleb, R. D., Dolan, J. F., Kozacı, Ö., Akyüz, H. S. ve Seitz, G. G., 2006a. A 2500-yr-long paleoseismologic record of large, infrequent earthquakes on the North Anatolian fault at Çukurçimen, Turkey. Geological Society of America Bulletin 118, 823-840.

  • Hartleb, R. D., Dolan, J. F., Kozaci, O., Akyuz, H. S. ve Seitz, G. G., 2006b. A 2500-yr-long paleoseismologic record of large, infrequent earthquakes on the North Anatolian fault at Cukurcimen, Turkey. GSA Bulletin 118, 823-840.

  • Hitchcock, C., Altunel, E., Barka, A. A., Bachhuber, J., Lettis, W., Kozaci, O., Helms, J. ve Lindvall, S., 2003. Timing of late Holocene earthquakes on the eastern Duzce Fault and implications for slip transfer between the southern and northern strands of the North Anatolian fault system, Bolu, Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences 12, 119- 136.

  • Ikeda, Y., Suzuki, Y., Herece, E., Saroglu, F., Isikara, A. M. ve Honkura, Y., 1991. Geological evidence for the last two faulting events on the North Anatolian fault zone in the Mudurnu Valley, western Turkey. Tectonophysics 193, 335-345.

  • Klinger, Y., Sieh, K., Altunel, E., Akoglu, A., Barka, A. A., Dawson, T. E., Gonzalez, T., Meltzner, A. J. ve Rockwell, T. K., 2003. Paleoseismic evidence of characteristic slip on the western segment of the North Anatolian Fault, Turkey. Bulletin of the Seismological Society of America 93, 2317-2332.

  • Kürçer, A., Chatzipetros, A., Tutkun, S. Z., Pavlides, S., Ates, O. ve Valkaniotis, S., 2008b. The Yenice-Gonen active fault (NW Turkey): Active tectonics and palaeoseismology. Tectonophysics 453, 263-275.

  • Okumura, K. ve Yoshioka, T., 1994. Surface faulting on the North Anatolian Fault in these two millennia. Proceedings on Workshop on Paleoseismology, Marshall, California, Özler, 143-144.

  • Okumura, K., Yoshioka, T., Kuscu, I., Kayanne, H. ve Suzuki, Y., 1990. Activity of the North Anatolian Fault during these two millennia on the surface faults of 1944 earthquake based on trenching and microtopographic studies. Eos, Transactions, American Geophysical Union 71, 1560.

  • Okumura, K., Yoshioka, T., Kuscu, I., Nakamura, T. ve Suzuki, Y., 1993. Recent surface faulting along the North Anatolian Fault, east of the Erzincan Basin, Turkey; a trenching survey. Eos, Transactions, American Geophysical Union 74, 545.

  • Okumura, K., Yoshioka, T., Kuscu, I., Nakamura, T. ve Suzuki, Y., 1994. Recent Surface Faulting on the North Anatolian Fault East of Erzincan Basin, Turkey -- a Trenching Survey. Summaries of researchs using AMS at Nagoya University 5, 32-48.

  • Palyvos, N., Pantosti, D., Zabci, C. ve D’Addezio, G., 2007. Paleoseismological Evidence of Recent Earthquakes on the 1967 Mudurnu Valley Earthquake Segment of the North Anatolian Fault Zone. Bulletin of the Seismological Society of America 97, 1646-1661.

  • Pantosti, D., Pucci, S., Palyvos, N., Martini, P. M. D., D’Addezio, G., Collins, P. E. F. ve Zabci, C., 2008. Paleoearthquakes of the Düzce fault (North Anatolian Fault Zone): Insights for large surface faulting earthquake recurrence. Journal of Geophysical Research 113, B01309-B01309.

  • Pavlides, S. B., Chatzipetros, A., Tutkun, Z. S., Ozaksoy, V. ve Doğan, B., 2006. Evidence for late Holocene activity along the seismogenic fault of the 1999 Izmit earthquake, NW Turkey. Geological Society Special Publications 260, 635-647.

  • Pınar, N. ve Lahn, E., 1952. Türkiye Depremleri İzahlı Kataloğu. TC Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve İmar İşleri Reisliği Yayınları, Ankara.

  • Polat, A. Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun Suşehri Havzası’ndaki Bölümünün Neotektonik ve Paleosismolojik Özellikleri. Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 256 s., Sivas.

  • Rockwell, T., Barka, A., Dawson, T., Akyuz, S. ve Thorup, K., 2001. Paleoseismology of the Gazikoy-Saros segment of the North Anatolia fault, northwestern Turkey: Comparison of the historical and paleoseismic records, implications of regional seismic hazard, and models of earthquake recurrence. Journal of Seismology 5, 433-448.

  • Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D. ve Altınok, Y., 1981. Türkiye ve çevresinin tarihsel deprem kataloğu, MÖ. 2100 - MS. 1900. TÜBİTAK Proje No TBAG-341, İstanbul.

  • Şengör, A. M. C., Tüysüz O., İmren, C., Sakınç, M., Eyidoğan, H., Görür, N., Le Pichon, X., Rangin, C., 2005. The North Anatolian Fault: A New Look. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, doi:10.1146/annurev. earth.32.101802.120415.

  • Tan, O., Tapırdamaz, C. and Yörük A., 2008. The Earthquake Catalogues for Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences (Turkish J. Earth Sci.), Vol. 17, 2008, pp. 405–418.

  • Tatar, O., Gürsoy, H., Altunel, E., Akyüz, S., Topal, T., Şahin, M., Kavak, K.Ş., Çakır, Z., Koçbulut, F., Sezen, T.F., Mesci, B.L., Dikmen, Ü., Türk, T., Poyraz, F., Hastaoğlu, K.Ö., Zabcı, C., Karabacak, V., Akın, M., Akpınar, Z., Polat, A., Gürsoy, Ö., Demir, G., Ayazlı, İ.E., Yalçıner, Ç., Yavaşoğlu, H., Karaman, H. ve Erden, T. 2009. Aktif Fay Zonları ve Doğal Afetler : Kuzey Anadolu Fay Zonu Üzerinde Kelkit Vadisi Boyunca Yeralan Yerleşim Alanlarının Doğal Afet Risk Analizi ve Afet Bilgi Sisteminin Oluşturulması, DPT İleri Araştırma Projesi, No 2006K-120220, 3 Cilt, S.

  • Yoshioka, T., Okumura, K. ve Kuşcu, I., 1991. Trench excavation of the North Anatolian Fault, Turkey. Chishitsu News 1991, 60-66.

  • Zabcı, C., Akyüz, H. S., Karabacak, V., Sançar, T., Altunel, E., Gürsoy, H., Tatar, O., 2011. «Palaeoearthquakes on the Kelkit Valley segment of the North Anatolian Fault, Turkey: Implications for the surface rupture of the historical 17 August 1668 Anatolian Earhquake», Turkish Journal of Earth Sciences, Vol. 20, No. 4, s. 411-427.

  • Polat, A , Tatar, O , Gürsoy, H , Karabacak, V , Zabcı, C , Sançar, T . (2012). 1939 Erzincan Depremi Yüzey Kırığının Ortaköy-Suşehri Segmenti Üzerinde Paleosismolojik Bulgular, Kuzey Anadolu Fay Zonu . Türkiye Jeoloji Bülteni , 55 (3) , 137-158 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/28140/299050

    • Sondan Bir Önceki Buzul Dönemi`nde İklim Kontrolünde Meydana Gelen Bir Yüksek Deniz Seviyesinin Kanıtları
    Erdem Bekaroğlu
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Bu çalışmada, küresel buzul hacimlerinin bir fonksiyonu olarak incelenen deniz seviyesi değişimlerinin mercan resifi kayıtları, bir dizi iklimsel kararsızlıkla karakterize olan Sondan Bir Önceki Buzul Dönemi sırasında, günümüzden ~177-168 bin yıl önce, deniz seviyesinin -40/-50 metrelere yükselerek buzul dönemi içerisinde bir yüksek seviye meydana getirdiğini göstermektedir. Söz konusu zaman aralığında, iklim sisteminin diğer dolaylı kayıtları (derin deniz sedimanlarının δ18O kayıtları, mağara sedimanları, polen analizleri, buzul karotlarından elde edilen CO2, CH4, δD, toz kayıtları) tropikal bölgede muson aktivitesinin arttığını, Akdeniz havzasında derin su tabakası oluşumunun durarak sapropel tabakasının meydana geldiğini, orta kuşakta nemli koşulların yaşandığını, orman alanlarının arttığını ve kutup bölgelerindeki buzul hacimlerinde ise kısmi azalmaların yaşandığını ortaya koymaktadır. Bu dönemde gerçekleşen olayların sıralaması, kaydedilen ortam değişimlerinin günümüzden ~173 bin yıl önce zirve yapan 65°K insolasyonunun kontrolünde meydana geldiğine işaret etmektedir. Bu durum, Kuvaterner`deki buzul-buzularası dönemlerdeki iklim ve deniz seviyesi değişimlerinin hakim yönetici kuvveti olan yörünge parametrelerinin günümüzden ~177-168 bin yıl önceki iklimsel kararsızlık dönemini de kontrol ettiğini göstermektedir. 

  • Deniz seviyesi

  • insolasyon

  • mercan resifi

  • Sondan Bir Önceki Buzul Dönemi

  • TIMS

  • U/Th


  • Andersen., M.B., Stirling, C. H., Porcelli, D., Halliday, A. H., Andersson, P. S., Baskaran, M., 2007. The tracing of riverine U in Arctic seawater with very precise 234U/238U measurements. Earth and Planetary Science Letters, 259, 171-185.

  • Ayalon, A., Bar-Matthews, M., Kaufman, A., 2002. Climatic conditions during the marine oxygen isotope stage 6 in the eastern Mediterranean region from the isotopic composition of speleothems of Soreq Cave, Israel. Geology, 30, 303-306.

  • Bar-Matthews, M., Ayalon, A., and Kaufman, A., 1997. Late Quaternary paleoclimate in the Eastern Mediterranean region from stable isotope analysis of speleothems at Soreq Cave, Israel. Quaternary Research, 47, 155–168.

  • Bard, E., Hamelin, B., Fairbanks, R. G., 1990. U-Th ages obtained by mass spectrometry in corals from Barbados: sea level during the past 130,000 years. Nature, 346, 456-458.

  • Bard, E., Fairbanks, R. G., Hamelin, B., Zindler, A., Hoang, C.,T., 1991. Uranium-234 anomalies in corals older than 150.000 years. Geochimica et Cosmochimica Acta, 55, 2385-2390.

  • Bard, E., Delaygue, G., Rostek, F., Antonioli, F., Silenzi, S., Schrag, D.P., 2002. Hydrological conditions over the western Mediterranean basin during the deposition of the cold sapropel 6 (ca. 175 kyr BP). Earth and Planetary Science Letters, 202, 481-494.

  • Bekaroğlu, E., 2008. Doğu Akdeniz’de Geç Holosen’de yükselmis kiyi çizgileri üzerine bir değerlendirme. Coğrafi Bilimler Dergisi, 6, 1-21.

  • Bekaroğlu, E., 2011. Son Interglasyal’deki deniz seviyesi değişimleri, Sage, Ankara.

  • Berger, A., 1988. Milankovitch theory and climate. Reviews of Geophysics, 26, 624-657.

  • Berger, A., Loutre, M.F., 1991. Insolation values for the climate of the last 10 million years. Quaternary Science Reviews, 10, 297-317.

  • Bond, G., Broecker, W., Johnsen S., McManus, J., Labeyrie, L., Jouzel, J., Bonani, G., 1993. Correlations between climate records from North Atlantic sediments and Greenland ice. Nature, 365, 143-147.

  • Bourdon, B., Turner, S., Henderson, G.M., Lundstrom, C.C., 2003. Introduction to U-series Geochemistry. Reviews in Mineralogy and Geochemistry, 52, 1-21.

  • Broecker, W.S., 1994. Massive iceberg discharges as triggers for global climate change. Nature, 372, 421-424.

  • Broecker, W.S., 2003. Does the trigger for abrupt climate change reside in the ocean or in the atmosphere? Science, 300, 1519-1522.

  • Broecker, W. S., Thurber, D. L., Goddard, J., Ku, T. L., Matthews, R. K., Mesolella, K .J., 1968. Milankovitch hypothesis supported by precise dating of coral reefs and deep sea sediments. Science, 159, 297-300.

  • Broecker, W.S., Denton, G.H., 1989. The role of ocean-atmosphere reorganisations in glacial cycles. Geochimica et Cosmochimica Acta, 53, 2465-2501.

  • Chappell, J., 1974. Geology of coral terraces, Huon Peninsula, New Guinea: a study of Quaternary tectonic movements and sea-level changes. Geological Society of America Bulletin, 85, 553-570.

  • Chen, J.H., Edwards, R.L., Wasserburg, G.J., 1986. 238U, 234U and 232Th in seawater. Earth and Planetary Science Letters, 80, 241–251.

  • Chen, J. H., Curran, H. A., White, B., Wasserburg, G. J., 1991. Precise chronology of the Last Interglacial period: 234 U-230 Th data from fossil coral reefs in the Bahamas. Geological Society of America Bulletin, 103, 82-97.

  • Cross, T.S., Cross, B.W., 1983. U, Sr and Mg in Holocene and Pleistocene corals A. Palmata and M. annularis. Journal of Sedimentary Petrology, 53, 587-594.

  • Dansgaard, W., Johnsen, S.J., Clausen, H.B., Dahl-Jensen, D., Gundestrup, N.S., Hammer, C.U., Hvidbergi, C.S., Steffensen, J.P., Sveinbjörnsdottir, A.E., Jouzel, J., Bond, G. 1993. Evidence for general instability of past climate form a 250-kyr ice-core record. Nature, 364, 218-220.

  • Delanghe, D., Bard, E., Hamelin, B., 2002. New TIMS constraints on the uranium-238 and uranium-234 in seawaters from the main ocean basins and the Mediterranean Sea. Marine Chemistry, 80, 79–93.

  • Dodge, R. E., Fairbanks, R. G., Benninger, L. K., Maurrasse, F., 1983. Pleistocene sea levels from raised coral reefs of Haiti. Science, 219, 1423-1425.

  • Douville, E., Sallé, E., Frank, N., Eisele, M., Pons-Branchu, E., Ayrault, S., 2010. Rapid and accurate U–Th dating of ancient carbonates using inductively coupled plasmaquadrupole mass spectrometry. Chemical Geology, 272, 1-11.

  • Dutton, A., Bard, E., Antonioli, F., Esat, T.M., Lambeck, K., 2009. Phasing and amplitude of sea-level and climate change during the penultimate interglacial. Nature Geoscience, 2, 355-359.

  • Edwards, L.R., Chen, J.H., Wasserburg, G.J., 1987a. 238U–234U– 230Th–232Th systematics and the precise measurement of time over the past 500 000 years. Earth and Planetary Science Letters, 81, 175–192.

  • Edwards, R. L., Chen, J. H., Ku, T. L., Wasserburg, G. J., 1987b. Precise timing of the Last Interglacial period from mass spectrometric determination of thorium-230 in corals. Science, 236, 1547-1553.

  • Edwards, R.L., Gallup, C.D., Cheng, H., 2003. Uranium-series dating of marine and lacustrine carbonates. In Uraniumseries Geochemistry (Eds. B. Bourdon, G.M. Henderson, C.C. Lundstrom, S.P Turner) Mineralogical Society of America, Washington, DC.

  • Esat, T., 1995. Charge collection thermal ion mass spectrometry of thorium. International Journal of Mass Spectrometry and Ion Processes, 148, 159–170.

  • Esat, T.M., Yokoyama, Y., 2006a. Variability in the uranium isotopic composition of the ocean over glacial-interglacial timescales. Geochimica et Cosmochimica Acta, 70, 4140- 4150.

  • Esat, T.M., Yokoyama, Y., 2006b. Growth patterns of the last ice age coral terraces at Huon Peninsula. Global and Planetary Change, 54, 216-224.

  • Esat, T.M., Yokoyama, Y., 2010. Coupled uranium isotope and sea-level variations in the oceans. Geochimica et Cosmochimica Acta, 74, 7008-7020.

  • Fairbanks, R. G., 1989. A 17,000-year glacio-eustatic sea level record: influence of glacial melting rates on the Younger Dryas event and deep-ocean circulation. Nature, 342, 637-642.

  • Gallup, C. D., Edwards, R. L., Johnson, R. G., 1994. The timing of high sea levels over the past 200,000 years. Science, 263, 796-800.

  • Gallup, C. D., Cheng, H., Taylor, F. W., Edwards, R. L., 2002. Direct determination of the timing of sea during termination II. Science, 295, 310-313.

  • Hamelin, B., Bard, E., Zindler, A., Fairbanks, R.G., 1991. 234U/238U mass spectrometry of corals: how accurate is the U–Th age of the last interglacial period? Earth and Planetary Science Letters, 106, 169–180.

  • Hays, J.D., Imbrie, J., Shackleton, N. J., 1976. Variation in the Earth’s orbit: pacemaker of the ice ages. Science, 194, 1121-1132.

  • Heinrich, H., 1988. Origin and consequences of cyclic ice rafting in the Northeast Atlantic Ocean during the past 130,000 years. Quaternary Research, 29, 142-152.

  • Henderson, G. M., 2002. Seawater 234U/238U during the last 800 thousand years. Earth and Planetary Science Letters, 199, 97-110.

  • Henderson, G.M., Cohen, A.S., O’Nions, R.K., 1993. 234U/238U ratios and 230Th ages for Hateruma Atoll corals: implications for coral diagenesis and seawater 234U/238U ratios. Earth and Planetary Science Letters, 115, 65–73.

  • Humphrey, J.D., 1997. Geology and hydrogeology of Barbados. Geology and Hydrogeology of Carbanate Islands. Developments in Sedimentology 54. Ed: Vacher, H.L., Quinn, T. 381- 406.

  • Imbrie, J., Hays, J.D., Martinson, D.G., McIntyre, A., Mix, A.C., Morley, J.J., Pisias, N.G., Prell, W.L., Shackleton, N.J., 1984. The orbital theory of Pleistocene climate: support from a revised chronology of the marine d18O record. In: Berger, A., Imbrie, J., Hays, J., Kukla, G., Saltzman, B. (Eds.), Milankovitch and Climate. InD. Reidel Publishing Company, Dordrecht.

  • Ivanovich, M., Harmon, R.S., 1992. Uranium series disequilibrium: Applications to Earth, Marine and Environmental Sciences. Clarendon Press, Oxford.

  • Jouzel, J., Masson-Delmotte, V., Cattani, O., Dreyfus, G., Falourd, S., Hoffmann, G., Minster, B., Nouet, J., Barnola, J.M., Chappellaz, J., Fischer, H., Gallet, J.C., Johnsen, S., Leuenberger, M., Loulergue, L., Luethi, D., Oerter, H., Parrenin, F., Raisbeck, G., Raynaud, D., Schilt, A., Schwander, J., Selmo, E., Souchez, R., Spahni, R., Stauffer, B., Steffensen, J.P., Stenni, B., Stocker, T.F., Tison, J.L., Werner, M., Wolff, E.W., 2007. Orbital and Millennial Antarctic Climate Variability over the Past 800,000 Years. Science, 317, 793-797.

  • Kallel, N., Duplessy, J-C., Labeyrie, L., Fontugne, M., Paterne, M., Montacer, M., 2000. Mediterranean pluvial periods and sapropel formation over the last 200.000 years. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 157, 45-58.

  • Kaufman, A., Broecker, W.S., 1965. Comparation of Th-230 and C-14 ages for carbonate materials from lakes Labontan and Bonnevill. Journal of Geophysical Research, 70, 4039-4054.

  • Kelly, M.J., Edwards, R.L., Cheng, H., Yuan, D., Cai, Y., Zhang, M., Lin, Y., An, Z., 2006. High resolution characterization og the Asian Monsoon between 146.000 and 99.000 years BP from Dongge Cave, China and global correlation of events surrounding Termination II. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 236, 20-38.

  • Ku, T. L., Knauss, K. G., Mathieu, G. G., 1977. Uranium in open ocean: concentration and isotopic composition. Deep-Sea Research, 24, 1005-1017.

  • Lambeck, K., Chappell, J., 2001. Sea-level change through the Last Glacial Cycle. Science, 292, 679-686.

  • Lambeck, K., Esat, T. M., Potter, E. K., 2002. Link between climate and sea levels for the past three million years. Nature, 419, 199-206.

  • Lisiecki, L.E., Raymo, M.E., 2005. A Pliocene-Pleistocene stack of 57 globally distributed benthic δ18O records. Paleoceanography, 20, DOI:10.1029/2004PA001071.

  • Malaize, B., Joly, C., Venec-Peyre, M.T., Bassinot, F., Caillon, N., Charlier, K., 2006. Phase lag between Intertropical Convergence Zone migration and subtropical monsoon onset over the northwestern Indian Ocean during marine isotopic substage 6.5 (MIS 6.5), Geochem. Geophys. Geosyst., 7, Q12N08, doi:10.1029/2006GC001353.

  • Martin, J.H., 1990. Glacial–interglacial CO2 change: the iron hypothesis. Paleoceanography 5, 1–13.

  • Martinson, D. G., Pisias, N. G., Hays, J. D., Imbrie, J., Moore, T. C., Shackleton, N. J., 1987. Age dating and the orbital theory of the ice ages: development of a high-resolution 0 to 300,000-year chronostratigraphy, Quaternary Research, 27, 1-29.

  • McManus, J.F., Oppo, D.W., Cullen, J.L., 1999. A 0.5-Million-year record of millenial-scale climate variability in the north Atlantic. Science, 283, 971-975.

  • Mesolella, K.J., 1967. Zonation of uplifted Pleistocene coral reef in Barbados, West Indies. Science, 156, 638-640.

  • Mesolella, K .J., Matthews, R. K., Broecker, W. S., Thurber, D. L., 1969. The astronomical theory of climatic changes: Barbados data. Journal of Geology, 77, 250-274.

  • Mesolella, K.J., Sealy, H.A., Matthews, R.K., 1970. Facies geometries within Pleistocene reefs of Barbados, West Indies. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 54, 1899-1917.

  • Milanković, M., 1998. Canon of insolation and the ice-age problem. Zavod za udzbenike i nastavna sredstva, Beograd. 619 pp.

  • Molodkov, A., Bolikhovskaya, N. 2009. Climate change dynamics in Northern Eurasia over the last 200 ka: Evidence from mollusc-based ESR-chronostratigraphy and vegetation successions of the loess–palaeosol records. Quaternary International, 201, 67–76.

  • NGRIP members., 2004. High-resolution record of Northern Hemisphere climate extending into the last interglacial period. Nature, 431, 147-151.

  • Pachur, H.J., Kropelin, S., 1987. Wadi Howar: paleoclimatic evidence from an extinct river system in the South-Eastern Sahara. Science, 237, 289–300.

  • Petit, J.R., Jouzel, J., Raynaud, D., Barkov, N.I., Barnola, J.M., Basile, I., Bender, M., Chappellaz, J., Davis, M., Delaygue, G., Delmotte, M., Kotlyakov, V.M., Legrand, M., Lipenkov, V.Y., Lorius, C., Pepin, L., Ritz, C., Saltzman, E., Stievenard, M., 1999. Climate and atmospheric history of the past 420,000 years from the Vostok ice core, Antarctica. Nature, 399, 429–436.

  • Pisias, N.G., Martinson, D.G., Moore, J.r.T.C., Shackleton. N.J., Prell, W., Hays, J., Boden, G., 1984. High resolution stratigraphic correlation of benthic oxygen isotopic records spanning the last 300.000 years. Marine Geology, 56, 119-136.

  • Potter, E. K., Esat, T. M., Schellmann, G., Radtke, U., Lambeck, K., McCulloch, M. T., 2004.

  • Suborbital-period sea-level oscillations during marine isotope substages 5a and 5c. Earth and Planetary Science Letters, 225, 191-204.

  • Robinson, L. F., Belshaw, N. S., Henderson, G.M., 2004. U and Th concentrations and isotope ratios in modern carbonates and waters from Bahamas. Geochimica et Cosmochimica Acta, 68, 1777-1789.

  • Schellmann, G., Radtke, U., 2004. A revised morpho- and chronostratigraphy of the Late and Middle Pleistocene coral reef terraces on Southern Barbados (West Indies). Earth-Science Reviews, 64, 157-187.

  • Scholz, D., Mangini, A., 2007. How precise are U-series coral ages? Geochimica Cosmochimica Acta, 71, 1935–1948.

  • Scholz, D., Mangini, A., Meischner, D., 2007. U-redistribution in fossil reef corals from Barbados, West Indies, and sealevel Reconstruction for MIS 6.5. The Climate of the Past Interglacials, Developments in Quaternary Science, 7, 119-139.

  • Scholz, D., Hoffmann, D.L., 2008. 230Th/U-dating of fossil corals and speleothems. Quaternary Science Journal, 57, 52-77.

  • Speed, R.C., Cheng, H., 2004. Evolution of marine terraces and sea level in the last interglacial, Cave Hill, Barbados. Geological Society of America Bulletin, 116, 219–232.

  • Stirling, C.H., Esat, T.M., McCulloch, M.T., Lambeck, K., 1995. High-precision U-series dating of corals fromWestern Australia and implications for the timing and duration of the Last Interglacial. Earth and Planetary Science Letters, 135, 115–130.

  • Stirling, C.H., Esat, T.M., Lambeck, K., McCulloch, M.T., 1998. Timing and duration of the Last Interglacial:evidence for a restricted interval of widespread coral reef growth. Earth and Planetary Science Letters, 160, 745–762.

  • Stirling, C.H., Andersen, M.B., 2009. Uranium-series dating of fossil coral reefs: Extending the sea-level record beyond the last glacial cycle. Earth and Planetary Science Letters, 284, 269-283.

  • Taylor, F.W., Mann, P., 1991. Late Quaternary folding of coral reef terraces, Barbados. Geology 19, 103-106.

  • Thomas, A.L., Henderson, G.M., Deschamps, P., Yokoyama, Y., Mason, A.J., Bard, E., Hamelin, B.,Durand, N., Camoin, G., 2009. Penultimate deglacial sea-level timing from uranium/thorium dating of tahitian corals. Science, 324, 1186-1189.

  • Tisserand, A., Malaize, B., Jullien, E., Zaragosi, S., Chalier, K., Grousset, F., 2009. African monsoon enhancement during the penultimate glacial period (MIS 6.5 ~170 ka) and its atmospheric impact. Paleoceanography, 24, PA2220.

  • Tuenter, E., Weber, S.L., Hilgen, F.J., Lourens, L.J., 2003. The response of the African summer monsoon to remote and local forcing due to precession and obliquity. Global and Planetary Change, 36, 219 – 235.

  • Tzedakis, P.C., McManus, J.F., Hooghiemstra, H., Oppo, D.W., Wijmstra, T.A., 2003. Comparison of changes in vegetation in northest Greece with records of climate variability on orbital and suborbital frequencies over the last 450.000 years. Earth and Planetary Science Letters, 212, 197-212.

  • Waelbroeck, C., Labeyrie, L., Michel, E., Duplessy, J. C., McManus, J. F., Lambeck, K., Balbon, E., Labracherie, M., 2002. Sea-level and deep water temperature changes derived from benthic foraminifera isotopic records. Quaternary Science Reviews, 21, 295-305.

  • Winograd, I.J., Landwehr, J.M., Ludwig, K.R., Coplen, T.B., Riggs, A.C., 1997. Duration and structure of the past four interglaciations. Quaternary Research, 48, 141-154.

  • Yokoyama, Y., Esat, T. M., Lambeck, K., 2001. Coupled climate and sea level changes deduced from Huon Peninsula coral terraces of the last ice age. Earth and Planetary Science Letters, 193, 579-587.

  • Yokoyama, Y., Lambeck, K., Deckker, P. D., Johnston, P., Fifield, L. K., 2000. Timing of the Last Glacial Maximum from observed sea-level minima. Nature, 406, 713-716.

  • Bekaroğlu, E . (2012). Sondan Bir Önceki Buzul Dönemi’nde İklim Kontrolünde Meydana Gelen Bir Yüksek Deniz Seviyesinin Kanıtları . Türkiye Jeoloji Bülteni , 55 (3) , 159-188 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/28140/299077

    • Yozgat-Sorgun Havzasındaki Bazaltik Daykların Konumları: Lütesiyen`deki Gerilme Durumu
    Uğur Temiz
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Bu çalışmada, Yozgat-Sorgun havzasında etkin olan gerilme yönlerini belirmek amacıyla Lütesiyen yaşlı bazaltik dayklar, volkano-sedimanter birimler içerinde gelişen kıvrımlar ve volkanik kayaçlarda gelişen eklemler gibi mesozkopik yapılar birlikte değerlendirilmiştir. Dayakların yönelimleri, oluşturulan gül diyagramına göre KKB-GGD olarak belirlenmiştir. Çalışma alanındaki Lütesiyen yaşlı volkanik kayaçlarda gelişen eklem takımlarının BKB-DGD, KKB-GGD ve KKD-GGB yönlerinde geliştiği saptanmıştır. Bunlardan BKB-DGD ve KKD-GGB yönelimli eklemler makaslama eklemleri olarak, KKB-GGD yönelimli eklemler ise tansiyon eklemleri olarak değerlendirilmiştir. Gül diyagramlarından yararlanarak bölgede etkin olan sıkışma yönü KKB-GGD olarak belirlenmiştir. Çalışma alanında Eosen yaşlı volkano-sedimanter kayaçlar içerisinde gözlenen kıvrım eksenlerinin konumu dikkate alındığında, kıvrımları oluşturan sıkışma yönü de KKD-GGB olarak belirlenmiştir. Gerek daykların konumları, gerekse diğer mezoskobik yapıların konumları dikkate alındığında, bölgedeki sıkışmanın kuzeydeki Sakarya Zonu ve güneydeki Kırşehir Bloğu`nun çarpışma sonrası K-G yönlü yakınsamaları ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu yapılar Yozgat-Sorgun Havzasında Lütesiyen`de KKB-GGD yönlü sıkışmalı bir tektonik rejimin etkin olduğunu göstermektedir.

  • Çankırı Havzası

  • dayk

  • gerilme

  • Yozgat - Sorgun Havzası


  • Akgün, F., Akay, E. ve Erdoğan, B., 2002. Tertiary Terrestrial to Shallow Marine Deposition in Central Anatolia: A Palynological Approach. Turkish J. Earth Sci., 11, 127-160.

  • Avşar, N., 1991, Terziköy (Amasya) yöresinde bulunan bazı nummulites türlerinin sistematik incelemesi. Yerbilimleri (Geosound), 18, 111-127.

  • Birgili, S., Yoldaş, R. ve Ünalan, G., 1975. Çankiri-Çorum Havzası’ nın jeolojisi ve petrol olanakları. Ankara, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), Rapor no. 5621, 78.

  • Böyükönal, G., 1985. Yozgat Yöresi Volkanitlerinin Asal Ve İz Elementlerinin Dağılımı. MTA Derg., 105 - 106, 68 - 82.

  • Ercan, T., 1986. Orta Anadolu’daki Senozoyik Volkanizması. MTA Derg., 107, 119 - 140.

  • Erdoğan, B., Akay, E. ve Uğur, M.Ş., 1996. Geology of the Yozgat region and evolution of the collisional Ankara Basin. International Geology Review, 38, 788 - 806.

  • Görür, N., Oktay, F. Y., Seymen, İ. ve Şengör, A.M.C., 1985. Palaeotectonic evolution of the Tuzgölü. Basin complex, Central Turkey. Sedimentary Record of a Neo-Tethyan closure. In: Dickson, J. ve Robertson, A.H.F. (eds), The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean. Geological Society, London, Special Publications 17, 467 - 482.

  • Görür, N., Tüysüz, O., Şengör, A.M.C., 1998. Tectonic Evolution of the Central Anatolian Basins. International Geology Review, 40, 831 - 850.

  • Gudmundsson, A., 1995. Infrastructure and mechanics of volcanic systems in Iceland. J. Volcanol. Geotherm. Res., 64, 1 - 22.

  • Gudmundsson, A. ve Marinoni, L.B., 2002. Geometry, emplacement, and arrest of dykes. Annales Tectonicae 13, 71 - 92.

  • Halls, H.C., Fahrig, W.F., 1987. Mafic Dyke Swarms. Geological Association of Canada Special Paper, 34, 503.

  • Hoşgör İ. ve Okan, Y., 2006. The annelid polychaete Rotularia spirulaea Lamarck, 1818 from the early Middle Eocene (middle-late Cuisian) of Çankırı Basin (Central Anatolia, Turkey). Yerbilimleri, 27 (3), 173-179.

  • Ketin, ̇İ., 1955. Yozgat bölgesinin jeolojisi ve Orta Anadolu masifinin tektonik durumu. Turk. Jeol. Bul. 6, 1 - 40.

  • Okay, A. I., ve Tüysüz, O., 1999. Tethyan sutures of northern Turkey. In Durand, B.; Jolivet, L.; Horvath, F.; and Sreanne, M., eds. The Mediterranean basins: Tertiary extension within the Alpine orogen. Geol. Soc. Lond. Spec. Publ., 156, 475 - 515.

  • Poisson, A., 1986. The Anatolian micro-continent in the Journal of Geology eastern Mediterranean context. the Neo-Tethian troughs. Sci. Terre Mem., 47, 311 - 328.

  • Robertson, A. H. F. ve Dixon, J. E., 1984. Introduction: aspects of the geological evolution of the eastern Mediterranean. In Dixon, J. E., ve Robertson, A. H. F., eds. The geological evolution of the eastern Mediterranean. Geol. Soc. Lond. Spec. Publ. 17: 1 - 74.

  • Şengör, A.M.C., ve Yılmaz, Y., 1981. Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181 - 241.

  • Tüysüz, O., 1993. Karadeniz’den Orta Anadolu’ ya bir jeotravers: Kuzey Neo-Tetis’ in tektonik evrimi (A Geotraverse from Black Sea to Central Anatolia: tectonic evolution of Neotethys). Turkish Association of Petroleum Geologists Bulletin 5, 1 - 33

  • Temiz, U . (2012). Yozgat-Sorgun Havzasındaki Bazaltik Daykların Konumları: Lütesiyen’deki Gerilme Durumu . Türkiye Jeoloji Bülteni , 55 (3) , 189-202 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/28140/299052

    • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle