Türkiye Jeoloji Bülteni
  • Anasayfa
  • 2023 AĞUSTOS Cilt 66 Sayı 3
Türkiye Jeoloji Bülteni

Türkiye Jeoloji Bülteni

2023 AĞUSTOS Cilt 66 Sayı 3
KAPAK
PDF Olarak Görüntüle
PDF Olarak Görüntüle
KÜNYE
PDF Olarak Görüntüle
İÇİNDEKİLER
PDF Olarak Görüntüle
Batı Anadolu Grabenlerinin Gelişim Süreci İçinde Selçuk Grabeni`nin Morfotektonik Evrimi
Yücel Yilmaz Ömer Feyzi Gürer Yücel Erbay
PDF Olarak Görüntüle

Öz: Küçük Menderes Grabeni`nin batı ucunda yer alan ancak ondan sol yönlü doğrultu atımlı faylarla kesilip güneybatıya atılmış olan grabene bu çalışmada Selçuk Grabeni adı verilmiştir. Çünkü bu graben ana graben denileri evrelerde önemli farklılıklar geçirmiştir. Grabeni sınırlayan horstlarda metamorfik temel kayaları mostra vermektedir. Dolgusu ise Küçük Menderes Nehri`nin alüvyonundan oluşmaktadır. Selçuk Grabeni asimetrik birgrabendir. Güney kanat morfolojik nitelikleriyle belirgin ve aktif kenardır. Normal faylar bu kanatta birkaç fay basamağı halindedir. Kuzey kanat, aktif kenarı oluşturan kürek biçimli ana fayın tavan blokunda gelişmiş, antitetikfaylar olarak yorumlanabilir. Grabeni az çok uzanımına verev birçok doğrultu atımlı fay kesmiştir. Genç yapısal ögeler graben ve yakın çevrenin morfolojisindeki izleriyle tanınmaktadır. Batı Anadolu`nun morfotektonik gelişim süreci içinde Selçuk Grabeni en geç gelişen grabenlerdendir. Küçük Menderes Grabeni, üzerinde yer aldığı horstun, Kuvaterner`de önce yükselip daha sonra çökmesi döneminde açılmıştır. Bu dönemde Selçuk Grabeni ana grabenin  batıdaki uzanımında yer almıştır. Daha sonra özellikle sahil bölgelerinin morfotektoniğini büyük ölçüde değiştiren KKB doğrultulu sol yönlü doğrultu atımlı faylar ve bunlarla eşzamanlı fay çiftlerinin gelişmesiyle Küçük Menderes Grabeni`nden ayrılarak güneybatı yönünde ötelenmiş ve Küçük Menderes`le olan doğrudan bağlantısı kopmuştur. Geç Kuvaterner`de gelişmiş olan bu evreden sonra gelişimini bağımsız bir graben olarak sürdürmektedir.

  • Batı Anadolu Grabenleri

  • Küçük Menderes Grabeni

  • Morfotektonik evrim

  • Selçuk Grabeni


  • Agostini, S., Ryan, J. G., Tonarini, S. & Innocenti, F. (2008). Drying and dying of a subducted slab: coupled Li and B isotope variations in Western Anatolia Cenozoic volcanism. Earth Planetary Science Letters, 272, 139–147.

  • Agostini, S., Doglioni, C., Innocenti, F., Manetti, P. & Tonarini, S. (2010). On the geodynamics of the Aegean rift. Tectonophysics 488(1-4). https://doi. org/10.1016/j.tecto.2009.07.025

  • Akgün, F. & Akyol, E. (1999). Palynostratigraphy of the Coal-Bearing Neogene Deposits Graben in Büyük Menderes Western Anatolia. Geobios, 32(3):367-383. https://doi.org/10.1016/s0016- 6995(99)80013-8

  • Aksu, A. E., Konuk, T., Uluğ, A., Duman, M. & Piper, D. J. W. (1990). Quaternary tectonic and sedimentary history of Eastern Aegean Sea shelf area (Doğu Ege Denizi şelf alanının Kuvaterner’deki tektoniği ve tortul tarihçesi). Jeofizik, 4, 3-35.

  • Aktar, M., Karabulut, H., Özalaybey, S. & Childs, D. (2007). A conjugate strike-slip fault system within the extensional tectonics of western Turkey. Geophysical Journal International, 171(3), 1363–1375. http://dx.doi.org/10.1111/j.1365- 246X.2007.03598.x

  • Aktuğ B., Nocquet, J. M., Cingöz, A., Parsons, B., Erkan, Y., England, P., Lenk, O., Gürdal, M. A., Kilicoglu, A., Akdeniz, H. & A. Tekgül (2009). Deformation of western Turkey from a combination of permanent and campaign GPS data; limits to block-like behavior. Jour. Geophys. Res. 114(5), 1978-2012. https://doi. org/10.1029/2008JB006000

  • Akyol, N., Zhu, l., Mitchell, B. J., Sözbilir, H. & Kekovalı, K. (2006). Crustal structure and local seismicity in western Anatolia. Geophysical Journal. International 166(3), 1259-1269. https:// doi.org/10.1111/j.1365-246X.2006.03053.x

  • Alçiçek, H. (2010). Stratigraphic correlation of the Neogene basins in southwestern Anatolia: regional palaeogeographical, palaeoclimatic and tectonic implications. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 291, 297–318.

  • Alçiçek, M. C., Brogi, A., Capezzuoli, E., Liotta, D. & Meccheri, M. (2013). Superimposed basin formation during Neogene–Quaternary extension in SW-Anatolia (Turkey): insights from the kinematics of the Dinar fault zone. Tectonophysics, 608, 713–727.

  • Alçiçek M. C., Mayda, S., ten Veen J. Y., Boulton, S. J & et al. (2019). Reconciling the stratigraphy and depositional history of the Lycian orogentop basins, SW Anatolia. Paleaobiodiversity and Paleoenvironments, 99, 551-570. https://doi. org/10.1007/s12549-019-00394-3

  • Aldanmaz, E. (2002). Mantle source characteristics of alkali basalts and basanites in an extensional intracontinental plate setting, western Anatolia, Turkey: Implications for multi-stage melting. International Geology Review, 44(5), 440–457. https://doi.org/10.2747/0020-6814.44.5.440

  • Altunkaynak, Ş. & Yılmaz, Y. (1998). The mount Kozak magmatic complex, western Anatolia. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85,(1- 4), 211-231., https://doi.org/10.1016/S0377- 0273(98)00056-0

  • Altunkaynak, Ş. & Yılmaz, Y. (1999). The Kozak Pluton and its emplacement. Geological Journal, 34(3), 257-274. https://doi.org/10.1002/ (SICI)1099-1034(199907/09)34:3<257::AIDGJ826>3.0.CO;2-Q

  • Altunkaynak S., Dilek Y., Genç S. C., Sunal G., Gertisser R., Furnes H., Foland K. A. & Yang J. (2012), Spatial, temporal and geochemical evolution of Oligo-Miocene granitoid magmatisin western Anatolia, Turkey. Gondwana Research 21(2012), 961–986.

  • Altunkaynak, Ş & Dilek, Y. (2013). Eocene mafic volcanism in northern Anatolia: its causes and mantle sources in the absence of active subduction. International Geology Review, 55(13), 1641-1659. https://doi.org/10.1080/00206814.2013.792497

  • Altunkaynak, S., Sunal, G., Aldanmaz, E., Genç, S. C., Dilek, Y., Furnes, H., Foland, K.A., Yang, J. & Yıldız, M. (2013). Eocene Granitic Magmatism in NW Anatolia (Turkey) revisited: New implications from comparative zircon SHRIMP U-Pb and 40Ar- 39Ar geochronology and isotope geochemistry on magma genesis and emplacement. Lithos, 155, 289-309.

  • Altunkaynak, Ş., Ünal, A., Sunal, G., Kamacı, Ö. & Dunkl, I. (2021). Miocene uplift and exhumation history of northwestern Anatolia (Turkey): Implications from apatite (U-Th)/ He thermochronology of syn-extensional plutons. Journal of Asian Earth Sciences 213, Article 104770. https://doi.org/10.1016/j. jseaes.2021.104770

  • Armijo, R., Meyer, B., Hubert, A., & Barka, A. (1999). Westward propagation of the North Anatolian fault into the northern Aegean: Timing and kinematics. Geology, 27(3), 267–270. https://doi. org/10.1130/0091-7613(1999)027<0267:WPOTN A>2.3.CO;2

  • Asti, R., Facenna, C., Rossetti, F., Malusà, M.G., Gliozzi, E., Faranda, C., Lirer, F. & Cosentino, D. (2019). The Gediz supradetachment system (SW Turkey): magmatism, tectonics, and sedimentation during crustal extension. Tectonics, 38(4), 1414- 1440.

  • Baran. Z. Ö. & Dilek, Y. (2011). Supradetachment basin evolution during continental extension; The Aegean province of western Anatolia, Turkey. Geological Society of America Bulletin, 123(11- 12), 2115-2141. https://doi.org/10.1130/B30468.1

  • Başarır, E., (1981). 1/25.000 Ölçekli Aydın M18-b1 Paftası Jeoloji Haritası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Harita Arşivi, Ankara.

  • Bayrak, S. B., Ünal, A., Güraslan, I. N., Kamacı, Ö. & Yiğitbaş, E. (2021). Insights into a dextral transtensional shear zone in NW Anatolia, Turkey: Preliminary results from the three dimensional strain and kinematic analyses of the Marmara Granitoid. EGU General Assembly Conference Abstracts, EGU21-12884

  • Beccaletto, L. & Steiner, C. (2005). Evidence of TwoStage Extensional Tectonics from the Northern Edge of the Edremit Graben, NW Turkey. Geodinamica Acta, 18(3/4), 283-297. https://doi. org/10.3166/ga.18.283-297

  • Becker-Platen, J. D. (1970). Lithostratigraphische Unterschungen im Kanozoikum Südwest Anatoliens (Türkei)-Kanozoikum und Braunkohlen der Turkei. Beihefte zum Geologischen Jahrbuch, vol. 97. German Geological Survey BGR, Hannover.

  • Benda, L. (1971). Principles of the palynologic subdivision of the Turkish Neogene (Kainozoikum und Braunkohlen der Türkei 3). Newsletters on Stratigraphy 1(3), 23-66. https://doi.org/10.1127/ nos/1/1971/23

  • Benda, L., Innocenti, F. Mazzuoli, R., Radicati, F. & Steffens, P. (1974). Stratigraphic and radiometric data of the Neogene in Northwest Turkey. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft Band 125 (2), 183–193. https://doi. org/10.1127/zdgg/125/1974/183

  • Benda, L. & Meulenkamp, J. E. (1990). Biostratigraphic correlations in the Eastern Mediterranean Neogene 9. sporomorph associations and event stratigraphy of the Eastern Mediterranean Neogene. Newsletters on Stratigraphy, 23(1), 1–10.

  • Bircan, A., Bozbay, E., Gökdeniz, S., Kozan, A.T. ve Öğdüm, F. (1983). Gediz graben sisteminin yeni veriler ışığında yorumu. 37. Türkiye Jeoloji Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 21-25 Şubat 1983.

  • Bonev, N., Beccaletto, L., Robyr, M. & Monie, P., (2009). Metamorphic and age constraints on the Alakeçi shear zone: implications for the extensional exhumation history of the northern Kazdağ Massif, NW Turkey. Lithos 113, 331–345. https://doi.org/10.1016/j.lithos.2009.02.010

  • Borsi, S., G. Ferrara, F. Innocenti & R. Mazzuoli (1972). Geochronology and petrology of recent volcanics in the eastern Aegean Sea (West Anatolia and Lesvos Island). Bulletin Volcanologique, 36, 473- 496.,

  • Bozcu, M., (2010). Geology of Neogene basins of Buldan-Sarıcaova region and their importance in Western Anatolia neotectonics. International Journal of Earth Sciences, 99(4), 851-861. https:// doi.org/10.1007/s00531-009-0431-7

  • Bozkurt, E. & Park, R.G. (1994) Southern Menderes Massif: an incipient metamorphic core complex in western Anatolia, Turkey. Journal of the Geological Society, 151, 213-216. https://doi. org/10.1144/gsjgs.151.2.02

  • Bozkurt, E., (2000). Timing of Extension on the Büyük Menderes Graben, Western Turkey, and Its Tectonic Implications. In: E. Bozkurt, J. A. Winchester & J. D. A. Piper (Eds.), Tectonics and Magmatism in Turkey and the Surrounding Area. Geological Society, London, Special Publications, 173, 385-403. https://doi.org/10.1144/gsl. sp.2000.173.01.18

  • Bozkurt, E. (2001). Origin of NE-trending basins in western Turkey. Geodinamica Acta, 16(2- 6), 61-81. https://doi.org/10.1016/S0985- 3111(03)00002-0

  • Bozkurt E. (2004). Granitoid rocks of the southern Menderes Massif (southwestern Turkey): field evidence for Tertiary magmatism in an extensional shear zone. International. Journal of Earth Sciences, 93, 52-71.

  • Bozkurt, E. (2003). Origin of NE-Trending Basins in Western Turkey. Geodinamica Acta, 16(2-6):61- 81. https://doi.org/10.1016/s0985-3111(03)00002- 0

  • Bozkurt, E. & Satır, M. (2000). The southern Menderes Massif (western Turkey): geochrology and exhumation history. Geological Journal 35(3-4), 285-296. https://doi.org/10.1002/gj.849

  • Bozkurt, E. & Oberhänsli, R. (2001). Menderes Massif (western Turkey): structural, metamorphic and magmatic evolution-a synthesis. International Journal of Earth Sciences, 89, 679–708. https:// doi.org/10.1007/s005310000173

  • Bozkurt, E., Yusufoğlu, H., Seyitoğlu, G., Çemen, I. & Tekeli, O. (2002). Discussion on the extensional folding in the Alașehir (Gediz) Graben, western Turkey. Journal of the Geological Society, 159(1), 105-109

  • Bozkurt, E. (2004). Granitoid rocks of the southern Menderes Massif (southwestern Turkey): field evidence for Tertiary magmatism in an extensional shear zone. International Journal of Earth Sciences 93, 52–71.

  • Bozkurt, E., Sözbilir, H. (2004). Tectonic Evolution of the Gediz Graben: Field Evidence for an Episodic, Two-Stage Extension in Western Turkey. Geological Magazine, 141(1):63-79. https://doi. org/10.1017/s0016756803008379

  • Bozkurt, E. & Mittwede, S. K. (2005). Introduction: Evolution of Continental Extensional Tectonics of Western Turkey. Geodinamica Acta, 18(3/4):153- 165. https://doi.org/10.3166/ga.18.153-165

  • Bozkurt, E. & Rojay, B. (2005). Episodic, Two-Stage Neogene Extension and Short-Term Intervening Compression in Western Turkey: Field Evidence from the Kiraz Basin and Bozdağ Horst. Geodinamica Acta, 18(3/4), 299-316. https://doi. org/10.3166/ga.18.299-316

  • Bozkurt, E. & Park, R. G. (2004), Southern Menderes Massif: An incipient metamorphic core complex in West Anatolia. Turkey. Journal of the Geological Society, 151, 213-216. https://doi.org/10.1144/ gsjgs.151.2.021

  • Bozkurt, E. & Sözbilir, H. (2006). Evolution of the Large-Scale Active Manisa Fault, Southwest Turkey: Implications on Fault Development and Regional Tectonics. Geodinamica Acta, 19(6), 427-453. https://doi.org/10.3166/ga.19.427-453

  • Bozkurt, E., Winchester, J. A., Ruffet, G. & Rojay, B. (2008). Age and Chemistry of Miocene Volcanic. Rocks from the Kiraz Basin of the Küçük Menderes Graben: Its Significance for the Extensional Tectonics of Southwestern Anatolia, Turkey. Geodinamica Acta, 21(5-6), 239-257.

  • Bozkurt, E., Satır, M. & Buğdaycıgil., Ç. (2011). Surprisingly young Rb/Sr ages from the Simav extensional Detachment fault zone, northern Menderes Massif. Turkey. Journal of Geodynamics, 52, 406-431. https://doi. org/10.1016/j.jog.2011.06.002

  • Brückner, H. (2019). Rapid delta growth in historical times at Ephesus and Miletus-The examples of the Küçük and the Büyük Menderes rivers. In: Kuzucuoğlu, C., Çiner, A., Kazancı, N. (eds) Landscapes and Landforms of Turkey. World Geomorphological Landscapes. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-03515-0_13

  • Brun, J-P. & Scoutis, D. (2019). Core Complex segmentation the North Aegean, A dynamic View. Tectonics 37(2). https://doi. org/10.1029/2017TC004939

  • Burchfiel, B.C. Nakov, R., Dumurdzanov, Papanikolaou, D., Tzankov, T., Serafimovski, T., King, R.W., Kotzev, V., Todosov, A. & Nurce, B. (2008). Evolution and dynamics of the Cenozoic tectonics of the Southern Balkan Extensional System Geosphere, 4(6), 919–938. https://doi. org/10.1130/GES00169.1

  • Burchfiel, B.C. & Nakov, R. (2015). The multiply deformed foreland fold-thrust belt of the Balkan orogen, northern Bulgaria. Geosphere, 11(2), 463- 490. https://doi.org/10.1130/GES01020.1

  • Burchfiel, B. C., Royden, L. H. Papanikolaou, D. & Pearce, F. D. (2018). Crustal development within a retreating subduction system; the Hellenides. Geosphere 14(3), 1119-1130. https://doi. org/10.1130/GES01573.1

  • Buscher, J. T., Hampel, A., Hetzel, R., Dunkl, I., Glotzbach, C., Struffert, A., Akal, C. & Rätz, M. (2013). Quantifying rates of detachment faulting and erosion in the central Menderes Massif by thermochronology and cosmogenic 10Be. Journal of the Geological Society, 170(4), 669-683.

  • Candan, O., Dora, Ö., Oberhansli R. & Durr, O. (1997). Blueschist relics in the Mesozoic cover series of the Menderes Massif and correlation with Samos Island, Cyclades. Schweizerische mineralogische und petrographische Mitteilungen. 77(1), 217- 238.

  • Candan, O., Oberhansli, R., Dora, Ö., Çetinkaplan, M., Koralay, O. E., Rimmelé, G., Chen, F. & Akal, C. (2011a). Polymetamorphic evolution of the PanAfrican basement and Palaeozoic-Early Tertiary cover series of the Menderes Massif. Bulletin of the Mineral Research and Exploration, 142, 121- 163.

  • Candan, O., Koralay, E, Akal, C., Kaya, O., Oberhansli, R., Dora, O. Ö., Konak, N. & Chen, F. (2011b). Supra-Pan-African unconformity between core and cover series of the Menderes Massif/Turkey and its geological implications. Precambrian Research, 184(1-4), 1–23. https:// doi.org/10.1016/j.precamres.2010.09.010

  • Catlos, E. J., Baker, C., Sorensen, S.S., Çemen, İ. & Hançer M (2010). Geochemistry, geochronology and cathodoluminescence imagery of the Salihli and Turgutlu granites (Central Menderes Massif, western Turkey): Implications for Aegean tectonics. Tectonophysics 488, 110-130. https:// doi.org/10.1016/j.tecto.2009.06.001

  • Catlos, E. J. & Çemen, İ. (2005). Monazite ages and the evolution of the Menderes massif, western Turkey. International Journal of Earth Sciences, 94, 204– 217, https://doi.org/10.1007/s00531-005-0470-7

  • Cengiz, M., Karabulut, S., Özçep, F., Çabuk, B. S. & Heller, F. (2021). Paleomagnetic results from Western Anatolia; evidence of micro block rotations after emplacement of the Lower Miocene Yuntdağ volcanics rocks. Annals of Geophysics, 64(6), Article GM661. https://doi.org/10.4401/ag8699

  • Cohen, H. A., Dart, C. J., Akyüz, H. S. & Barka, A. (1995). Syn-rift sedimentation and structural development of the Gediz and Büyük Menderes Graben, western Turkey. Journal of the Geological Society, 152, 629–638. https://doi.org/10.1144/ gsjgs.152.4.0629

  • Collins, A. S. & Robertson, A. F. (1988). Processes of Late Cretaceous to Late Miocene episodic thrustsheet translation in the Lycian Taurides, SW Turkey. Journal of the Geological Society, 155(5), 759-772. https://doi.org/10.1144/gsjgs.155.5.0759

  • Çakmakoğlu, A., (1985). Aydın N19-d3, Marmaris O19- a2 ve Denizli M21-d3, c4 paftalarının jeolojisi (Rapor no: 215). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi.

  • Çakmakoğlu, A., (1987). Denizli M22-d1 paftasının jeolojisi (ön Rapor) (rapor no: 695). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi.

  • Çakmakoğlu, A., (1990). Denizli M22-a2 ve Denizli M22-b4 paftaları ile M22-b3 paftası güney yarısının jeolojisi (Rapor no: 9847).Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.

  • Çakmakoğlu, A., (2005). Dilek Yarımadası, Söke ve Selçuk çevresinin Neojen öncesi tektonostratigrafisi (Rapor no: 10786). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.

  • Çakmakoğlu, A., (2007). Dilek Yarımadası-SökeSelçuk çevresinin Neojen öncesi tektonostratigrafisi. MTA Dergisi, 135, 1-17.

  • Çemen, I,, Catlos, E. J., Göğüş., O., & Özerdem, C. (2006). Post collisional extensional tectonics and exhumation of the Menderes Massif in the western Anatolia extended terrane, Turkey. In Dilek Y, Pavlides S. (eds.) Post collisional tectonics and magmatism in the Mediterranean region and Asia. Geological Society of America Special Paper, 409, 463–473. http://dx.doi. org/10.1130/2006.2409(18)

  • Çiftçi¸ N. B. & Bozkurt, E. (2009a) Evolution of the Miocene sedimentary fill of the Gediz Graben, SW Turkey. Sedimentary Geology, 216, 49–79.

  • Çiftçi, N. B. & Bozkurt, E. (2009b) Pattern of normal faulting in the Gediz Graben, SW Turkey. Tectonophysics, 473, 234–260.

  • Çiftçi, N. B. & Bozkurt, E., (2010), Structural evolution of the Gediz Graben, SW Turkey: temporal and spatial variation of the graben basin. Basin Research, 22, 846–873.

  • Davis, G. A., Anderson, L. J., Frost, E.G. & Shackelford, T. J. (1980), Mylonitization and detachment faulting in the Whipple-Buckskin-Rawhide Mountains terrane, southeastern California and western Arizona: Geological Society of America Memoir, 153, 79-129.

  • De Graciansky, P. C., (1972). Recherche géologique dans le Taurus Lycian occidentals [These Doctorat d’Etat]. Universite de Paris-Sud Orsay

  • Dewey, J. F. (1988). Extensional collapse of the orogens. Tectonics,7, 1123-1139.

  • Dewey, J. F. & Şengör A. M. C. (1979). Aegean and surrounding regions: complex multiplate and continuum tectonics in a convergent zone. Geological Society of America Bulletin, 90(1), 1, 84-92. https://doi.org/10.1130/0016- 7606(1979)90<84:AASRCM>2.0.CO;2

  • Dilek, Y. & Altunkaynak, Ş. (2009). Geochemical and temporal evolution of Cenozoic magmatism in Western Turkey: Mantle response to collision, slab break-off, and lithospheric tearing in an orogenic belt. Geological Society, London, Special Publications 311(1), 213-233. https://doi. org/10.1144/SP311.8

  • Doğan, B. (2020). Comparative New Insight into the Tectonic Origin of Folds and Thrust Faults of an Extensional Basin: Söke-Kuşadası Basin, Aegean, Western Turkey. Journal of Earth Science, 31(3), 582-595.

  • Doglioni, C., Agostini, S., Crespi, M, Innocenti, F., Manetti, P., Riguzzi, F. & Savasçin, Y. (2002). On the extension in western Anatolia and theAegean sea. Journal of the Virtual Explorer, 7, 117-131.

  • Ediger, V., Batı, Z. & Yazman, M. (1996). Paleopalynology of possible hydrocarbon source rocks of the Alaşehir - Turgutlu area in the Gediz graben (western Anatolia). Turkish Association of Petroleum Geologists Bulletin 8, 94-112.

  • Emre, T. (1996). Gediz Grabeni’nin jeolojisi ve tektoniği. Turkish Journal of Earth Sciences, 5, 171-185.

  • Emre, T. & Sözbilir H. (1997). Field evidence for metamorphic core complex, detachment faulting and accommodation faults in the Gediz and Büyük Menderes grabens, western Anatolia. IESCA Proceedings, 73-93.

  • Emre, T. & Sözbilir, H. (2007). Tectonic Evolution of the Kiraz Basin, Küçük Menderes Grabeni: Evidence for Compression/Uplift-Related Basin Formation Overprinted by Extensional Tectonics in West Anatolia. Turkish Journal of Earth Science, 16, 441

  • Ercan, T., Satir, M., Sevin, D. & Türkecan, A. (1996). Bati Anadolu’daki Tersiyer ve kuvaterner yaşli volkanik kayaçarda yeni Yapilan radyometrik yaş ölçümlerinin yorumu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) Dergisi 119, 103-112.

  • Ergin, M., Kadir, S., Keskin, Ş, Turhan-Akyüz, N. & Yaşar, D. (2007). Late quaternary climate and sealevel changes recorded in sediment composition of the Büyük Menderes Delta (eastern Aegean Sea, Turkey). Quaternary International, 167-168, 162- 176. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2007.02.009

  • Erinç, S., (1954). Orta Ege Bölgesi’nin Jeomorfolojisi (Rapor no: 2217). Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara (Yayınlanmamış).

  • Erkul, F. (2010) Tectonic significance of synextensional ductile shear zones within the Early Miocene Alacamdag granites, northwestern Turkey. Geological Magazine, 147(4), 611-637.

  • Erkül F, Helvaci C., Ersoy Y., Sözbilir H., Erkül F., Sümer Ö. & Uzel B. (2009). Geochemistry And 40Ar/39Ar Geochronology Of Miocene Volcanic Rocks From The Karaburun Peninsula: Implications For Amphibole-Bearing Lithospheric Mantle Source, Western Anatolia. Journal of Volcanology and Geothermal Research,185(3), 181-202. https:// doi.org/10.1016/j.jvolgeores.2009.05.016

  • Erkül F.C. & Erkül S. T. (2010). Geology Of The Early Miocene Alaçamdað (Dursunbey-Balikesir) Magmatic Complex And Implications For The Western Anatolian Extensional Tectonics. Bulletin of The Mineral Research and Exploration 141, 1-25.

  • Erol, O. (1982). Batı Anadolu genç tektoniğinin jeomorfolojik sonuçları. Türkiye Jeoloji Kurumu, Batı Anadolu’nun Genç Tektoniği ve Volkanizması Paneli, Ankara, 15-21.

  • Ersoy, Y. E., Helvacı, C. & Sözbilir, H. (2010). TectonoStratigraphic Evolution of the NE-SW-Trending Superimposed Selendi Basin: Implications for Late Cenozoic Crustal Extension in Western Anatolia, Turkey. Tectonophysics, 488(1-4), 210- 232.

  • Ersoy, Y. E., Helvacı C. & Palmer, M.R. (2011). Stratigraphic, structural and geochemical features of the NE–S W trending Neogene volcano-sedimentary basins in western Anatolia: implications for associations of supra-detachment and transtensional strike-slip basin formation in extensional tectonic setting. Journal of Asian Earth Sciences, 41(2), 159-183. https://doi. org/10.1016/j.jseaes.2010.12.012

  • Ersoy, E. Y., Çemen, İ., Helvacı, C. & Billor, Z. (2014). ̇Tectono-stratigraphy of the Neogene basins in Western Turkey: Implications for tectonic evolution of the Aegean Extended Region. Tectonophysics, 635, 33-58.

  • Ersoy, E. Y. & Helvacı, C. (2016). Geochemistry and Petrology of the Lower Miocene Bimodal Volcanic Units in the Tunçbilek-Domaniç Basin, Western Anatolia. International Geology Review, 58(10):1234-1252. https://doi.org/10.1080/00206 814.2016.1147385.

  • Eski, S., Sözbilir, H., Uzel, B., Özkaymak, Ç ve Sümer, Ö. (2020). Gölmarmara Fayı’nın Morfotektonik Evriminin CBS Tabanlı Yöntemlerle Araştırılması, Gediz Grabeni, Batı Anadolu. Geological Bulletin of Turkey, 63, 345-372, https://doi.org/10.25288/ tjb.679584

  • Etzel, T. M., Catlos, E. & Çemen, İ. (2020). Documenting Exhumation in the Central and Northern Menderes Massif (Western Turkey): New Insights from Garnet-Based P-T Estimates and K-Feldspar 40Ar/39Ar Geochronology. Lithosphere 2020(1), Article 8818289. https://doi. org/10.2113/2020/8818289

  • Eyidoğan, H. & Jackson, J. A., (1985), A seismological study of normal faulting in the Demirci, Alaşehir and Gediz earthquake of 1960–1970 in western Turkey: implications for the nature and geometry of deformation in the continental crust. Geophysical Journal of Royal Astronomy Society 81, 569–607.

  • Eyübagil, A. E., Solak, H. İ., Kavak, U. S., Tiryakioğlu, İ., Sözbilir, H., Aktuğ. B. & Özkaymak, Ç. (2021). Present day strike-slip deformation within the southern part of the İzmir-Balıkesir Transfer Zone based on GNSS data and its implications for seismic hazard assessment in western Anatolia. Turkish Journal of Earth Sciences, 30(2), 143- 160. https://doi.org/10.3906/yer-2005-26

  • Faccenna, C., Jolivet, L., Piromallo, C. & Morelli, A. (2003). Subduction and the depth of convection in the Mediterranean mantle. Journal of Geophysical Research Solid Earth, 108, B2, 2099. https://doi. org/10.1029/2001JB001690

  • Genç Ş. C. & Yılmaz Y. (2000). Aliağa dolayının jeolojisi ve genç tektoniği (Geology and young tectonics of the Aliağa region). Batı Anadolu Depremselliği Simpozyumu (BAD-SEM) Bildiriler Kitabı (s. 152-159), İzmir.

  • Genç, C. Ş., Altunkaynak, Ş. Karacık, Z., Yazman, M. & Yılmaz, Y. (2001). The Çubukludağ graben, south of İzmir: its tectonic significance in the Neogene geological evolution of the western Anatolia. Geodinamica Acta 14(1-3), 45-55. https://doi. org/10.1016/S0985-3111(00)01061-5

  • Gessner, K., Ring, U., Johnson, C., Hetzel, R., Passchier C. W. et al., (2001). An active bivergent rollinghinge detachment system. Central Menderes metamorphic core complex in western Turkey. Geology 29, 611-614.

  • Gessner, K., Gallardo, L.A., Markwitz, V., Ring, U., Thomson., S.N. (2013). What caused the denudation of the Menderes Massif: Review of crustal evolution, lithosphere structure, and dynamic topography in southwest Turkey. Gondwana Research 24, 243-274.

  • Glodny J., Hetzel R., (2007). Precise U - Pb ages of syn-extensional Miocene intrusions in the central Menderes Massif, western Turkey. Geological Magazine 144: 235-246. https://doi.org/10.1016/j. gr.2013.01.005.

  • Göktaş, F. (1998). Söke Havzasının Neojen ve Kuvaterner stratigrafisi (Rapor no: 10222). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.

  • Göktaş, F. (2012). Kemalpaşa-Torbalı (İzmir) havzası ile yakın çevresindeki Neojen-Kuvaterner tortullaşması ve magmatizmasının jeolojik etüdü (Rapor No: 11575). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (unpublished).

  • Göktaş, F. (2019). Stratigraphy of the Neogene Sedimentation and Volcanism in Çubukludağ Basin, Western Anatolia. Türkiye Jeoloji Bülteni, 62(1), 63-98, https://doi.org/10.25288/tjb.521497

  • Görür, N., Sengör, A., Sakinç, M., Akkök, R., Yiğitbaş, E., Oktay, F., … & Aykol, A. (1995). Rift formation in the Gökova region, southwest Anatolia: Implications for the opening of the Aegean Sea. Geological Magazine, 132(6), 637-650. https:// doi.org/10.1017/S0016756800018884

  • Gürer, Ö. F., Bozcu, M., Yilmaz, K. & Yilmaz, Y. (2001). Neogene Basin Development around Söke-Kuşadası (Western Anatolia) and Its Bearing on Tectonic Development of the Aegean Region. Geodinamica Acta, 14(1/2/3):57-69. https://doi. org/10.1016/S0985-3111(00)01059-7

  • Gürer, Ö. F. & Yılmaz, Y. (2002). Geology of the Ören and surrounding areas SW Anatolia. Turkish Journal of Earth Sciences 11, 1–13.

  • Gürer, Ö. F., Sangu, E. & Özburan, M. (2006). Neotectonics of the SW Marmara region, NW Anatolia, Turkey. Geological Magazine, 143(2), 229-241.

  • Gürer, Ö. F., Sarica-Filoreau, N., Özburan, M., Sangu, E. & Doğan, B. (2009). Progressive Development of the Büyük Menderes Graben Based on New Data, Western Turkey. Geological Magazine, 146(5):652-673.

  • Gürer, Ö. F., Sangu, E., Özburan, M., Gürbüz, A. & Sarıca-Filoreau, N. (2013). Complex basin evolution in the Gökova Gulf region: implications on the Late Cenozoic tectonics of southwest Turkey. International Journal of Erath Sciences, 102(8), 2199-2221.

  • Gürer, Ö. F., Sangu, E., Özburan, M. Gürer, A. & Sinir, H. (2016). Plio-Quaternary kinematic development and paleo stress pattern of the Edremit Basin, Western Turkey. Tectonophysics, 679, 199-210. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2016.05.007

  • Gürer, Ö. F., Sangu, E., Gürer, A. & Akın, M. (2021). Late Cenozoic shift from extension to strike-slip stress regime in the west of the Biga Peninsula, NW Turkey. Journal of Structural Geology, 148, Article 104348.

  • Gürer, F. Ö. (2023). A new look at the origin of N-S trending young basins of western Anatolia. Bulletin of the Mineral Research and Exploration 170, 117-146. https://doi.org/10.19111/ bulletinofmre.1066949

  • Hakyemez, H. Y., Erkal, T. & Göktaş, F. (1999). Late Quaternary evolution of the Gediz and Buyuk Menderes grabens, western Anatolia, Turkey. Quaternary Science Reviews, 18(4–5), 549–554. https://doi.org/10.1016/S0277-3.

  • Hakyemez H. Y., Göktaş, F. & Erkal. T. (2013). Quaternary geology and Evolution of the Gediz Graben. Geological Bulletin of Turkey, 56(2),1-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/ issue/28126/298799

  • Hall. J., Aksu, A., Elitez, I., Yaltırak V. & Çiftçi, G. (2014). The Fethiye-Burdur Fault Zone; a component of upper plate extension of the subduction transform edge propagator fault, linking Hellenic and Cyprus Arcs, Eastern Mediterranean. Tectonophysics, 635, 80-99.

  • Heineke, C., Hetzel, R., Nilius, N-P., Glotzbach, C., Akal, C., Christl, M. & Hampel, A. (2019). Spatial patterns of erosion and landscape evolution in a bivergent metamorphic core complex revealed by cosmogenic 10Be: The central Menderes Massif (western Turkey). Geosphere, 15(6) 1846-1868. https://doi.org/10.1130/GES02013.1

  • Hetzel, R., Ring, U., Akal, C. & Troesch M. (1995). Miocene NNE-directed extensional unroofing in the Menderes Massif, southwestern Turkey. Journal of the Geological Society London, 152, 639-654.

  • Hetzel, R. L., Romer, O. & Candan, C. W. (1998) Passchier, Geology of the Bozdağ area, central Menderes Massif, SW Turkey: Pan-African basement and Alpine deformation. Geologische Rundschau 87, 394-406.

  • Hetzel, R., Zwingmann, H., Mulch, A., Gessner, K., Akal, C., Hampel, A., Güngör, T., Petschick, R., Mikes, T. & Wedin, F. (2013). Spatial and temporal Evolution of Brittle Normal Faulting and Fluid Infiltration in Detachment Fault Systems: A Case Study from the Menderes Massif, Western Turkey. Tectonics, 32(3), 364-376. https://doi. org/10.1002/tect.20031

  • Işık, V. & O. Tekeli (2001). Late orogenic crustal extension in the northern Menderes Massif (western Turkey): evidence for metamorphic core complex formation. International Journal of Earth Sciences, 89(4), 757-765.

  • İşseven, T., Tapırdamaz, M. C., Özçep, F., Hisarlı, M., Orbay, N. & Sanver, M. (1995). Kuzeybatı Anadolu ‘nun tektoniği ve paleomanyetik sonuçlar. Jeofizik Dergisi 9.

  • İztan, H. & Yazman, M. (1990). Geology and hydrocarbon potential of the Alaşehir (Manisa) area, Western Turkey (p. 327-338).. Proceedings of an International Earth Sciences Congress on Aegean Regions, İzmir

  • Jackson, J. & McKenzie, D. (1988a). The relationship between plate motions and seismic moment tensors, and the rates of active deformation in the Mediterranean and Middle East. Geophysical Journal International, 93(1), 45-73.

  • Jackson, J. & McKenzie, D. (1988b). Rates of Active Deformation in the Aegean Sea and Surrounding Regions. Basin Research, 1(3),121-128. https:// doi.org/10.1111/j.1365-2117.1988.tb00009.x

  • Jolivet, L. & Brun, J. P. (2010). Cenozoic Geodynamic Evolution of the Aegean. International Journal of Earth Sciences, 99(1):109-138. https://doi. org/10.1007/s00531-008-0366-4

  • Jolivet, L., Facenna, C., Huet, B., Labrousse, L., et al. (2013). Aegean tectonics; strain localization slab tearing and trench retreat. Tectonophysics, 597-598, 1-33. https://doi.org/10.1016/j. tecto.2012.06.011

  • Kahle, H-G., Cocarde, M, Peter, Y, Geiger, A., Reilinger, R., McClusky, S., King, R., Barka, A. & Veis, G. (1999). The GPS strain rate field in the Aegean Sea and western Anatolia. Geophysical Research Letters, 26(16). 2513-2516. https://doi. org/10.1029/1999GL900403

  • Kamacı, Ö. & Altunkaynak, Ş. (2019). Cooling and deformation history of the Çataldağ metamorphic core complex (NW Turkey). Journal of Asian Earth Sciences, 172, 279-291.

  • Karacık, Z. & Y. Yılmaz (1998). Geology of the ignimbrites and the associated volcano–plutonic complex of the Ezine area, northwestern Anatolia. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85(1), 251-264. https://doi.org/10.1016/S0377- 0273(98)00058-4

  • Karacık, Z., Yılmaz, Y. & Pearce, J. A. (2007). The Dikili-Çandarlı volcanics, Western Turkey: magmatic interactions as recorded by petrographic and geochemical features. Turkish Journal of Earth Sciences, 16(4), 493-522.

  • Karaoğlu, Ö., Helvacı, C. & Ersoy, Y. (2010), Petrogenesis and 40Ar/39Ar geochronology of the volcanic rocks of the Uşak-Güre basin, western Türkiye. Lithos, 119, 193–210. https://doi. org/10.1016/j.lithos.2010.07.001

  • Karaoğlu Ö. & Helvacı C. (2012) Structural evolution of the Uşak-Güre supra-detachment basin during Miocene extensional denudation in western Turkey. Journal of the Geological Society. 169; 627-642, https://doi.org/10.1144/0016-76492011- 014

  • Kaymakçı, N., Aldanmaz, E., Langereis, C., Spell, T.L., Gürer, O.F. & Zanetti, K.A. (2007). Late Miocene transcurrent tectonics in NW Turkey: evidence from paleomagnetic and 40Ar-39Ar dating of alkaline volcanic rocks. Geological Magazin,144(2), 699- 718. https://doi.org/10.1017/S0016756806003074

  • Kazancı, N., Gürbüz, A. & Boyraz, S. (2011). Büyük Menderes nehri’nin jeolojisi ve evrimi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 54(12), 25–56. https://dergipark. org.tr/tr/pub/tjb/issue/46966/589505

  • Ketin İ. (1957). Kuzey Anadolu Deprem Fayı. İTÜ Dergisi. 15, 49–52.

  • Kissel, C., Laj, C., Poisson, A. & Görür, N. (2003). Paleomagnetic reconstruction of the Cenozoic evolution of the eastern Mediterranean. Tectonophysics, 362, 199–217. https://doi. org/10.1016/S0040-1951(02)00638-8

  • Koçyiğit, A., Ünay, E. & Saraç, G. (2000). Episodic graben formation and extensional neotectonic regime in west Central Anatolia and the Isparta Angle: a key study in the Akşehir-Afyon graben, Turkey. In: Bozkurt, E., Winchester, J.A. & Piper, J.D.A. (eds), Tectonics and Magmatism in Turkey and the Surrounding Area. Geological Society, London, Special Publications, 173, 405–421.

  • Koçyiğit, A. (2005). The Denizli graben-horst system and the eastern limit of western Anatolian continental extension: basin fill, structure, deformational mode, throw amount and episodic evolutionary history, SW Turkey. Geodinamica Acta 18(3-4) (2005), 167–208.

  • Koçyiğit, A. (2015). An overview on the main stratigraphic and structural features of a geothermal area: the case of Nazilli-Buharkent section of the Büyük Menderes Graben, SW Turkey. Geodinamica Acta, 27(2-3), 85-109.

  • Koçyiğit, A., Yusufoğlu, H. & Bozkurt, E. (1999). Evidence from the Gediz graben for episodic twostage extension in western Turkey. Geological Society, London, 156, 605-616.

  • Kokkolas, S., Xypolias, P., Koukouvelas, I. & Doutsos, T. (2006). Post collisional contractional and extensional deformation in the Aegean region. In Dilek, Y. & Pavlides, S. (eds.), Postcollisional Tectonics and Magmatism in the Mediterranean Region and Asia. Special Papers of Geological Society of America, 409, 97-123. https://doi. org/10.1130/0-8137-2409-0.97

  • Konak, N., (2002). 1/500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası İzmir Paftası, (Şenel, M., (ed.). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.

  • Konak, N. ve Şenel, M., (2002). 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Denizli Paftası (Şenel, M., (ed.). MTA Genel Müdürlüğü, Ankara.

  • Kraft J. C., Brüchner, H., Kayan, I. & Helmut, E. (2007). The geographies of Ancient Ephesus and Artemision in Anatolia. Geomorphology, 22,121- 149.

  • Le Pichon, X. & Angelier, J. (1979). The Hellenic Arc and Trench System: A Key to the Neotectonic Evolution of the Eastern Mediterranean Area. Tectonophysics, 60, 1-42.

  • Le Pichon X. & Angelier J. (1981) The Aegean Sea. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences, 300, 357–372. https://doi.org/10.1098/ rsta.1981.0069

  • Linnros, H., Hansman, R. & Ring, U. (2019). The 3D geometry of the Naxos detachment fault and the three-dimensional tectonic architecture of the Naxos metamorphic core complex, Aegean Sea, Greece. International Journal of Earth Sciences, 108, 287-300. https://doi.org/10.1007/s00531- 018-1654-2

  • Lips, A. L., Cassard, D., Sözbilir, H., Yılmaz, H. & Wijbrans, J. R. (2001). Multistage exhumation of the Menderes massif, western Anatolia (Turkey). International Journal of Earth Sciences, 89(4), 781-792. https://doi.org/10.1007/s005310000101

  • Lister, G. S. & Davis, G. A. (1989). The origin of metamorphic core complexes and detachment faults formed during Tertiary Continental extension in the northern Colorado River region, USA. Journal of Structural Geology, 11, 65-94.

  • Luttig, G. & Stefens, P. (1976). Explanatory notes for the paleogeographic atlas of Turkey from the Oligocene to the Pleistocene. Bundesanstalt für Geowissensschaften und Rohstoffer, Hannover.

  • McClusky, S., Balassania, S., Barka, A., Demir, C., Ergintav, S., Georgiev, I., Gürkan, O., Hamburger, M., Hurst, K., Kalhe, H., Kastens, K., Kekelidze, G., King, R., Kotzev, V., Lenk, O., Mahmoud, S., Mishin, A., Adariya, M., Ouzounis, A., Paradissis, D., Peter, Y., Prilepin, M., Reilinger, R., Sanli, I., Seeger, H., Tealeb, A., Toksöz, M. N. & Veis, G. (2000). Global Positioning System constraints on plate kinematics and deformation in the eastern Mediterranean and Caucasus. Journal of Geophysical Research, 105(B3), 5695-5719. https://doi.org/10.1029/1999JB900351

  • McClusky. S., Reilenger, R. Mahmoud, S., Ben Sari, D. & Tealeb, A. (2003). GPS constraints on Africa (Nubia) and Arabia plate motion. Geophysical Journal International, 155(1), 126-138. https:// doi.org/10.1046/j.1365-246X.2003.02023.x

  • Maddy, D., Veldkamp, A., Demir, T., Aytaç, A. S., Schoorl, J.M., Scaife, R., Boomer, I., Stemerdink, C., Van DerSchriek, T., Aksay, S. & Lievens, C. (2020). Early Pleistocene River Terraces of the Gediz River, Turkey: The role of faulting, fracturing, volcanism and travertines in their genesis. Geomorphology, 358, Article 107102. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2020.107102

  • McKenzie, D. (1972). Plate tectonics of the Mediterranean region. Nature, 226, 5242, 239- 243.

  • McKenzie, D. (1978). Active Tectonics of the AlpineHimalayan Belt: The Aegean Sea and Surrounding Regions. Geophysical Journal International, 55(1):217-254.

  • Meulenkamp, J. E., Wortel, M. J. R., van Wamel, W. A., Spakman, W. & Hoogerduyn Strating, E. (1988). On the Hellenic subduction zone and the geodynamical evolution of Crete since the late middle Miocene. Tectonophysics,146, 203–215.

  • Miller, J. M. & John, B.J., (1988). Detached strata in a Tertiary low-angle normal fault terrane, southeastern California: Asedimentary record of unroofing, breaching, and continued slip: Geology, 16, 645-648.

  • MTA (2002). Geological map series of Turkey, İzmir sheets, 1: 500 000 scale (Compiled by Konak,N., edited by Şenel, M.). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara. https://www.mta.gov. tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/doc/IZMIR.pdf

  • MTA (2002). Geological map series of Turkey, Denizli sheets, 1: 500 000 scale. (Compiled by Konak, N. & Şenel, M., edited by Şenel, M.). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara. https://www. mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/doc/DENIZLI. pdf

  • MTA (2002). Geological map series of Turkey, İstanbul sheets, 1: 500 000 scale (Compiled by Türkecan, A. & Yurtsever, A., edited by Şenel, M.). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara. https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/ doc/ISTANBUL.pdf

  • MTA (2010) Türkiye Diri Fay Haritalari Serisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. https://www. mta.gov.tr/v3.0/hizmetler/yenilenmis-diri-fayharitalari

  • Nilius, N. P., Glotzbach, C., Wölfler, A., Hampel, A., Dunkl, I., Akal, C., Heineke, C. & Hetzel, R. (2019). Exhumation history of the Aydın range and the role of the Büyük Menderes detachment system during bivergent extension of the central Menderes massif, western Turkey. Journal of the Geological Society London, 176, 704-726. https:// doi.org/10.1144/jgs2018–162

  • Ocakoğlu, F. (2020). Rapid Late Quaternary denudation of the Karacasu Graben in response to subsidence in the Büyük Menderes Corridor: Insights from morphotectonics and archaeogeology. Geomorphology, 357, Article 107107. https://doi. org/10.1016/j.geomorph.2020.107107

  • Okay, A. I. &Satır, M. (2000). Coeval plutonism and metamorphism in a latest Oligocene metamorphic core complex in northwest Turkey. Geological Magazine 137(5), 495-516.

  • Okay, A. & Siyako, M. (1993). The revised location of the İzmir-Ankara Suture in the region between Balıkesir and İzmir (in Turkish). In S. Turgut (ed.) Ozan Sungurlu Symposium Proceedings, Tectonics and Hydrocarbon Potential of Anatolia and Surrounding Regions, Ankara, 333-355.

  • Orbay, M. N., Sanver, M., Özçep, F., İşseven, T., Hisarlı, Z. M. & Tapırdamaz, C. (2001). Batı Anadolu’nun Paleomağnetizmasi ve Jeodinamik Gelişimi. Jeofizik, 15, 125-142.

  • Öner, Z. & Dilek, Y. (2011). Supradetachment basin evolution during continental extension: The Aegean province of western Anatolia, Turkey. GSA Bulletin, 123(11-12), 2115–2141. https://doi. org/10.1130/B30468.1

  • Özburan, M. & Gürer, Ö. F. (2012). Late Cenozoic polyphase deformation and basin development, Kütahya region, western Turkey. International Geology Review, 54, 12, 1401-1418.

  • Özkaymak, Ç., Sözbilir, H. & Uzel, B. (2013). Neogene–Quaternary evolution of the Manisa Basin: Evidence for variation in the stress pattern of the İzmir-Balıkesir Transfer Zone, western Anatolia. Journal of Geodynamics, 65, 117-135.

  • Özpolat, E., Yıldırım, C. & Görüm, T. (2020). The Quaternary landforms of the Büyük Menderes Graben System: the southern Menderes Massif, western Anatolia, Turkey. Journal of Maps, 16 (2), 405-419. https://doi.org/10.1080/17445647.2 020.1764874

  • Patton, S. (1992). Active normal faulting, drainage patterns and sedimentation in southwestern Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal. Reseach, 44, 189-229.

  • Passchier, C. W., Wiplinger, G., Güngör, T., Kessener, P. & Sümelihindi, G. (2013). Normal fault displacement dislocating a Roman aqueduct of Ephesos, western Turkey. Terra Nova, 25, 292- 297. https://doi.org/10.1111/ter.12035

  • Philippon, M., Brun, J-P., Gueydan, F. & Sokoutis, D. (2014). The interaction between Aegean back arc extension and Anatolia escape since Middle Miocene. Tectonophysics, 631, 176-188. https:// doi.org/10.1016/j.tecto.2014.04.039

  • Piper J. D. A., Moore, J .M., Tatar, O., Gürsoy, H. & Park, R. G. (1996). Palaeomagnetic study of crustal deformation across an intracontinental transform: the North Anatolian Fault Zone in Northern Turkey. Geological Society, London, Special Publications, 105(1), 299-310. https://doi. org/10.1144/GSL.SP.1996.105.01.26

  • Piper, J. D. A., Tatar, O. & Gürsoy, H., (1997). Deformational behavior of continental lithosphere deduced from block rotations across the North Anatolian fault zone in Turkey. Earth and Planetary Science Letters, 150(3-4), 191-203. https://doi.org/10.1016/S0012-821X(97)00103-9

  • Piper, J. D. A., Gürsoy, H., Tatar, O., Beck, M.E., Rao, A., Koçbulut, F. & Mesci, B. L. (2010). Distributed neotectonic deformation in the Anatolides of Turkey: a palaeomagnetic analysis. Tectonophysics, 488(1-4), 31-50.

  • Purvis, M. & Robertson, A.H.F. (2005). Sedimentation of the Neogene–Recent Alaşehir (Gediz) continental graben system used to test alternative tectonic models for western (Aegean) Turkey. Sedimentary Geology, 173, 373–408.

  • Reilenger, R., McClusky, S., Vernant, P., Lawrence, S. et al. (2006). GPS constraints on continental deformation in the Africa–Arabia–Eurasia continental collision zone and implications for the dynamics of plate interactions. Journal of Geophysical Research 111, Article B05411. https://doi.org/10.1029/2005JB004051

  • Rimmele, G., Parra, T., Goffé, B., Oberhansli, R., Jolivet, L. & Candan, O. (2005). Exhumation Paths of High-Pressure-Low-Temperature Metamorphic Rocks from the Lycian Nappes and the Menderes Massif (SW Turkey): a Multi-Equilibrium Approach. Journal of Petrology, 46(3),641-669. https://doi.org/10.1093/petrology/egh092

  • Ring, U., Brandon, M. T., Willet, S. D. & Lister, G. S. (1999). Exhumation Processes. In U. Ring, U., Brandon, M. T., Lister, G.S. & Willet, S. D. (Eds). Exhumation Processes; Normal faulting, Ductile Flow and Erosion (p. 1-27). Geological Society, London, Special Publications, 154.

  • Ring, U., Will, T., Glodny, J., Kumerics, C., Gessner, K., Thomson, S. N., Güngör, T., Monie, P., Okrusch, M. & Drüppel, K. (2000). Early exhumation of high-pressure rocks in extrusion wedges: the Cycladic buleshist unit in the eastern Aegean, Greece and Turkey. Tectonics, 26, 175.

  • Ring, U. & Collins, A. S. (2005) U-PbSIMS dating of synkinematic granites: timing of core-complex formation in the northern Anatolide belt of western Turkey. Journal of the Geological Society, 162, 289-298, Part 2. https://doi.org/10.1144/0016- 764904-016

  • Ring, U., Will, T., Glodny, J., Kumerics, C., Gessner, K., Thomson, S., Güngör, T., Monié, P., Okrusch, M. & Drüppel, K. (2007). Early exhumation of highpressure rocks in extrusion wedges: Cycladic blueschist unit in the eastern Aegean, Greece, and Turkey. Tectonics, 26(2), Article TC2001.

  • Rojay, B., Toprak, V., Demirci, C. & Süzen, L. (2005). Plio-Quaternary evolution of the Küçük Menderes Graben Southwestern Anatolia, Turkey. Geodinamica Acta, 18, 317–331.

  • Rossetti, F., Asti, R., Facenna, C., Gerdes, A., Lucci, F. & Theye, T., (2017). Magmatism and crustal extension: Constraining activation of the ductile shearing along the Gediz detachment, Menderes Massif (western Turkey). Lithos, 282, 145-162.

  • Sakellariou, D. & Tsampouraki-Kraunak. (2019). PlioQuaternary Extension and Strike slip Tectonics in the Aegean, Chapter 14. In Duarte, J. C. (ed) Transform Plate Boundaries and Fracture Zones (pp 339-374). https://doi.org/10.1016/B978-0-12- 812064-4.00014-1

  • Sangu, E., Ö. F. Gürer & A. Gürer (2020). Fault kinematic and Plio-Quaternary paleo stress evolution of the Bakırçay Basin, Western Turkey. International Geology Review, 62(10), 1245-1261. https://doi.org/10.1080/00206814.2019.1642148

  • Sarıca, N. (2000). The Plio-Pleistocene age of Büyük Menderes and Gediz grabens and their tectonic significance on N-S extensional tectonics in West Anatolia: Mammalian evidence from the continental deposits. Geological Journal, 35(1), 1–24.

  • Sert, S. & Çemen, İ. (2014). Stratigraphy and Structural Geology of the Eastern Part of the Büyük Menderes Graben, Western Turkey Based on 2-D Seismic Reflection Profiles. Conference: AAPG Annual Convention and Exhibition Volume: AAPG Data pages/Search and Discovery. Article #90216

  • Seyitoğlu G. (1997). Late Cenozoic tectonosedimentary development of the Selendi and UşakGüre basins: a contribution to the discussion on the development of east-west and north trending basins in western Turkey. Geological Magazine, 134(2), 163-175. https://doi.org/10.1017/ S0016756897006705

  • Seyitoğlu, G. & Scott, B. C. (1992). The age of the Büyük Menderes Graben (west Turkey) and its tectonic implications. Geological Magazine, 129(2), 239-242. https://doi.org/10.1017/ S001675680000830X

  • Seyitoğlu G. & Scott B.C. (1996). Age of Alaşehir graben (west Turkey) and its tectonic implications. Geological Journal, 31, 1–11. https://doi.org/10.1002/ (SICI)1099-1034(199603)31:1%3C1::AIDGJ688%3E3.0.CO;2-S

  • Seyitoğlu, G., Tekeli, O, Çemen, İ., Şen, Ş. & Işık, V. (2002). The role of the flexural rotation / rolling hinge model in the tectonic evolution of the Alaşehir graben, western Turkey. Geological Magazine, 139, 15-26.

  • Seyitoğlu, G., Işık, V. & Çemen, İ. (2004). Complete Tertiary exhumation history of the Menderes massif, western Turkey: a working hypothesis. Terra Nova 16, 358-364.

  • Seyitoğlu, G., Alçiçek, C. M., Işık, V., et al. (2009). The Stratigraphical Position of Kemiklitepe Fossil Locality (Eşme, Uşak) Revised: Implications for the Late Cenozoic Sedimentary Basin Development and Extensional Tectonics in Western Turkey. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen, 251(1):1-15.

  • Seyitoğlu, G., Işık, V. & Esat, K. (2014). A 3D model for the formation of turtleback surfaces: the Horzum Turtleback of western Turkey as a case study. Turkish Journal of Earth Sciences, 23, 479- 494.

  • Sözbilir, H. (2001). Extensional tectonics and the geometry of related macroscopic structures: field evidence from the Gediz detachment, western Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 10(2), 51-67.

  • Sözbilir, H., (2002). Geometry and Origin of Folding in the Neogene Sediments of the Gediz Graben, Western Anatolia, Turkey. Geodinamica Acta, 15(5/6): 277-288. https://doi.org/10.1080/098531 11.2002.10510761

  • Sözbilir, H., Sarı, B., Uzel, B., Sümer, Ö. & Akkiraz, S. (2011). Tectonic implications of transtensional supradetachment basin development in an extension-parallel transfer zone: the Kocaçay Basin, Western Anatolia, Turkey. Basin Research 23(4), 423-446. https://doi.org/10.1111/j.1365- 2117.2010.00496.x

  • Sözbilir, H., Sümer, Ö., Özkaymak, Ç., Uzel, B., Güler, T. & Eski, S., 2016. Kinematic analysis and palaeoseismology of the Edremit Fault Zone: evidence for past earthquakes in the southern branch of the North Anatolian Fault Zone, Biga Peninsula, NW Turkey. Geodinamica Acta, 28, 273-294.

  • Spakman, W., Wortel, M. J. R. & Vlaar, N. J. (1988). The Hellenic subduction zone: A tomographic image and its geodynamic implications, Geophysical Research Letters, 15(1), 60–63. https://doi. org/10.1029/GL015i001p00060

  • Steininger, F. F., Roegl, F. & Dermitzakis M. (1987). Report on the round-table discussion: `Mediterranean and Paratethys Correlations,` Annals of the Hungarian Geological Institute, 70, 397–421

  • Sümer, Ö, İnci, U. & Sözbilir, H. (2013). Tectonic evolution of the Söke Basin: Extension-dominated transtensional basin formation in western part of the Büyük Menderes Graben, Western Anatolia. Turkey. Journal of Geodynamics, 65, 148–175.

  • Sümer, Ö., Uzel, B., Özkaymak, Ç. & Sözbilir H (2018). Kinematics of the Havran-Balıkesir Fault Zone and its implication on geodynamic evolution of the southern Marmara region, NW Anatolia. Geodinamica Acta 30, 306-323.

  • Sümer, Ö., Sözbilir, H. & Uzel, B. (2020). Evolving from supra-detachment to rift basin in rolling hinge model of the Büyük Menderes graben. Geological Bulletin of Turkey 63(3), 241-276. https://doi.org/10.25288/tjb.562552

  • Şaroğlu, F. & Yılmaz, Y. (1987). Geological evolution and basin models during neotectonic episode in the eastern Anatolia. Mineral Research and Exploration Institute of Turkey (MTA) Bulletin, 107, 74-94

  • Şaroğlu, F. ve Güler, B. (2020). Batı Anadolu tektonik kamasının güncel deformasyonu; batıya doğru kaçıştan kaynaklanan blok hareketleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 63(2), 161-194. https://doi. org/10.25288/tjb.593423

  • Şengör, A. M. C. (1980). Mesozoic-Cenozoic tectonic evolution of Anatolia and surrounding regions. Bull. Bur. Rech. Géol. Min. France, 115, 1–137

  • Şengör, A. M. C. & Yılmaz, Y. (1981). Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach, Tectonophysics, 75(3-4), 181–241. https://doi. org/10.1016/0040-1951(81)90275-4

  • Şengör, A. M. C., (1987). Cross-Faults and Differential Stretching of Hanging Walls in Regions of LowAngle Normal Faulting: Examples from Western Turkey. Geological Society, London, Special Publications, 28(1):575-589.

  • Şengör, A. M. C., Görür, N. & Şaroğlu, F. (1985) Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study. In Biddle, K, Christie-Blick, N. (eds) Strike-slip deformation, basin formation and sedimentation. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists (pp 227-264). Special Publications, 37.

  • Tan, O., Tapırdamaz, M. C. & Yörük, Y. (2008). The earthquake catalogues for Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 17(2), 405-418.

  • Taymaz, T., Jackson, J. & McKenzie, D. (1991). Active Tectonics of the North and Central Aegean Sea. Geophysical Journal International, 106(2), 433- 490. https://doi.org/10.1111/j.1365-246x.1991. tb03906.x

  • Taymaz, T., Yılmaz, Y. & Dilek, Y. (2007). The geodynamics of the Aegean and Anatolia: Introduction. Journal of the Geological Society London, 291(1), 1-16.

  • Taymaz, T., Tan, O. & Yolsal, S. (2008). Recent Devastating Earthquakes in Turkey and Active Tectonics of the Aegean and Marmara Seas. In Husebye, E.S. (eds) Earthquake Monitoring and Seismic Hazard Mitigation in Balkan Countries. NATO Science Series: IV: Earth and Environmental Sciences, 81. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6815-7_3

  • Tiryakioğlu, I., Umutlu, A. İ. & Poyraz, F. (2019). Determination of earthquake recurrence periods by Geodetic methods; Alaşehir region example. Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering, 19(3): 762-768.

  • Türesin, M. & Seyitoğlu, G. (2021). Alaşehir typerolling hinge mechanism in the northern margin of the Büyük Menderes Graben; Evidence from seismic reflection and recent thermochronological data. Turkish Journal of Earth Sciences, 30(3), 322-340. https://doi.org/10.3906/yer-2003-2

  • Uzel, B., Sözbilir, H., Özkaymak, Ç., Kaymakçı, Ç. & Langereis, C. G. (2013). Structural Evidence for Strike-Slip Deformation in the Izmir-Balıkesir Transfer Zone and Consequences for Late Cenozoic Evolution of Western Anatolia (Turkey). Journal of Geodynamics, 65, 94-116. https://doi. org/10.1016/j.jog.2012.06.009

  • Uzel, B., Langereis, C. G., Kaymakçı, N., Sözbilir, H., Özkaymak, Ç. & Özkaptan, M. (2015). Paleomagnetic Evidence for an Inverse Rotation History of Western Anatolia during the Exhumation of Menderes Core Complex. Earth and Planetary Science Letters, 414, 108-125. https://doi.org/10.1016/j.epsl.2015.01.008

  • Uzel, B., Sümer, Ö., Özkaptan, M., Özkaymak, Ç., Kuiper, K., Sözbilir, H., Kaymakçı, N., İnci, U. & Langereis C. G. (2017). Palaeomagnetic and geochronological evidence for a major middle Miocene unconformity in Söke Basin (western Anatolia) and its tectonic implications for the Aegean region. Journal of the Geological Society London, 174(4), 721-740.

  • Uzel, B., Kuiper, K., Sözbilir, H., Kaymakçı, N., Langereis C. G. & Boehm K. (2020). Miocene geochronology and stratigraphy of western Anatolia: Insights from new Ar/Ar dataset, Lithos, 352, 105-305.

  • Ünal A. & Altunkaynak, Ş. (2018). Nature and genesis of potassic high Ba Sr granitoids associated with syn-convergent extension, NW Turkey. Lithos 316, 261-277.

  • Ünal A. & Altunkaynak, Ş. (2019). Interplay between volcanic and plutonic systems: A case study of the early Miocene Solarya Volcano-plutonic Complex in NW Anatolia (Turkey). Journal of Asian Earth Sciences, 179, 319-336.

  • Ünal, A., Altunkaynak Ş., Kamacı, Ö., Dunkl I. & Benowith, J. H. (2019). The emplacement history of granitic intrusions into upper crust; Forceful to passive emplacement of the early Miocene Salarya Pluton (NW Turkey) as a case study. Journal of Asian Earth Sciences,183, Article 103973.

  • Ünay, E., Göktaş, F., Hakyemez, H.Y., Avşar, M. & Şan, Ö. (1995). Dating of the sediments exposed at the northern part of the Büyük Menderes graben (Turkey) on the basis of Arvicolidae (Rodentia, Mammalia). Türkiye Jeoloji Bülteni, 38(2), 75-80. https://www.jmo.org.tr/resimler/ ekler/1301141feffabac_ek.pdf?dergi=T

  • Ünay, E. & Göktaş, F., (1999). Söke Çevresi (Aydin) Geç Erken Miyosen ve Kuvaterner yaşlı küçük Memelileri: Ön Sonuçlar. Türkiye Jeoloji Bülteni, 42(2), 99-113 (in Turkish)

  • van Hinsbergen, D. J. J. (2010). A key extensional metamorphic complex reviewed and restored: the Menderes Massif of western Turkey. EarthScience Reviews, 102(1-2), 60-76. https://doi. org/10.1016/j.earscirev.2010.05.005

  • van Hinsbergen, D. J. J., Kaymakçı, N., Spakman, W. & Torsvik, T. H. (2010). Reconciling the geological history of western Turkey with plate circuits and mantle tomography. Earth and Planetary Science Letters, 297(3-4), 674-686.

  • van Hinsbergen, D. J. J. & Schmid, S. M. (2012). Map view restoration of Aegean–West Anatolian accretion and extension since the Eocene. Tectonics, 31, Article TC5005. https://doi. org/10.1029/2012TC003132

  • Verge, N. J. (1993). Oligo-Miocene orogenic collapse tectonics in western Anatolia and the extensional exhumation of the Menderes Massif metamorphiccore-complex. In Seranne, M. & Malavielle, J. (eds), Late Orogenic Extension in Mountain Belts (pp 219-222). Documents des Bureau de Resherches Geologique et Minieres, France.

  • Westerveel, J., Uzel, B., Langereis, C.G. Kaymakçı, N. & Sözbilir, H. (2020). Paleomagnetism of the Miocene Soma basin and its structural implications on the central sector of a crustal-scale transfer zone in western Anatolia (Turkey). Journal of Asian Earth Sciences, 193, Article 104305. https:// doi.org/10.1016/j.jseaes.2020.104305

  • Westaway, R., Guillou H., Yurtmen, S., Demir, T., Scaillet, S. & Rowbotham, G. (2005). Constraints on the timing and regional conditions at the start of the present phase of crustal extension in western Turkey, from observations in and around the Denizli region. Geodinamica Acta 18(3-4), 209-238. https://doi.org/10.3166/ga.18.209-238

  • Wölfler, A., Glotzbach, C., Heineke, C., Nilius, N.P., Hetzel, R., Hampel, A., Akal, C., Dunkl, I. & Christl, M. (2017). Late Cenozoic cooling history of the central Menderes Massif: Timing of the Büyük Menderes detachment and the relative contribution of normal faulting and erosion to rock exhumation. Tectonophysics, 717, 585–598.

  • Wortel, M. J. R. & Spakman, W. (2000). Subduction and slab detachment in the Mediterranean-Carpathian region. Science 290(5498), 1910-1917. https://doi. org/10.1126/science.290.5498.1910

  • Yerli, B., Softa, M. &Sözbilir, H. (2021). Morphometric and Kinematic Analysis of Gumuldur Fault and Its Seismotectonic Implications for Western Anatolia. Türkiye Jeoloji Bülteni, 64(3), 349-382. https:// doi.org/10.25288/tjb.846813

  • Yılmaz, Y, (1989). An approach to the origin of young volcanic rocks of western Turkey, In Şengör, A.M.C. (Ed), Tectonic Evolution of the Tethyan Region. Kluwer Academic Publication, The Hague, 159-189.

  • Yilmaz, Y. (1989). An Approach to the Origin of Young Volcanic Rocks of Western Turkey. In: Şengör, A.M.C. (eds) Tectonic Evolution of the Tethyan Region (p. 159-189). NATO ASI Series, vol 259. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978- 94-009-2253-2_10

  • Yılmaz, Y. (1997). Geology of Western Anatolia. In Schindler, C. & Pfister M. (ed.), Active tectonics of Northwestern Anatolia-Marmara Poly-Project (pp.3153). Vdf. Honchschulerlag AG an der ETH. Zurich.

  • Yılmaz, Y., Genç, Ş. C., Yiǧitbaş, E., Bozcu, M. & Yılmaz, K. (1995). Geological evolution of the late Mesozoic continental margin of Northwestern Anatolia. Tectonophysics 243, 155-171.

  • Yılmaz, Y., Genç, Ş. C., Gürer, Ö.F., Karacık, Z., Altunkaynak, S., Bozcu, M., Yılmaz, K. & Elmas, A. (1999). Ege Denizi ve Ege bölgesinin jeolojisi ve evrimi. In Görür, N (Ed.), Türkiye Denizleri (pp. 211-337). Devlet Planlama Teşkilatı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu yayını, Ankara.

  • Yılmaz, Y., Genç, Ş. C., Gürer, Ö. F., Bozcu, M., Yılmaz, K., Karacık, Z., Altunkaynak, Ş. & Elmas., A. (2000). When did the western Anatolian grabens begin to develop? In E. Bozkurt, J. A. Winchester & J.D.A. Piper (Eds), Tectonics and Magmatism in Turkey and the Surrounding Area, Journal of the Geological Society London, Special Publication, 173, 353-384.

  • Yılmaz, Y., Genç, C. G., Karacık, Z. & Altunkaynak, Ş. (2001). Two contrasting magmatic association of NW Anatolia and their tectonic significance. Journal of Geodynamics, 31(3), 243-271. https:// doi.org/10.1016/S0264-3707(01)00002-3

  • Yılmaz, Y. & Karacık, Z. (2001). Geology of the northern side of the Gulf of Edremit and its tectonic significance for the development of the Aegean grabens. Geodinamica Acta, 14 (1-3), 31- 43.

  • Yılmaz, Y., Bozcu, M., Altunkaynak, Ş., Karacık, Z., Yılmaz, K., Genç, Ş. & Gürer, Ö. F. (2001). Güllük Körfezi ve dolayının jeolojik-tektonik gelişimi ve bu bölgenin Kale-Tavas havzası ile ilişkilerinin araştırılması (Proje no: 199Y073). TÜBİTAK YDABÇAG.

  • Yılmaz, Y. (2017a). Morphotectonic Development of Anatolia and the Surrounding Regions. In Çemen, İ. & Yılmaz, Y. (Eds) Active Global Seismology: Neotectonics and Earthquake Potential of the Eastern Mediterranean Region (pp. 11-91). Geophysical Monograph, Series, 225. American Geophysical Union, John Wiley & Sons, Inc. New York. https://doi.org/10.1002/9781118944998.ch2

  • Yılmaz, Y. (2017b). Major Problems of western Anatolia. In Çemen, İ. & Yılmaz, Y. (eds), Active Global Seismology: Neotectonics and Earthquake Potential of the Eastern Mediterranean Region (pp. 141-186). Geophysical Monograph Series, 225. American Geophysical Union, John Wiley & Sons, Inc, New York.

  • Yılmaz, Y., Çemen, İ. & Yiğitbaş, E. (2022). Tectonics of eastern Anatolian Plateau; Final stages of collisional orogeny in Anatolia. American Geophysical Union by John Wiley & sons Inc.-100 (in press) https://doi.org/10.1002/ essoar.10510307.1

  • Yılmaz,Y. & Gürer, Ö. F. (2023). Tectonic development of western Anatolian extensional province. International Geology Review, https://doi.org/10. 1080/00206814.2023.2209865

  • Yolsal-Cevikbilen, S., Taymaz, T. & Helvaci, C. (2014). Earthquake mechanisms in the Gulfs of Gökova, Sığacik, Kuşadası, and the Simav Region (western Turkey): Neotectonics, seismotectonics and geodynamic implications. Tectonophysics, 635, 100-124. https://doi.org/10.1016/j. tecto.2014.05.001

  • Zanchi, A., Kissel, C., Tapırdamaz, C. (1993). Late Cenozoic and Quaternary brittle continental deformation in western Turkey. Bulletin de la Société Géologique de France, 164(4) 507-517.

  • Yılmaz, Y. , Gürer, Ö. F. & Erbay, A. Y. (2023). Batı Anadolu Grabenlerinin Gelişim Süreci İçinde Selçuk Grabeni’nin Morfotektonik Evrimi / Morphotectonic Evolution of Selçuk Graben in Development Process of Western Anatolian Grabens . Türkiye Jeoloji Bülteni , 66 (3) , 275-324 . DOI: 10.25288/tjb.1139766

    • İstanbul-Zonguldak Tektonik Birliğ`ndeki Gözdağ Formasyonu`nun Üst Ordovisiyen Yaşlı Volkanik Seviyelerinin Jeolojik ve Jeokimyasal Özellikleri (KB Türkiye): Ordovisiyen Sırasındaki Küresel Olaylar İçin Çıkarımlar
    Fatih Şen
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: İstanbul-Zonguldak Tektonik Birliği, Avalonya-Karolina`nın en doğudaki parçası olarak kabul edilir ve Uzak Doğu Avalonya`yı temsil eder. Stratigrafisi ayrıca Üst Ediyakaran’dan Üst Karbonifer’e kadar kesintili sedimantasyon  ile karakterize edilir. Bloğun İstanbul Birliği olarak bilinen batı kesiminde Gözdağ Formasyonu, Orta Ordovisiyen Alt Silüriyen yaşlı şeyl-kumtaşı kireçtaşından oluşan lagünel tortul kayaçlarla temsil edilmektedir. Burada, Gözdağ Formasyonu`nun Üst Ordovisiyen tabakalarındaki ince- ve kaba-taneli tüflerin ve lavların stratigrafik konumları ile petrografik ve jeokimyasal verilerini rapor ediyorum. İnce- ve kaba- taneli tüfler piroklastik, lavlar ise porfirik,vitrofirik ve afanitik dokuludur. Üst Ordovisiyen yaşlı volkanik kayaçların stratigrafik konumlarına göre, ince- vekaba-taneli tüfler Sandbiyen ve Katiyen, lavlar ise Hirnansiyen yaşlıdır. İnce-taneli tüfler yüksek potasyumlu kalkalkali, kaba-taneli tüfler ve lavlar kalk-alkali karaktere sahiptir. Fark edilebilir negatif Nb anomalilerinin varlığından anlaşıldığı gibi, bariz plaka içi bileşenlerden yoksundurlar ve yitim imzalarına sahiptirler. Literatürden elde edilen verilerle bağlantılı olarak, Sandbiyen ince-taneli tüfler Piedmont Birliği ile Lavrensiya arasında en erken geç Ordovisiyen`de oluşan Takonik orojenezinin son evresi sırasında çoklu pliniyen-tipi patlamaların bir sonucu olarak İstanbul-Zonguldak Tektonik Birliği`ndeki bir lagün alanında çökelmiştir. Katiyen kaba-taneli tüfler Avalonya ile Baltika arasında uzanan Teisseyre-Tornquist Okyanusu`nun tüketilmesinin son aşamasında yay ortamında meydana gelen volkanların ürünleridir. Hirnansiyen lavları ise Kaledoniyen öncesi orojenezi olarak bilinen Avalonya ve Baltika`nın yumuşak yanaşması sırasında İstanbul-Zonguldak Tektonik Birliği`nin bir lagün ortamında akarak oluşmuştur

  • Gözdağ Formasyonu

  • İstanbul-Zonguldak Tektonik Birliği

  • Ordovisiyen

  • Uzak Doğu Avalonya

  • Volkanik Kayaçlar


  • Abdüsselamoğlu, M. S. (1977). The Paleozoic and Mesozoic in the Gebze region. Explanatory text and excursion guide book. Fourth Colloquium on Geology of the Aegean Region. Excursion 4: Western Anatolia and Thrace (pp. 16). İ.T.Ü. Maden Fakültesi. İstanbul.

  • Adams, J. A. S., Osmond, J. K., Edwards, G. & Henle, W. (1960). Absolute dating of the Middle Ordovician. Nature, 188, 636–638.

  • Akbayram, K., Okay, A. I. & Satır, M. (2013). Early Cretaceous closure of the Intra-Pontide Ocean in western Pontides (northwestern Turkey): Journal of Geodynamics, 65, 38–55.

  • Antić, M., Peytcheva, I., von Quadt, A., Kounov, A., Trivić, B., Serafimovski, T., Tasev, G., Gerdjikov, I. & Wetzel, A. (2016). Pre-Alpine evolution of a segment of the North Gondwanan margin: geochronological and geochemical evidence from the central Serbo-Macedonian Massif. Gondwana Research, 36, 523–544.

  • Arıç, C. (1955). İstanbul Paleozoik arazisinde bulunan oolitli ve fosilli demir madeni. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 11, 67–8 (in Turkish).

  • Aydın, M., Serdar, H. S., Şahintürk, Ö., Yazman, M., Çokuğraş, R., Demir, O. & Özçelik, Y. (1987). Çamdağ (Sakarya)-Sünnicedağ (Bolu) yöresinin jeolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 30(1), 1-14. https://www.jmo.org.tr/resimler/ ekler/4feb0096faa8326_ek.pdf

  • Aysal, N., Keskin, M., Peytcheva, I. & Duru, O. (2017). Geochronology. geochemistry and isotope systematics of a mafic–intermediate dyke complex in the İstanbul Zone. New constraints on the evolution of the Black Sea in NW Turkey. Geological Society. London, Special Publications, 464, 131-168. https://doi.org/10.1144/SP464.4

  • Aysal, N., Şahin, S. Y., Güngör, Y., Peytcheva, I. & Öngen, S. (2018). Middle Permian-early Triassic magmatism in the Western Pontides. NW Turkey: Geodynamic significance for the evolution of the Paleo-Tethys. Journal of Asian Earth Sciences, 164, 83-103.

  • Balintoni, I., Balica, C., Seghedi, A. & Ducea, M. N. (2010). Avalonian and Cadomian terranes in North Dobrogea, Romania. Precambrian Research, 182(3), 217-229.

  • Bauert, H., Isozaki, Y., Holmer, L. E., Aoki, K., Sakata, S. & Hirata, T. (2014). New U–Pb zircon ages of the Sandbian (Upper Ordovician) `Big K-bentonite` in Baltoscandia (Estonia and Sweden) by LAICPMS. GFF, 136(1), 30–33. https://doi.org/10.1 080/11035897.2013.862854

  • Bergström, S. S., Huff, W. D., Kolata, D. R., Yost, D. A. & Hart, C. (1995). A unique middle Ordovician K-bentonite bed succession at Röstånga, S. Sweden. GFF, 119(3), 231-244. https://doi. org/10.1080/11035899709546481

  • Biberoğlu, S. (1984). Yığılca (Bolu) güneydoğusunun jeolojisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.

  • Boncheva, I., Göncüoğlu, M. C., Leslie, S. A., Lakova, I., Sachanski. V., Saydam, G., Gedik. İ. & Königshof, P. (2009). New conodont and palynological data from the Lower Paleozoic in Northern Çamdağ. NW Anatolia. Turkey. Acta Geologica Polonica, 59(2), 157–171.

  • Bozkaya, Ö., Yalçın, H. & Göncüoğlu, M. C. (2012). Diagenetic and very low-grade metamorphic characteristics of the Paleozoic series of the İstanbul Terrane (NW Turkey). Swiss Journal of Geosciences, 105(2), 183-201.

  • Bozkurt, E., Winchester, J. A., Yiğitbaş, E. & Ottley, C. J. (2008). Proterozoic ophiolites and maficultramafic complexes marginal to the İstanbul Block: An exotic terrane of Avalonian affinity in NW Turkey. Tectonophysics, 461(1–4), 240–251.

  • Bozkurt, E., Winchester, J. A. & Satır, M. (2013). The Çele mafic complex: Evidence for Triassic collision between the Sakarya and İstanbul Zones. NW Turkey. Tectonophysics, 595–596, 198–214. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2012.11.005

  • Chen, F., Siebel, W., Satır, M., Terzioğlu, N. & Saka, K. (2002). Geochronology of the Karadere basement (NW Turkey) and implications for the geological evolution of the İstanbul Zone. International Journal of Earth Sciences, 91, 469–481.

  • Cocks, L. R. M. & Torsvik, T. H. (2005). Baltica from the late Precambrian to mid-Palaeozoic times: the gain and loss of a terrane’s identity. Earth-Science Reviews, 72, 39–66.

  • Cocks, L. R. M & Fortey, R. A. (2009). Avalonia—a long-lived terrane in the Lower Palaeozoic? Geological Society of London, Special Publication, 325, 141–154.

  • Compston, W. & Williams, I. S. (1992). Ion probe ages for the British Ordovician and Silurian stratotypes. In Webby, B. D., Laurie, J. R. (Eds.). Global Perspectives on Ordovician Geology. Proceedings of the 6th International Symposium on the Ordovician System (pp. 59–67). Sydney, Balkema. Rotterdam.

  • Dean, W. T., Monod, O., Rickards, R. B., Demir, O. & Bultynck, P. (2000). Lower Palaeozoic stratigraphy and paleontology. Karadere-Zirze area. Pontus Mountains. northern Turkey. Geological Magazine, 137, 555–582.

  • Dennis, A. J., Shervais, J. W. & LaPoint, D. (2012). Geology of the Ediacaran–Middle Cambrian rocks of western Carolina in South Carolina. In Eppes, M. C., & Bartholomew, M. J. (Eds.), From the Blue Ridge to the Coastal Plain: Field Excursions in the Southeastern United States: Geological Society of America Field Guide 29 (p. 303–325). https://doi.org/10.1130/2012.0029(09)

  • Fisher, R. V. & Schmincke, H. U. (1984). Pyroclastic Rocks. Springer Verlag. Berlin. 472 p.

  • Fortey, R. A. & Cocks, L.R.M. (2005). Late Ordovician global warming - the Boda event. Geology, 33, 405–408.

  • Gedik, İ. & Önalan, M. (2001). New observations on the Paleozoic stratigraphy of Camdağ (Sakarya Province). Istanbul University Yerbilimleri, 14, 61–76.

  • Göncüoğlu, M. C. (1997). Distribution of lower Paleozoic rocks in the Alpine terranes of Turkey. In M. C. Göncüoğlu & A. S. Derman (Eds.). Early Paleozoic in NW Gondwana (pp. 13–23). Turkish Association of Petroleum Geologists Special Publication, 3.

  • Göncüoğlu, M. C., Sachanski, V., Gutierrez-Marco, J. C. & Okuyucu, C. (2014). Ordovician graptolites from the basal part of the Palaeozoic transgressive sequence in the Karadere area. Zonguldak Terrane, NW Turkey. Estonian Journal of Earth Sciences, 63(4), 227–232. https://doi.org/10.3176/ earth.2014.23

  • Haas, W. (1968). Das Lower-Palaozoikum Von Bithynien Nordwest Türkei. Neues Jahrbuch für Geologie und Paleontologie, Abhandlungen, 131, 178–242.

  • Hamdi, B. (1975). Lower Devonian conodonts from the Karadere section, Turkey (Report 32. 19-33). Geological Survey of Iran.

  • Hastie, A. R., Kerr, A. C., Pearce, J. A. & Mitchell, S. F. (2007). Classification of altered volcanic island arc rocks using immobile trace elements: development of the T–Co discrimination diagram. Journal of Petrology, 48, 2341-2357.

  • Haynes, J. T., Melson, W. G. & Kunk, M. J. (1995). Composition of biotite phenocrysts in Ordovician tephras casts doubt on the proposed trans-Atlantic correlation of the Millbrig K-bentonite (United States) and the Kinnekulle K-bentonite (Sweden). Geology, 23, 847–850.

  • Hibbard, J., van Staal, C. & Miller, B. (2007). Links between Carolina, Avalonia, and Ganderia in the Appalachian peri-Gondwanan Realm. In: Sears, J., Harms, T., Evenchick, C. (Eds.). Whence the Mountains? Inquiries into the Evolution of Orogenic Systems (pp. 291–311). A Volume in Honor of Raymond A. Price: Geological Society of America Special Paper. 433. https://doi. org/10.1130/2007.2433(14)

  • Huff, W. D., Bergström, S. M. & Kolata, D. R. (1992). Gigantic Ordovician volcanic ash fall in North America and Europe: biological, tectonomagmatic, and event-stratigraphic significance. Geology, 20, 875–878.

  • Huff, W. D. (2008). Ordovician K-bentonites: issues in interpreting and correlating ancient tephras. Quaternary International, 178, 276–287.

  • Kaya, O. (1978). İstanbul Ordovisyeni ve Siluriyeni (Ordovician & Silurian of İstanbul). Yerbilimleri. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Ensitüsü, 4, 1–22 (in Turkish with English abstract).

  • Kolata, D. R., Huff, W. D. & Bergström, S. M. (1996). Ordovician K bentonites of eastern North America. Geological Society of America Special Paper, 313, 1–84.

  • Kozur, H. & Göncüoğlu, M. C. (1998). Main features of the pre-Variscan development in Turkey. Acta Universitatis Carolinae – Geologica, 42, 459–464.

  • Kunk, M. J., Sutter, J., Obradovich, J. D. & Lanphere, M. A. (1985). Age of biostratigraphic horizons within the Ordovician and Silurian systems. In Snelling, N. J. (Ed.), The Chronology of the Geological Record, vol. 10 (pp. 89–92). British Geological Survey Memoir.

  • Landing, E., Geyer, G. & Westrop, S. R. (2019). Old Fashioned Stratigraphy: The Test of Paleogeographic Reconstructions of Avalonia. Ganderia and Cadomia. Phoenix. Arizona. Geological Society of America, Abstracts with programs 51, no. 5. https://doi.org/10.1130/ abs/2019AM-336321

  • Linnemann, U., Gerdes, A., Drost, K. & Buschmann, B. (2007). The continuum between Cadomian orogenesis and opening of the Rheic Ocean: Constraints from LA-ICP-MS U-Pb zircon dating and analysis of plate-tectonic setting (SaxoThuringian zone. northeastern Bohemian Massif. Germany. In Linnemann, U., Nance, R. D., Kraft, P. & Zulauf, G. (Eds.), The evolution of the Rheic Ocean: From Avalonian-Cadomian active margin to Alleghenian-Variscan collision (pp. 61–96). Geological Society of America Special Paper, 423. https://doi.org/10.1130/2007.2423(03)

  • Linnemann, U., Herbosch, A., Liégeois, J. P., Pin, C., Gärtner, A. & Hofmann, A. (2012). The Cambrian to Devonian odyssey of the Brabant Massif within Avalonia: a review with new zircon ages, geochemistry, Sm–Nd isotopes, stratigraphy and palaeogeography. Earth Science Reviews, 112, 126–154.

  • McDonough, W. F. & Sun, S. S. (1995). The composition of the Earth. Chemical Geology, 120, 223–253.

  • Noble, S. R., Tucker, R. D. & Pharaoh, T. C. (1993). Lower Paleozoic and Precambrian igneous rocks from eastern England. and their bearing on Late Ordovician closure of the Tornquist Sea: constraints from U–Pb and Nd isotopes. Geological Magazine, 130(6), 835-846. https:// doi.org/10.1017/S0016756800023190

  • Oczlon, M. S., Seghedi, A. & Carrigan, C. W. (2007). Avalonian and Baltican terranes in the Moesian platform (Southern Europe, Romania/Bulgaria) in the context of Caledonia terranes west of the TransEuropean Suture Zone. Special Paper of the Geological Society of America, 423, 375–401.

  • Okay, A. I., Bozkurt, E., Satır, M., Yiğitbaş, E., Crowley, Q. C. & Shang, C. K. (2008). Defining the southern margin of Avalonia in the Pontides: geochronological data from the Late Proterozoic and Ordovician granitoids from NW Turkey. Tectonophysics, 461, 252–64.

  • Okay, A. I. & Topuz, G. (2017). Variscan orogeny in the Black Sea region. International Journal of Earth Sciences, 106, 569–592.

  • Önalan, M. (1981). Pendik Bölgesi ile Adaların Jeolojisi ve Sedimenter Özellikleri [Dissertation Thesis], İstanbul Üniversitesi

  • Özbey, Z., Karslıoğlu, Ö. & Aysal, N. (2021). First evidence for the subduction initiation and boninitic magmatism from the Armutlu Peninsula (NW Turkey): geodynamic significance for the Cadomian magmatic arc system of the Gondwanan margin. International Geology Review, 64(18). 2497-2521. https://doi.org/10.1080/00206814.20 21.1986680

  • Özgül, N. (2012). Stratigraphy and some structural features of the İstanbul Paleozoic. Turkish Journal of Earth Sciences, 21, 817-866.

  • Paeckelmann, W. (1938). Neue Beiträge zur Kenntnis der Geologie. Paläontologie und Petrographie der Umgegend von Konstantinopel. 2. Geologie Thraziens, Bithyniens und der Prinzeninseln. Abhandlungen der Preußischen Geologischen Landesanstalt, Heft 186.

  • Pearce, J. A. (1996). A user’s guide to basalt discrimination diagrams. In Wyman, D. A. (Ed.) Trace Element Geochemistry of Volcanic Rocks: Applications for Massive Sulphide Exploration (79–113). Geological Association of Canada. Short Course Notes 12.

  • Pollock, J. C. & Hibbard, J. P. (2010). Geochemistry and tectonic significance of the Stony Mountain gabbro. North Carolina - Implications for the Early Paleozoic evolution of Carolina. Gondwana Research, 17(2–3), 500–515. https://doi. org/10.1016/j. gr2009.09.009

  • Samson, S. D., Patchett, P. J., Roddick, J. C. & Parrish, R. R. (1989). Origin and tectonic setting of Ordovician bentonites in North America: isotopic and age constraints. Geological Society of America Bulletin, 101, 1175–1181.

  • Sayar, C. (1964). Ordovician conulariids from the Bosphorus Area, Turkey. Geological Magazine, 101, 193–7.

  • Sayar, C. (1970). Boğaziçi arazisinde Ordovisyen Conulariaları. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 12, 140-156 (in Turkish).

  • Sayar, C. (1975). Kocaeli Silüriyen’ inde Landoveriyen Brakiyopodları. TÜBİTAK ve Bilim Kongresi, 135–60 (in Turkish).

  • Sayar, C. (1984). İstanbul çevresinden Ordovisyen Brakiyopodları. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 26(2), 99-109 (in Turkish). https://www.jmo.org. tr/resimler/ekler/8bf09f5fceaea80_ek.pdf

  • Sayar, C. & Cocks, L. R. M. (2013). A new Late Ordovician Hirnantia brachiopod Fauna from NW Turkey, its biostratigraphical relationships and palaeogeographical setting. Geological Magazine, 150, 479-496.

  • Scotese, C. R. & McKerrow, W.S. (1991). Ordovician plate tectonic reconstructions. In Barnes, C. R. & Williams, S.H. (Eds.), Advances in Ordovician geology (p. 271-282). Geological Survey of Canada, Paper 90-9.

  • Spahić, D., Tančić, P. & Barjaktarović, D. (2023). Early Paleozoic Cenerian (Sardic) geodynamic relationships of peripheral eastern north Gondwana affinities: revisiting the Ordovician of the Getic/Kučaj nappe (eastern Serbia). Geological Quarterly, 67(5), https://doi.org/10.7306/gq.1675

  • Stillman, C. J. & Francis, E. H. (1979). Caledonide volcanism in Britain and Ireland. Geological Society London, Special Publications, 8, 557-578. https://doi.org/10.1144/GSL.SP.1979.008.01.67

  • Sun, S. S. & McDonough, W. F. (1989). Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes. In Saunders, A. D. & Norry, M. J. (Eds.), Magmatism in Ocean Basins. Geological Society of London, Special Publication. 42, 313– 345.

  • Şen, F. (2012). Petrology and Tectonic Significance of Volcanic Intrusions in The Paleozoic Sequence Encountered Along The Kadıköy-Kartal (İstanbul) Metro Line [Unpublished. MSc Thesis]. İstanbul University. İstanbul, Turkey (in Turkish with English abstract).

  • Şen, F. (2020). Middle Eocene high-K acidic volcanism in the Princes’ Islands (İstanbul) and its geodynamic implications. Turkish Journal of Earth Sciences, 29(8 SI-1), Article 9, 208-219. https://doi.org/10.3906/yer-1905-19

  • Şen, F. (2021a). Age and implication of Late Ediacaran dykes in the İstanbul-Zonguldak Tectonic Unit (NW Turkey): Implications for the rifting of the Rheic Ocean. International Geology Review, 64(17), 2416-2435. https://doi.org/10.1080/00206 814.2021.1904296

  • Şen, F. (2021b). U–Pb zircon geochronology and geochemistry of mafic and intermediate dykes in the İstanbul-Zonguldak Tectonic Unit (NW Turkey): Evidence for Devonian and Carboniferous magmatism and the north-subducting Rheic Ocean in Far East Avalonia. International Journal of Earth Sciences, 110, 1899–1920. https://doi. org/10.1007/s00531-021-02046-4

  • Şen, F. (2022a). Early Devonian Deformational Ages of Early Silurian Gabbro Batholiths in the İstanbulZonguldak Tectonic Unit: Implications for the Caledonian Orogeny in the İstanbul Terrane. In K. Esat & S. Akıska (Eds.), 74th Geological Congress of Turkey with international participation (pp. 14). Ankara, Turkey, 11-15 April 2022.

  • Şen, F. (2022b). Early Permian deformational ages of Late Carboniferous basalt dykes in the İstanbulZonguldak Tectonic Unit: Implications for the Variscan orogeny in the Pontides. EGU General Assembly 2022, Vienna, Austria. 23–27 May 2022. EGU22-6513. https://doi.org/10.5194/egusphereegu22-6513

  • Şen, F. (2023a). Ordovician arc and syncollisional magmatism in the İstanbul-Zonguldak Tectonic Unit (NW Turkey): Implications for the consumption of the Teisseyre-Tornquist Ocean in Far East Avalonia. Mineralogy and Petrology, (2023). https://doi.org/10.1007/s00710-023- 00812-7

  • Şen, F. (2023b). Reconstructing the origin of Minoa with detrital zircons: Did Minoa derive from Gondwana-Land or Laurentia?. 75th Geological Congress of Turkey with international participation (Session on 75th Anniversary Special Thanks giving Session). p 10.

  • Thieblemont, D. & Tegyey. Y. (1994). Geochemical discrimination of differentiated magmatic rocks attesting for the variable origin and tectonic setting of calc-alkaline magmas. Comptes Rendus De L Academie Des Sciences Serie II, 319(1), 87–94.

  • Torsvik, T. H. & Rehnström, E. F. (2003). The Tornquist Sea and Baltica–Avalonia docking. Tectonophysics, 362, 67–82.

  • Tucker, R. D., Krogh, T. E., Ross Jr., R. J. & Williams, S. H. (1990). Time-scale calibration by highprecision U–Pb zircon dating of interstratified volcanic ashes in the Ordovician and Lower Silurian stratotypes of Britain. Earth and Planetary Science Letters, 100, 51–58.

  • Tucker, R. D. (1992). U–Pb dating of Plinian-eruption ashfalls by the isotope dilution method; a reliable and precise tool for time-scale calibration and biostratigraphic correlation. Geological Society of America, Abstracts with Programs, 24(7), 198.

  • Tucker, R. D. & McKerrow, W. S. (1995). Early Paleozoic chronology: a review in light of new U– Pb zircon ages from Newfoundland and Britain. Canadian Journal of Earth Sciences 32, 368–379.

  • Tunç, İ. O., Yiğitbaş, E., Şengün, F., Wazeck, J., Hofmann, M. & Linnemann. U. (2012). U-Pb zircon geochronology of northern metamorphic massifs in the Biga peninsula (NW AnatoliaTurkey): new data and a new approach to understand the tectonostratigraphy of the region. Geodinamica Acta, 25(3-4), 202-225. https://doi. org/10.1080/09853111.2013.877242

  • Tüysüz, O., Aksay, A. & Yiğitbaş, E. (2004). Batı Karadeniz Bölgesinin Litostratigrafi Birimleri (Lithostratigraphic Units of Western Black Sea Region). Litostratigrafi Birimleri. Serisi 2. Stratigrafi Komitesi, Mineral Research and Exploration Institute (MTA) of Turkey

  • Ustaömer, P.A. & Rogers, G. (1999). The Bolu Massif: remnant of a pre-Early Ordovician active margin in the west Pontides, northern Turkey. Geolog. Magaz. 136, 579– 592.

  • Ustaömer, P. A., Mundil, R. & Renne, P. R. (2005). U/ Pb and Pb/Pb zircon ages for arc related intrusions of the Bolu Massif (W Pontides. NW Turkey): Evidence for Late Precambrian (Cadomian) age. Terra Nova, 17, 215–223.

  • Ustaömer, P. A., Ustaömer, T., Gerdes, A. & Zulauf, G. (2011). Detrital zircon ages from a Lower Ordovician quartzite of the Istanbul exotic terrane (NW Turkey): evidence for Amazonian affinity. International Journal of Earth Sciences, 100, 23- 41.

  • Ustaömer, T., Robertson, A. H. F., Ustaömer, P. A., Gerdes, A. & Peytcheva, I. (2012). Constraints on Variscan and Cimmerian magmatism and metamorphism in the Pontides (Yusufeli–Artvin area). NE Turkey from U-Pb dating and granite geochemistry. Geological Society, London. Special Publications, 372, 49–74

  • Ustaömer, P. A., Ustaömer, T. & Robertson, A. H. F. (2012). Ion probe U-Pb dating of the Central Sakarya basement: a peri-Gondwana terrane intruded by Late Lower Carboniferous subduction/ collision-related granitic rocks. Turkish Journal of Earth Sciences, 21(6), 905–932. https://doi. org/10.3906/yer-1103-1

  • van Staal, C. R., Whalen, J. B., McNicoll, V. J., Pehrsson, S., Lissenberg, C. J., Zagorevski, A., van Breemen, O. & Jenner, G. A. (2007). The Notre Dame arc and the Taconic orogeny in Newfoundland. In Hatcher, R.D., Jr., Carlson, M.P., McBride, J.H. & Martínez Catalán, J.R. (Eds.). 4-D Framework of Continental Crust: Geological Society of America Memoir, 200, 511– 552. https://doi.org/10.1130/2007.1200(26)

  • Yalçın, M. N. & Yılmaz, İ. (2010). Devonian in Turkey-a review. Geologica Carpathica, 61, 235–253.

  • Yılmaz-Şahin, S., Aysal, N. & Güngör, Y. (2012). Petrogenesis of late cretaceous adakitic magmatism in the İstanbul zone (Çavuşbaşı Granodiorite. NW Turkey): Turkish Journal of Earth Sciences, 21(6), 1029-1045.

  • Yiğitbaş, E., Elmas, A. & Yılmaz, Y. (1999). Pre-Cenozoic tectono stratigraphic components of the Western Pontides and their geological evolution. Geological Journal, 34, 55–74. https://doi.org/10.1002/ (SICI)1099-1034(199901/06)34:1/2<55::AIDGJ814>3.0.CO;2-0

  • Yiğitbaş, E., Kerrich, R., Yılmaz, Y., Elmas, A. & Xie. Q. (2004). Characteristics and geochemistry of Precambrian ophiolites and related volcanics from the Istanbul —Zonguldak Unit, northwestern Anatolia, Turkey: Following the missing chain of the Precambrian south European Suture zone to the east. Precambrian Research, 132(1–2), 179–206. https://doi.org/10.1016/j.precamres.2004.03.003

  • Yiğitbaş, E., Winchester, J. A. & Ottley, C. J. (2008). The geochemistry and setting of the Demirci paragneisses of the Sünnice (Bolu) Massif. NW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 17(3), 421–431. https://journals.tubitak.gov.tr/earth/ vol17/iss3/1

  • Yiğitbaş, E. & Tunç, İ. O. (2020). Pre-Cambrian Metamorphic Rocks of the Sakarya Zone in the Biga Peninsula; Late Ediacaran Gondwanaland Active Continental Margin. Türkiye Jeoloji Bülteni, 63(3), 277-302. https://doi.org/10.25288/ tjb.589144

  • Zagorchev, I., Balica, C., Kozhoukharova, E., Balintoni, I.C., Sabau, G. & Negulescu, E. (2015). Cadomian and post-cadomian tectonics west of the Rhodope Massif – the Frolosh greenstone belt and the Ograzhdenian metamorphic supercomplex. Geologica Macedonica, 29(2), 101–132.

  • Zagorevski, A., van Staal, C.R., McNicoll, V., Rogers, N. & Valverde-Vaquero, P. (2008). Tectonic architecture of an arc-arc collision zone, Newfoundland Appalachians. Geological Society of America Special Papers, 436, 309–333.

  • Şen, F. (2023). Geological and Geochemical Characteristics of Late Ordovician Volcanic Levels of the Gözdağ Formation in the İstanbul-Zonguldak Tectonic Unit (NW Turkey): Implications for Global Events During the Ordovician . Türkiye Jeoloji Bülteni , 66 (3) , 325-350 . DOI: 10.25288/tjb.1217648

    • Mordağan Bölgesinin Neojen Jeolojisi ve Stratigrafik Korelasyonu, Karaburun Yarımadası, Batı Anadolu
    Fikret Göktaş Serdar Mayda
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Foça Çöküntüsü`nün batı kenarında yer alan Kösedere ve Mordoğan alt havzalarındaki orta Miyosen tortullaşması, egemen gölsel Hisarcık formasyonu ile temsil edilir. Hisarcık formasyonu, erken Miyosen sonunda bölgeye yerleşen kalkalkalen karakterli volkanitler (Karaburun volkanitleri ve Foça tüfü) üzerinde uyumsuzlukla yeralır. Orta Miyosen havzalarının sınır fayları boyunca yüzeyleyen Karaburun volkanitleri andezit bileşimlidir. Foça tüfü riyolitik ignimbiritlerle temsil edilir. Hisarcık formasyonunun havza kenarı alüviyal çökellerini temsil eden Kösedere üyesi, Kösedere alt havzasının sınır fayları önünde çökelmiştir. Gölsel kıyı yüzünde çökelmiş yeşil renkli kiltaşı-silttaşı topluluğundan oluşan Karabağları üyesi, yanal-düşey geçiş ilişkisiyle Kösedere üyesi üzerine gelir. Karabağları üyesinin Mordoğan alt havzasındaki yanal eşdeğeri kabul edilen Ardıç üyesi, çamur düzlüğü çökelimini yansıtan çamurtaşı-kumtaşı ardışık istifiyle simgelenir ve geç MN5 biyozonuna ait büyük memeli fosilleri kapsar. Hisarcık gölsel çökeliminin son dönemini yansıtan Mordoğan kireçtaşı üyesi, Karabağları ve Ardıç üyeleri üzerine geçişli gelir. Hisarcık formasyonu üzerine, MN10-11 biyozonlarına ait büyük memeli fosilleri kapsayan Esendere grubu çökelleri uyumsuzlukla gelir. Hisarcık formasyonu, Sakız Adası, Çeşme Yarımadası ve Foça Çöküntüsü`nde temsil edilir. Sakız Adası’nda Keramaria ve Nenita birimleri, Çeşme Yarımadası’nda Çiftlik formasyonu ve Foça Çöküntüsü`nde Aliağa kireçtaşı, Hisarcık formasyonu ile deneştirilebilir. Urla havzası ve İzmir Körfezi adalar topluluğunda yüzeyleyen Urla grubu çökelleri, Hisarcık formasyonunun eşdeğeridir.

  • Ardıç faunası

  • Karaburun Yarımadası

  • memeli paleontolojisi

  • Orta Miyosen tortullaşması


  • Agostini, S., Tokçaer, M. & Savaşçın, M. Y. (2010). Volcanic rocks from Foça-Karaburun and Ayvalık-Lesvos Grabens (Western Anatolia) and their petrogenic-geodynamic significance. Turkish Journal of Earth Sciences, 19, 157-184.

  • Akay, E. (2000). Magmatic and tectonic evolution of the Yuntdağ volcanic complex (Western Anatolia) [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

  • Akay, E. & Erdoğan, B. (2001). Formation of subaqueus felsic domes and accompanying pyroclastic deposits on the Foça Peninsula (İzmir, Turkey). International Geology Review, 43, 661-674.

  • Akay, E. & Erdoğan, B. (2004). Evolution of Neogene calc-alkaline to alkaline volcanism in the AliağaFoça region (western Anatolia, Turkey). Journal of Asian Sciences, 24, 367- 387.

  • Akçay, A. E., Dönmez, M. ve Türkecan, A. (2014). 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Urla-K17 Paftası, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 256, Ankara.

  • Alonso-Zarza, A. M. (2003). Palaeoenvironmental significance of palustrine carbonates and calcretes in the geological record. Earth-Science Reviews, 60, 261-298.

  • Altunkaynak, Ş. ve Yılmaz, Y. (2000). Foça yöresinin jeolojisi ve aktif tektoniği, Batı Anadolu. Batı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyumu Tam Metin Bildiriler Kitabı (s.160-165). Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları.

  • Altunkaynak, Ş., Yılmaz, Y., Rogers, N. ve Kelley, S. (2006). Batı Anadolu’daki Çarpışma Sonrası Magmatizmanın Petrojenetik Evrimi; Foça Volkanikleri. 59. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, (s.37-38). Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları.

  • Altunkaynak, Ş., Rogers, N. W. & Kelley S. P. (2010). Causes and effects of geochemical variations in late Cenozoic volcanism of the Foça volcanic centre, NW Anatolia, Turkey. International Geology Review, 52, 579-607.

  • Aras, A., Göktaş, F., Demirhan, M., Demirhan, H. ve İçöz, S. (1999). Karaburun kilinin stratigrafisi, mineralojisi ve pişme özellikleri. 1. Batı Anadolu Hammadde Kaynakları Sempozyumu Tam Metin Bildiriler Kitabı, (s.238-247).

  • Bastl, K., Nagel, D., Morlo, M. & Goehlich, U. B. (2020). The Carnivora (Mammalia) from the middle Miocene locality of Gracanica (Bugojno Basin, Gornji Vakuf, Bosnia and Herzegovina). Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments, 100(2), 307-319.

  • Bellon, H., Jarrige, J. J. & Sorel, D. (1979). Les activités magmatiques égéennes de l’Oligocène à nos jours et leurs cadres géodynamiques. Données nouvelles et synthèse. Revue du géologie dynamique et géographie physique, 21, 41-55.

  • Besenecker, H. (1973). Neogen und Quartär der Insel Chios (Ägäis) [Unveröffentlicht doktorarbeit]. Freien Universität Berlin.

  • Bilgin, M., Joniak, P., Mayda, S., Göktaş, F., PeláezCampomanes, P. & van den Hoek Ostende, L. (2021). Micromammals from the late early Miocene of Çapak (western Anatolia) herald a time of change. Journal of Palaeontology, 95(5), 1-18

  • Bonis, L. de, Koufos, G. D. & Sen, S., (1997a). The Sanitheres (Mammalia, Suoidea) from the Middle Miocene of Chios Island, Aegean Sea, Greece. Revue de Paléobiologie, 16, 259-270.

  • Bonis, L. de, Koufos, G. D. & Sen, S. (1997b). A giraffid from the Middle Miocene of the Island of Chios, Greece. Palaeontology, 40, 121-123.

  • Bonis, L. de, Koufos, G. D. & Şen, Ş. (1998). Ruminants (Bovidae and Tragulidae) from the Middle Miocene (MN5) of the Island of Chios, Aegean Sea (Greece). Neues Jahrbuch für Geologie ve Paläontologie Abhandlungen, 210, 339-420.

  • Borsi, S., Ferrara, C., Innocenti, F. & Mazzuoli, R. (1972). Geochronology and petrology of recent volcanics of Eastern Aegean Sea. Bulletin of Volcanology, 36, 473-496.

  • Brinkmann, R., Flügel, E., Jacopshagen, V., Lechnert, H., Rendel, B. & Trick, P. 1972. Trias, Jura und Unterkreide der Halbinsel Karaburun (West Anatolien). Geology and Paleontology, 6, 139- 150.

  • Çakmakoğlu, A. ve Bilgin, Z. R. (2006). Karaburun Yarımadası’nın Neojen öncesi stratigrafisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 132, 33-62.

  • Çakmakoğlu, B., Göktaş, F., Demirhan, M. ve Helvacı, C. (2013). Karaburun Yarımadası’nın kuzey kesimindeki killerin stratigrafisi, sedimantolojisi ve ekonomik kullanım olanaklarının araştırılması. Türkiye Jeoloji Bülteni, 56(1), 39-58. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/ issue/28136/299042

  • Dönmez, M., Türkecan, A., Akçay, A. E., Hakyemez, H. Y. ve Sevin, D. (1998). İzmir ve kuzeyinin jeolojisi, Tersiyer volkanizmasının petrografik ve kimyasal özellikleri (Rapor no: 10181). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Dönmez, M., Akçay, A. E. ve Türkecan, A. 2014. 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, İzmir-K18 Paftası, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları No: 213, Ankara.

  • Ejima, Y., Fujina, T., Tagaki, H., Shimada, K., Iwagana, T., Yoneda, Y. & Murakomi, Y. (1987). The prefeasibility study on the Dikili-Bergama geothermal development Project in the Republic of Turkey, Progress Report II (yayımlanmamış).

  • Emre, Ö., Özalp, S., Doğan, A., Özaksoy, V., Yıldırım, C. ve Göktaş, F. (2005). İzmir yakın çevresinin diri fayları ve deprem potansiyelleri. (Rapor no: 10754). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Ercan, T., Satır, M., Sevin, D. ve Türkecan, A. (1997). Batı Anadolu’da Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı volkanik kayaçlarda yeni yapılan radyometrik yaş ölçümlerinin yorumu. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 119, 103-112.

  • Erdoğan, B. (1990). İzmir-Ankara Zonu’nun İzmir ile Seferihisar Arasındaki Bölgede Stratigrafik Özellikleri ve Tektonik Evrimi. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 2(1), 1-20.

  • Erdoğan, B., Altıner, D., Güngör, T. ve Özer, S. (1990). Karaburun Yarımadası’nın jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 111, 1-24.

  • Eşder, T., Yakabağ, A., Sarıkaya, H. ve Çiçekli, K. (1991). Aliağa (İzmir) yöresinin jeolojisi ve jeotermal enerji olanakları (Rapor no: 9467). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Gemici, Ü. & Filiz, Ş. (2001). Hydrochemistry of Çeşme geothermal area in western Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 110, 171-187.

  • Genç, Ş. C. ve Yılmaz, Y, (2000). Aliağa dolaylarının jeolojisi ve genç tektoniği. Batı Anadolunun Depremselliği Sempozyumu (BADSEM), Bildiri Özleri Kitabı, (s.152-159).

  • Geraads D & Güleç E. 2003. Proboscidea from the middle Miocene hominoid site of Çandır (Turkey). In Güleç E., Begun D. & Geraads D. (eds), Geology and vertebrate paleontology of the middle Miocene hominoid locality Çandır (Central Anatolia, Turkey). Courier Forschungsinstitut Senckenberg, 240, 235-239.

  • Göktaş, F., Ünay, E., 2000. The stratigraphy of the NW parts of the Akhisar (Manisa) Neogene basin. IESCA-2000, Abstracts, 72.

  • Göktaş, F. (2010). Çeşme Yarımadası’ndaki Neojen tortullaşması ve volkanizmasının jeolojik etüdü (Rapor no: 11389). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.

  • Göktaş, F. (2011). Urla (İzmir) çöküntüsündeki Neojen tortullaşması ve volkanizmasının jeolojik etüdü (Rapor no: 11568). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Göktaş, F. (2014a). Karaburun Yarımadası kuzey kıyı kesiminin Neojen stratigrafisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 148, 43-61.

  • Göktaş, F. (2014b). Karaburun (İzmir) çevresinin Neojen stratigrafisi ve palecoğrafik evrimi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 149, 71-94.

  • Göktaş, F. (2016a). İzmir -Dış- Körfezi’ndeki adaların Neojen stratigrafisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 152, 1- 24.

  • Göktaş, F. (2016b). Ildır Körfezi güneyindeki bölgenin Neojen stratigrafisi, Çeşme Yarımadası (Batı Anadolu). Türkiye Jeoloji Bülteni, 59(3), 299-321. https://doi.org/10.25288/tjb.298048

  • Göktaş, F. ve Çakmakoğlu, A. (2018a). 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Urla-K16 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 257.

  • Göktaş, F. ve Çakmakoğlu, A. (2018b). 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Urla-L16 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 258.

  • Göktaş, F. ve Çakmakoğlu, A. (2018c). 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Urla-L17 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 259.

  • Göktaş, F. (2020). Çeşme Yarımadası’nın Neojen stratigrafisi ve bölgesel korelasyonu, Batı Anadolu. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 162, 31-54.

  • Göktaş, F., Kaya, T.T., Tarhan, E. ve Mayda, S. (2023). Karaburun Yarımadası’nın Geç Miyosen Stratigrafisi, Yeni Memeli Bulguları ve Bölgesel Korelasyon, Batı Anadolu. Türkiye Jeoloji Bülteni, 66(1), 1-22. https://doi.org/10.25288/tjb.1126743

  • Güngör, T. (1989). Karaburun Yarımadası BalıklıovaBarbaros arasındaki bölgenin jeolojisi ve yapısal evrimi [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

  • Gürer, Ö. F., Sarica-Filoreau, N., Özburan, M., Sangu, E. & Doğan, B. (2009). Progressive development of the Büyük Menderes Graben based on new data, western Turkey. Geological Magazine, 146(5), 652-673.

  • Helvacı, C., Ersoy, Y., Sözbilir, H., Erkül, F., Sümer, Ö. & Uzel, B. 2009. Geochemistry and 40Ar/39Ar geochronology of Miocene volcanic rocks from the Karaburun Peninsula: Implications for amphibole- bearing lithospheric mantle source,Western Anatolia. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 185, 181-202.

  • Hilgen, F., Lourens, L. J., Van Dam, J. A., with contributions by Beu, A. G., Boyes, A. F., Cooper, R. A., Krigsman, W., Ogg, J. G., Piller, W. E., Wilson, D. S. (2012). The Neogene Period. In: Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Schmitz, M. & Ogg, G. (Eds), The Geological Time Scale 2012, (pp. 923-978). Elsevier Publications.

  • Innocenti, F. & Mazzuoli, R. (1972). Petrology of the Izmir-Karaburun volcanic area (West Turkey). Bulletin of Volcanology, 36, 1-22.

  • Kaçmaz, H. & Köktürk, U. (2004). Geochemistry and mineralogy of zeolitic tuffs from the Alaçatı (Çeşme) Area, Turkey. Clays and Clay Minerals, 52(6), 705-713.

  • Karacık, Z., Genç, Ş.C. & Gülmez, F. (2013). Petrochemical features of Miocene volcanism around the Çubukludağ graben and Karaburun peninsula, western Turkey: Implications for crustal melting related silicic volcanism. Journal of Asian Earth Sciences, 73, 199- 217.

  • Kaya, O. (1979). Orta Doğu Ege çöküntüsünün (Neojen) stratigrafisi ve tektoniği. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 22(1), 35-58.

  • Kaya, O. (1981). Miocene reference section for the coastal parts of West Anatolia. Newsletters on Stratigraphy, 10, 164-191.

  • Kaya, O. & Savaşçın, M. Y. (1981) Petrologic significance of the Miocene volcanic rocks in Menemen, West Anatolia. Agean Earth Sciences, 1, 45-58.

  • Kaya, T., Geraads, D. & Tuna, V. (2003). A new Middle Miocene fauna from Mordoğan (Western Turkey). Paläontologische Zeitschrift, 77(2), 293-302.

  • Kaya, T., Geraads, D. & Tuna, V. A. 2005. New late Miocene mammalian fauna in the Karaburun Peninsula (Western Turkey). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen, 236(3): 321-349.

  • Koçak, A. (1974). Çeşme ılıcası hidrojeolojik etüt raporu (Rapor no: 5321). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Kondopoulou, D., de Bonis, L., Koufos, G. D. & Sen, S. (1993). Palaeomagnetic and biostratigraphic data from the middle Miocene vertebrate locality of Thymiana (Chios Island, Greece). Proceedings of the 2nd Congress of the Geophysical Society of Greece 1, p.626-635

  • Konidaris, G. E. & Koufos, G. D. (2013). Late Miocene Proboscidea (Mammalia) from Macedonia and Samos Island, Greece: preliminary results. Paläontologische Zeitschrift, 87, 121-140.

  • Koufos, G. D., de Bonis, L. & Sen, S., (1995). Lophocyon paraskevaidisi, a new viverrid (Carnivora, Mammalia) from the Middle Miocene of Chios Island, Greece. Geobios, 28, 511-523.

  • Koufos, D., de Bonis, L. & Sen, S., (1995). Lophocyon paraskevaidisi, a new viverrid (Carnivora, Mammalia) from the Middle Miocene of Chios Island, Greece. Geobios, 28, 511-523.

  • Koufos, G. D., Kostopoulos, D. S., Vlachou, T. D. & Konidaris, G. E. (2009). The Late Miocene mammal fauna of Samos, Greece. History, Stratigraphy and Localities. 13th Congress RCMNS (Regional Committee on Mediterranean Neogene Stratigraphy), (p.295).

  • Le Bas, M. J., Le Maitre, R. W., Streckeisen, A., Zanettin, B. (1986). A chemical classification of volcanic rocks based on total alkali-silica diagram. Journal of Petrology, 27, 745-750.

  • Lehmann, U. & Tobien, H. (1995). Artiodactyle fossilien (Mammalia) aus dem Miozän von Thymiana, Chios. Annales de Géologie des Pays Helléniques, 36, 403-414.

  • Logan, B. W., Rezak, R. & Ginsburg, R. N. (1964). Classification and environmental significance of algal stromatolites. The Journal of Geology, 72(1), 68-83.

  • Markov, G. N. & Vergiev, S. (2010). First report of cf. Protanancus (Mammalia, Proboscidea, Amebelodontidae) from Europe. Geodiversitas, 32(3): 493-500.

  • Öngür, T. (1972). Dikili-Bergama jeotermal araştırma sahasına ilişkin jeoloji raporu (Rapor no: 5444). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Peláez-Campomanes, P. 2023. Personal communication. Museo Nacional de Ciencias Naturales - CSIC, Madrid, Spain.

  • Paraskevaidis, I. (1940). Eine obermiocäne fauna von Chios. Neues Jahrbuch für Mineralogie geologie und Paläontologie, 83, 363–442.

  • Radovic, P., Mayda, S., Alaburic, S., & Markovic, Z. (2021). Percrocuta miocenica (Percrocutidae, Carnivora) from the middle Miocene of Brajkovac (Central Serbia). Geobios, 65, 41-49.

  • Rummel, M. (1998). Die Cricetiden aus dem Mittelund Obermiozän der Türkei. Documenta Naturae, 123, 1-300.

  • Sümer, Ö. (2007). Güzelbahçe (İzmir) Çevresinin alüvyonel sedimantolojisi ve aktif tektoniği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

  • Sümer, Ö., Akbulut, M. & İnaner, H. (2020). New geosite candidates from Urla (İzmir, Western Anatolia, Turkey): a list of geological assets nested with antique and modern cultural heritage. Turkish Journal of Earth Sciences, 29, 1017-1032.

  • Şen, Ş. & Sarıca-Floreau, N. (2011). Middle-Late Miocene Spalacidae (Mammalia) From Western Anatolia, and the Phylogeny of the Family. Yerbilimleri, 32(1), 21-50.

  • Thenius, E. (1956). Die Suiden und Tayassuiden des steirischen Tertiars. Sitzungsberichte der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch naturwissenschftlichen Klasse, 165 (5), 337-379.

  • The NOW Community (2023). New and Old Worlds Database of Fossil Mammals (NOW). Licensed under CC BY 4.0. Retrieved (20.09.2022) from https://nowdatabase.org/now/database/.

  • Tobien, H. (1980). A note on the skull and mandible of a new choerolophodont mastodont (Proboscidea, Mammalia) from the middle Miocene of Chios (Aegean Sea, Greece). In: L. L. Jacobs (ed.) Aspects of vertebrate history: Essays in honor of Edwin Harris Colbert. Museum of Northern Arizona Press, 299-307.

  • Türkecan, A., Ercan, T. ve Sevin, D. (1998). Karaburun Yarımadası’nın Neojen volkanizması (Rapor no:10185). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (Yayımlanmamış).

  • Yılmaz, Y. (2000). Ege bölgesinin aktif tektoniği. Batı Anadolu’nun depremselliği Sempozyumu (BADSEM-2000), Bildiri Özleri Kitabı, (s.3-14).

  • Yılmaz, Y., Genç¸ Ş.C., Gürer, Ö.F., Bozcu, M., Yılmaz, K., Karacık, Z., Altunkaynak, S. & Elmas, A. (2000). When did the western Anatolian grabens begin to develop? In: Bozkurt, E., Winchester, J. A., & Piper, J. D. A. (eds) Tectonics and Magmatism in Turkey and the Surrounding Area. Geological Society of London, Special Publication 173, 353–384

  • Yılmazer, S. ve Yakabağı, A. (1995). Çeşme Fevzi Yıldız jeotermal kuyusunun kuyu bitirme raporu (Rapor no: 9955). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (yayımlanmamış).

  • Göktaş, F. & Mayda, S. (2023). Mordoğan Bölgesinin Neojen Jeolojisi ve Stratigrafik Korelasyonu, Karaburun Yarımadası, Batı Anadolu / Neogene Geology and Stratigraphic Correlation of Mordoğan Region, Karaburun Peninsula, Western Anatolia . Türkiye Jeoloji Bülteni , 66 (3) , 351-380 . DOI: 10.25288/tjb.1316807

    • Sumaki Höyük (Batman, Türkiye) Neolitik Yerleşiminde Kullanılan Bazalt Parçalarının Jeokimyasal ve Mineralojik Analizlerle Kaynak Alanının Belirlenmesi
    Savaş Sarialtun Mahmut Aydin Mustafa Avcioğlu
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Bu çalışma, Sumaki Höyük yerleşmesinin Neolitik evrelerinde kullanılmış olan öğütme taşı aletlerin kaynağını (kaynak kayasını) portatif Enerji Dağıtıcı X-ışını Floresans Spektrometresi (P-EDXRF) ve X-Işını Kırınım Spektrometresi (XRD) kullanarak belirlemesini amaçlamaktadır. Kalibre edilmiş C14 yaşı GÖ 9084±57 ile8123±50 yılları arası tarihlendirilen Sumaki Höyük, Batman ili sınırları içerisinde, Aşağı Garzan Havzası`ndayer almaktadır. Bu yerleşmede bulunan öğütme taşları, genellikle bazalttan yapılmakta olup az miktarda da olsa kireçtaşları da kullanılmıştır. Bazalttan yapılan öğütme taşlarının çoğu ikincil kullanım olarak mimari yapıların duvar örgülerinde kullanılmıştır. Diyarbakır Havzası`nın doğusunda yer alan Aşağı Garzan Havzası, batı güneybatıda Kıradağ ve güneyde Raman Dağı, kuzey-kuzeydoğuda Garzan Antiklinali ve Kentalan Antiklinali ile çevrilidir. Çalışma sahasındaki bazaltlar Kuvaterner`de akma şeklinde bulundukları bölgeye yerleşmişlerdir. Sumaki Höyük`ün Neolitik evreleri ile Kıradağı ile Karacadağ bazalt akıntıları alınan numunelerin kimyasal bileşimlerini karşılaştırmak amacıyla P-EDXRF, mineral bilişimlerini ortaya koymak ve karşılatırmak için de XRD analiz yöntemleri kullanılmıştır. Bu analiz yöntemleri sonucuna göre Sumaki Höyük ve Kıradağı`ndan alınan örnekler birbiriyle iyi uyum göstermektedir. Dolayısıyla Neolitik dönem mimari yapı elamanı olarak kullanılan bazalt taşaletlerin Kıradağı bazaltlarından alındığı açık bir şekilde ortaya konmuştur.

  • Bazalt

  • jeoarkeoloji

  • Neolitik

  • Sumaki Höyük

  • Yukarı Mezopotamya


  • Altınlı, E. (1966). Geology of Eastern and Southeastern Anatolia. Bulletin of the Mineral Research and Exploration (MTA Dergisi), 66, 35-77. https:// dergi.mta.gov.tr/index.php?id=arsiv

  • Antonelli, F., Columbu, S., Raaijmakers, M. V. & Andreoli, M. (2014). An archaeometric contribution to the study of ancient millstones from the Mulargia area (Sardinia, Italy) through new analytical data on volcanic raw material and archaeological items from Hellenistic and Roman North Africa. Journal of Archaeological Science, 50(1), 243-26. https://doi.org/10.1016/j. jas.2014.06.016

  • Ardos M. (1996). Türkiye’de Kuaterner Jeomorfolojisi. Çantay Kitapevi, İstanbul.

  • Baklouti, S., Maritan, L., Ouazaa N.L., Mazzoli, C., Kassaa, S.L., Joron, J.L., Fouzaï, B., Duocastella, L.C. & Labayed-Lahdari, M. (2015). African terra sigillata from Henchir Es-Srira archaeological site, central Tunisia: Archaeological provenance and raw materials based on chemical analysis. Applied Clay Science, 105-106, 27-40. https://doi. org/10.1016/j.clay.2014.12.020

  • Beşikçi İ. (1969). Doğuda Değişim ve Yapısal Sorunlar - Göçebe Alikan Aşireti. Doğan Yayınevi, İstanbul.

  • Braidwood R. J. (1982). The Hilly Flanks and Beyond: Essays on the Prehistory of Southwestern Asia. Young, T. C. Jr., Smith, P.E.L., Mortensen, P. (Eds), Studies in Ancient Oriental Civilization. University of Chicago Press, SAOC 36.

  • Caricola, I., Breglia, F., Larocca, F., Hamon, C., Lemorini, C. & Giligny, F. (2020). Prehistoric exploitation of minerals resources. Experimentation and use-wear analysis of grooved stone tools from Grotta della Monaca (Calabria, Italy). Archaeological and Anthropological Sciences, 12, 259-285. https:// doi.org/10.1007/s12520-020-01219-7

  • Delage, C. & Webb, J. (2020). Cherts and prehistory in the Near East… recent advances: An introduction. Journal of Archaeological Science: Reports, 32, Article 102446. https://doi.org/10.1016/j. jasrep.2020.102446

  • Eren, M. I., Roos, C. I., Story, B. A., CramonTaubadel, N. & Lycett, S.J. (2014). The role of raw material differences in stone tool shape variation: an experimental assessment. Journal of Archaeological Science, 49, 472-487. https://doi. org/10.1016/j.jas.2014.05.034

  • Erim-Özdoğan, A. & Sarıaltun, S. (2018). Sumaki Höyük, Batman/Beşiri. Ilısu Barajı Projesi Kurtarma Kazıları. p. 55-88. Batman Müzesi Yayını.

  • Friedman, E. S., Sato, Y., Alatas, A., Johnson, C. E., Wilkinson, T. J., Yener K. A. & Alp E. E. (1999). An X-Ray Fluorescence study of lake sediments from ancient Turkey using synchrotron radiation. Denver X-ray Conference (DXC) on Applications of X-ray Analysis No. 42, 151-160

  • Gaziulusoy-Yıldızel Z. E. (2008). Depositional Stacking Patterns and Cycles of Garzan Formation in the Garzan-Germik Oil Field: An Approach to Cycle to Log Correlation [Unpublished PhD. Dissertation]. Middle East Technical University, Ankara, Turkey.

  • Greenough, J. D., Gorton, P. M. & Greenough, L. M. (2001). Whole-Rock Fingerprints of Egyptian Basalts and the Provenance of Egyptian Artefacts. Geoarchaeology, 16 (7), 763-784. https://doi. org/10.1002/gea.1019

  • Güngör-Yeşilova, P. (2012). Kurtalan (GB Siirt) Civarı Evaporit İçeren Germik Formasyonun Sedimantolojisi, Mineralojik-Petrografik İncelenmesi ve Diyajenezi [Ph.D. Dissertation]. Yüzüncü Yıl University, Van, Turkey.

  • Gürcüoğlu, M. C. & Turhan, N. (1992). Muş-I33 Sheet:100.000 Scale Geological Map Series of Turkey. MTA Publications, Ankara.

  • Harrell, J. A. (1992). Ancient Egyptian Limestone Quarries: A Petrological Survey. Archaeometry, 34(2), 195-211. https://doi. org/10.1111/j.1475-4754.1992.tb00492.x

  • Lemonnier, P. (1986). The study of material culture today: Toward an anthropology of technical systems. Journal of Archaeological Science, 5(2),147-186. https://doi.org/10.1016/0278- 4165(86)90012-7

  • Mantler, M. & Schreiner, M. (2000). X-Ray Fluorescence Spectrometry in Art and Archaeology. X-RAY SPECTROM (Special Issue), 29(1), 3-17. https://doi.org/10.1002/ (SICI)1097-4539(200001/02)29:1<3::AIDXRS398>3.0.CO;2-O

  • Sarıaltun, S. (2019). The Neolithic Architectural Structures and Cultural Landscape of Sumaki Höyük [PhD Dissertation]. Nanterre University, Paris, France.

  • Sarıaltun, S. (2020). The Neolithic Architectural Structures and Cultural Landscape of Sumaki Höyük - with microarchaeological and ethnoarchaeological perspectives. Paradigma Akademi Yayınları, Çanakkale.

  • Sarıaltun, S. & Aydın, M. (2018). Çoklu Analitik Yöntemlerle Sumaki Höyük Sürtme Taş Aletlerinin Hammadde Kaynak Belirlemesi. M. Avcıoğlu, T. Kurttaş, F. Toksoy Köksal, Y. Eyüboğlu, A. Baba, E. Yiğitbaş (Eds.), 71.Türkiye Jeoloji Kurultayı (23-27 Nisan 2018, Ankara) Bildiri Özleri ve Tam Metin Bildiriler Kitabı (p. 445-446). Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları. https://www.jmo. org.tr/resimler/ekler/9ee599173fc3528_ek.pdf

  • Schackley, M. S. (2011). An Introduction to X-Ray Fluorescence (XRF) Analysis in Archaeology. In: M.S., Shackley (Ed.), X-Ray Fluorescence Spectrometry (XRF) in Geoarchaeology (pp. 7-44). Springer. https://link.springer.com/ chapter/10.1007/978-1-4419-6886-9_1

  • Schreiner, M., Frühmann, B., Jembrih-Simbürger, D. & Linke R. (2004). X-Rays in Art and Archaeology: An Overview. Powder Diffraction. 19(1), 3-11. https://doi.org/10.1154/1.1649963

  • Shrivastava, V. S. (2009). X-Ray Diffraction and Mineralogical Study of Soil: A Review. JACR. 9, 41-51. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper. aspx?id=195646

  • Sunkar, M. & Tanbul, S. (2012). Iluh Deresi (Batman) Havzası’nın Jeomorfolojisi. Coğrafya Dergisi, 1(24), 38-60. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ iucografya/issue/25069/264616

  • Şaroğlu, F. & Emre, Ü. (1987). Karacadağ Volkanitlerinin Genel Özellikleri ve Güneydoğu Anadolu Otoktonundaki yeri. In Proceeding of the 7th Biannual Petroleum Congress of Turkey (pp. 384-391).

  • Şenel, M. (2007). Geological Map of the Mardin -M46 Quadrangle, (M. Şenel (Ed.). General Directorate of Mineral Research and Exploration & Turkish Petroleum of General Directorate.

  • Şimşek, R. (1979). Yukarı Dicle Havzası Hidrojeolojik Etüt Raporu (Rapor No:1054). DSİ Genel Müdürlüğü

  • Tarhan, N. (2002). 1:500,000 scale Geolological Maps of Turkey, Erzurum Sheet, (M. Şenel (Ed.)). General Directorate of Mineral Research and Exploration.

  • Tolun N. (1962). Diyarbakır Sheet:500,000 Scale, Explanatory Text of The Geological Map of Turkey. MTA Publications, Ankara.

  • Tuna, D. (1973). VI. Bölge Litostratigrafi Birimleri Adlandırmasının Açıklayıcı Raporu (Report no: 813). Turkish Petroleum Int. Co. (TPIC) (TPAO in Turkish acronym).

  • Turhan, N., Balcı V. & Günay Y. (2002). 1:500,000 scale Geolological Maps of Turkey, Diyarbakır Sheet, (M. Şenel (Ed.)). General Directorate of Mineral Research and Exploration.

  • Waelkens, M., Herz, N. & Moens, L. (1992). Ancient Stones: Quarrying, Trade and Provenance - Interdisciplinary Studies on Stones and Stone Technology in Europe and Near East from the Prehistoric to the Early Christian Period. Leuven University Press, Leuven.

  • Whittaker, J., Kamp, K. & Yılmaz, E. (2009). Çakmak Revisited: Turkish Flintknappers Today. Lithic Technology, 34(2), 93-110. https://www.jstor.org/ stable/23273654

  • Wilson, L. (2007). Understanding Prehistoric Lithic Raw Material Selection: Application of a Gravity Model. Journal of Archaeological Method and Theory, 14, 388-411. https://doi.org/10.1007/ s10816-007-9042-4

  • Yeşilova, Ç., 2012. Baykan-Kurtalan-Şirvan (Siirt) Arasındaki Tuz İçeren Birimlerin StatigrafikSedimantolojik İncelenmesi ve Ekonomik Önemi [PhD. Dissertation]. Yüzüncü Yıl University, Van, Turkey.

  • Yeşilova, Ç. & Helvacı, C. (2011). Batman-Siirt Kuzeyi Stratigrafisi ve Sedimantolojisi. Türkiye. TPJD, 23(2), 7-50. http://www.tpjd.org.tr/images/ bultenler/pdf/aralik2011.pdf

  • Yılmaz, E. & Duran, O. (1997). Güneydoğu Anadolu Bölgesi otokton ve allokton birimlerin stratigrafi sözlüğü. TPAO Araştırma Merkezi, Eğitim Yayınları, No:31, Ankara.

  • Sarıaltun, S. , Aydın, M. & Avcıoğlu, M. (2023). Geochemical and Mineralogical Analyses of Basalt Fragments from the Neolithic Settlement of Sumaki Höyük (Batman, Turkey) to Determine the Source Area / Sumaki Höyük (Batman, Türkiye) Neolitik Yerleşiminde Kullanılan Bazalt Parçalarının Jeokimyasal ve Mineralojik Analizlerle Kaynak Alanının Belirlenmesi . Türkiye Jeoloji Bülteni , 66 (3) , 381-402 . DOI: 10.25288/tjb.1310550

    • Konya İlinin Doğal Varlıkları ve Jeolojik Miras Potansiyeli
    Nizamettin Kazanci Gülin Gençoğlu Korkmaz
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Doğal ve/veya jeolojik miras şehirlere değer katan ve kimlik kazandıran varlıklar olup giderek daha çok dikkat çekmekte ve korunmasına özen gösterilmektedir. Jeolojik miras, bulunduğu bölgenin jeolojik evrimini ve o evrimdekiçok önemli olayları temsil eder. Mevcut bilimsel veriler ışığında jeolojik mirasın belirlenmesi, envanterinin yapılması yerbilimcilerin, bunların tescili ve koruma önlemlerinin alınması, yerel kalkınma için kullanılması ise karar vericilerin sorumluluğundadır. Bu çalışmada, Jeolojik Mirası Koruma Derneği`nin (JEMİRKO) kayıtlarından yararlanılarak, Konya il merkezi ve ilçelerinde var olan jeolojik mirasın tanıtılması ve niteliklerinin tespiti amaçlanmıştır. Araştırma henüz başlangıç aşamasında olup zamanla daha da genişletilecektir. İncelemeler Konya`da, çoğunluğu uluslararası nitelikte 61 jeositin varlığını göstermektedir. Bunlara ilaveten 22 doğal miras ve 9 tescilli alan (milli park, tabiat parkı) bulunmakta olup bu potansiyel, bölge için eşsiz bir jeoturizm fırsatı sunmaktadır.

  • Doğal miras

  • jeolojik miras

  • jeosit

  • Konya

  • Toros Dağları


  • Atalay, İ. (1988). Toros Dağlarında Karstlaşma ve Karstik Alanların Ekolojisi. Jeomorfoloji Dergisi 16, 12-27.

  • Baird, D. ve Baysal, A. (2012). Boncuklu Höyük Projesi: Orta Anadolu’da tarımın, yerleşik hayata geçişin ve hayvancılığın başlangıcının araştırılması. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kazı Sonuçları Toplantısı, 33, 263-270.

  • Boyle, E. A. (1990). Quaternary deepwater paleoceanography. Science, 249, 869-87.

  • Brilha, J. (2016). Inventory and quantitative assessment of geosites and geodiversity sites: a review. Geoheritage 8, 119-134.

  • Charles, C. D. & Fairbanks, R.G. (1992). Evidence from southern Ocean sediments for the effect of North Atlantic deep-water flux on climate. Nature, 355, 416-419.

  • Eastwood, W. J., Roberts, N. & Lamb, H. F. (1998). Palaeoecological and archaeological evidence for human occupance in southwest Turkey: The Beyşehir Occupation Phase. Anatolian Studies, 48, 69-86.

  • Erinç, S. (1960). Konya bölümü’nde ve İç Toros Sıralarında karst şekilleri üzerine müşahedeler. Türk Coğrafya Dergisi 20, 83-106 (Türkçe ve İngilizce).

  • Erol, O. (1979). Dördüncü Çağ (Kuvaterner) Jeoloji ve Jeomorfolojisinin ana çizgileri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayını no 289, 68 s. Ankara.

  • Erol, O. (1980). Anadolu’da Kuaterner pluvial ve imterpluvial koşullar ve özellikle güney İç Anadolu da son buzul çağından bugüne kadar olan çevresel değişmeler. Coğrafya Araştırma Dergisi, 9, 5-16.

  • Gencoğlu Korkmaz, G., Kurt, H., Asan, K. & Leybourne, M. (2022). Ar-Ar Geochronology and Sr-NdPb-O Isotopic systematics of the post-collisional volcanic rocks from the Karapınar-Karacadağ area (Central Anatolia, Turkey): An alternative model for orogenic geochemical signature in sodic alkali basalts. Journal of Geosciences, 67(1), 53-69.

  • Gürbüz, A., Kazancı, N., Hakyemez, H. Y., Leroy, S. A. G., Roberts, N., Saraç, G., Ergun, Z., Boyraz‑Arslan, S., Gürbüz, E., Koç, K., Yedek, Ö. & Yücel, O. T. (2021). Geological evolution of a tectonic and climatic transition zone: the Beyşehir‑Suğla basin, lake district of Turkey. International Journal of Earth Sciences, 110, 1077-1107. https://doi.org/10.1007/s00531-021- 02007-x

  • IUGS, (2022). International Union on Geological Sciences The First 100 Geological Heritage Sites. Published by IUGS, Spain, ISBN: 978-1-7923- 9975-6.217 s.

  • Kazancı, N. ve Gençoğlu Korkmaz, G. (2023). Doğal miras planlama: Jeolojik miras kaynakları ve kullanımı. In: Y.Küçükdağ, K. Özcan, Ç. Arabacı (Edler.), Konya İli ve İlçelerinin Tarihî Süreç Çerçevesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği I+II. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yayını, cilt 1, s. 23-29.

  • Kazancı, N. & Gürbüz, A. (2014). Jeolojik miras nitelikli Türkiye doğal taşları. Türkiye Jeoloji Bülteni, 57(1), 19-44. https://doi.org/10.25288/ tjb.298752

  • Kazancı, N., Şaroğlu, F. ve Suludere, Y. (2015). Türkiye Jeositleri Çatı Listesi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 151, 261-278.

  • Kazancı, N. & Roberts, N. (2019). The lake basins of southwest Anatolia. In C. Kuzucuoğlu, A. Çiner, N. Kazancı (Eds.), Landscapes and Landforms of Turkey (p.: 325-337), World Series of Geomorphology. Springer.

  • Koçyiğit, A. (1983). Hoyran Gölü (Isparta Büklümü) Dolayının Tektoniği. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 26(1), 1-26. https://www.jmo.org.tr/ resimler/ekler/134f7cebfdb21fe_ek.pdf

  • Kuzucuoğlu, C., Çiner, A. & Kazancı, N. (2019). Geomorphological regions of Turkey. In C. Kuzucuoğlu, A. Çiner, N. Kazancı (Eds.), Landscapes and Landforms of Turkey (p.: 41- 178), World Series of Geomorphology. Springer.

  • Lahn, E. (1948). Türkiye Göllerinin Jeolojisi ve Jeomorfolojisi Hakkında Bir Etüt. MTA Enstitüsü Yayınları Seri B, No.12, Ankara.

  • Lüttig, G. & Steffens, P. (1976). Explanatory Note for the Palaeo- geographic Atlas of Turkey from the Oligocene to the Pleistocene. Bundesanst. Geowiss. Rohstoffe, Hannover 64 s.

  • McHugh, C. M. G., Gurung, D., Giosan, L. & Ryan, W. B. F. (2008). The last reconnection of the Marmara Sea (Turkey) to the World Ocean: A palaeoceanographic and paleoclimatic perspective. Marine Geology, 255, 64-76.

  • Nazik, N., Koray Törk, K., Tuncer, K. ve Özel, E. H. (2005). Türkiye Mağaraları. Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s.:31-44), Beyşehir, Konya.

  • Nazik, L., Poyraz, M. & Karabıyıkoğlu, M. (2019). Karstic landscapes and landforms of Turkey. In C. Kuzucuoğlu, A. Çiner, N. Kazancı (Eds.), Landscapes and Landforms of Turkey (p.: 181- 196), World Series of Geomorphology. Springer.

  • Okay A. I. ve Tüysüz O. (1999). Tethyan sutures of northern Turkey. Geological Society, London, Special Publications, 156(1), 475-515.

  • Orhan, O., Kırtıloğlu, O. S. ve Yakar, M. (2020). Konya kapalı havzası obruk envanter bilgi sisteminin oluşturulması. Geomatik 5(2), 81-90.

  • Reynard E. & Brilha J. (Ed.) 2018. Geoheritage: assessment, protection and management. Elsevier. Amsterdam, 450 s.

  • Robertson, A. H. F., Poisson, P. & Akıncı, Ö. (2003). Developments in research concerning MesozoicTertiary Thetys and neotectonics in the Isparta Angle, SW Turkey. Geological Journal 38, 195- 234.

  • Ryan, W. B. F., Pittman, W. C., III, Major, C. O., Shimkus, K., Maskalenco, V., Jones, G. A., Dimitrov, P., Görür, N., Sakınç, M. & Yüce, H., 1997. An abrupt drowning of the Black Sea shelf. Marine Geology, 138, 119-126.

  • Scotese, C. R. (2014). Cenozoic Plate Tectonic, Paleogeographic, and Paleoclimatic Reconstructions, Maps 1-15, PALEOMAP Project Evanston, Illinois, USA, 16 s.

  • Şenel, M. (2002). 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Konya Paftası (Ed.: M. Şenel). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.

  • Şengör, A. M. C. (1980). Türkiye’nin Neotektoniğinin Esasları. Türkiye Jeoloji Kurumu, Konferans Serisi 2, Ankara, 40 s.

  • Şengör, A. M. C. & Yılmaz, Y. (1981). Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181–241.

  • Şengör A. M. C., Görür, N. & Şaroğlu, F. (1985). Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study. In K.T. Biddle, & N. Christie-Blick (Eds.), Strike-slip Deformation, Basin Formation, and Sedimentation. Soc. Econ. Paleont. Min. Spec. Pub. 37, 227–264. https://doi.org/10.2110/ pec.85.37.0211

  • Şenkul, Ç. & Doğan, U. (2013). Vegetation and climate of Anatolia and adjacent regions during the Last Glacial period. Quaternary International, 302, 110- 122. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2012.04.006

  • Tapur, T. ve Bozyiğit, R. (2013). Konya İli Obruk Envanteri. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Müdürlüğü, Konya.

  • Taymaz, T., Jackson, J. & Mckenzie, D. (1991). Active tectonics of the north and central Aegean Sea. Geophysical Journal International, 106(2), 433- 490.

  • Theodossiou-Drandaki, I, Nakov, R., Wimbledon, W. A. P., Serjani, A., Neziraj, A., Hallaci, H., Sijaric, G., Begovic, P., Todorov, T., Tchoumatchenco, Pl., Diakantoni, A., Fassoulas, Ch., Kazancı, N., Saroglu, F., Dogan, A., İnaner, H., Dimitrijevic, M., Gavrilovic D., Krstic, B. & Mijovic, D. (2004). IUGS Geosites project progress - a first attempt at a common framework list for southeastern European countries. In M. Parkes (Ed.), Natural and Cultural Landscapes- the Geological foundation. Proceedings of a Conference 9-11 September 2002 (p.: 81-90). Dublin Castle, Ireland, Royal Irish Academy, Dublin.

  • Türkecan, A. (2015). Türkiye’nin Senozoyik Volkanitleri. M.T.A. Genel Müdürlüğü Özel yayın Serisi, no 33, 255 s + 12 Harita, Ankara.

  • Wimbledon, W. A. P. (1996). National site election, a stop on the road to a European Geosite List. Geologica Balcanica, 26, 15-27.

  • Wimbledon, W.A.P., Benton, M. A., Berins, R. E. (1995). The development of a methodology for the selection of British geological sites for conservation. Part I, ProGEO. Modern Geology, 20, 59-202.

  • Kazancı, N. & Gençoğlu Korkmaz, G. (2023). Konya İlinin Doğal Varlıkları ve Jeolojik Miras Potansiyeli / Natural Assets and Geological Heritage Potential of Konya Province . Türkiye Jeoloji Bülteni , 66 (3) , 403-420 . DOI: 10.25288/tjb.1321896

    • Jeolojik ve Jeomorfolojik Yapının 1999 Depremleri Sonrası Adapazarı Kent Dokusunun Oluşumundaki Etkisi
    Seda Sakar Hidayet Taga Fikret Zorlu
    PDF Olarak Görüntüle

    Öz: Bu çalışmada 17 Ağustos 1999 (Mw 7,4) ve 12 Kasım 1999 (Mw 7,2) tarihlerinde meydana gelen depremler sebebiyle büyük ölçüde yıkıma uğrayan Adapazarı kent merkezinin, mevcut kentsel alanlar ve yeni gelişme alanlarının yer seçimi ile jeolojik ve jeomorfolojik yapının ilişkisinin ortaya koyulması amaçlanmıştır. Sakarya Nehri`nin taşıdığı alüvyon zemin yapısına sahip, yeraltı su seviyesinin oldukça yüksek olduğu Adapazarı Ovası`na kurulmuş olan Adapazarı kent merkezi; 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinde meydana gelen sıvılaşmaya bağlı hasar oluşumunda, depremlerin etkilediği yerleşim alanları içerisinde ilk sırada yer almaktadır. 07.01.2010 tarihinde onaylanan Sakarya ili 1/100.000 ölçekli 2025 yılı Çevre Düzeni Planı kapsamında, Adapazarı kent merkezinin tamamını içine alan Merkez Planlama Bölgesi, çalışma alanı olarak kabul edilmiştir. Hava fotoğrafları,uydu görüntüleri, sayısal yükseklik modelleri ve kurumlardan elde edilen sayısal verilerin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak üst üste getirilmiş; çalışma alanına ait jeolojik-jeomorfolojik yapı ve kent formu arasındaki ilişki ortaya koyulmuştur. Temel amacı jeolojik ve jeomorfolojik yapının, deprem sonrası kent dokusu üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi olan bu çalışmada; kentsel gelişmeye etki eden jeolojik ve jeomorfolojik faktörler, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemiyle ağırlıklandırılarak; 1999 depremleri sonrası değişen kentsel dokuylaolan ilişkisi tartışılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen sentez haritası ile kentsel dokunun çakıştırılmasısonucunda çalışma alanının %65`inin yerleşme için uygun olmayan yapıda olmasına rağmen yapılaşmanın devamettiği; 1999 depremleri sonrası mevcut kent merkezinin kuzeyinde yer seçen yeni gelişme alanlarının ise jeolojik ve jeomorfolojik açıdan yerleşime uygun yapıda olduğu tespit edilmiştir. 

  • AHP

  • deprem

  • jeoloji

  • jeomorfoloji

  • kent morfolojisi


  • Akıncı, H., Yavuz Özalp, A. & Temuçin Kılıçer, S. (2015). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve AHP Yöntemi Kullanılarak Planlı Alanlarda Heyelan Duyarlılığının Değerlendirilmesi: Artvin Örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 1(2), 40–53.

  • Akyol, M. (2007). Sakarya’da 17 Ağustos Depremi Sonrası Kurulan Yeni Yerleşim Alanları [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

  • Almusaed, A. & Almssad, A. (2019). City Phenomenon between Urban Structure and Composition. In A. Almusaed, A. Almssad, & L. Truong-Hong, (Eds.), Sustainability in Urban Planning and Design (pp. 1-29). IntechOpen. https://doi.org/10.5772/ intechopen.90443

  • Coates, D. R. & Vitek, J. D. (Eds.). (1980). Thresholds in Geomorphology (1st ed.). George Allen & Unwin Ltd.

  • Çökelek, R. (2003). Türkiye’de Sermaye Birikimi Sürecinde Kentsel Gelişme Dinamikleri Açısından Adapazarı [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı.

  • Emre, Ö., Erkal, T., Tchepalyga, A., Kazanci, N., Keçer, M. ve Ünay, E. (1998). Doğu Marmara Bölgesinin Neojen-Kuvaternerdeki Evrimi. MTA Dergisi, 120, 233–258.

  • Emshoff, J. R. & Saaty, T. L. (1982). Applications of the Analytic Hierarchy Process to Long Range Planning Processes. European Journal of Operational Research, 10, 131–143.

  • Erkal, T. ve Taş, B. (2013). Jeomorfoloji ve İnsan. Yeditepe.

  • Gares, P. A., Sherman, D. J., & Nordstrom, K. F. (1994). Geomorphology and Natural Hazards. Geomorphology,10(1-4), 1-18. https://doi. org/10.1016/0169-555X(94)90004-3

  • Hoşgören, M. Y. (2017). Jeomorfoloji Terimleri Sözlüğü. Çantay Kitabevi.

  • Huggett, R. J. (2017). Fundamentals of Geomorphology (Fourth ed.). Routledge. https://doi.org/10.5860/ choice.49-2681

  • Koçyiğit, A., Göncüoğlu, C., Toprak, V., Bozkurt, E., Dırık, K., Rojey, B., Yılmaz, Ö., Teksöz, B., Cihan, M., Özacar, A., Emre, Ö., Ateş, Ş., Duman, T. Y., Keçer, M., Erkal, T., Doğan, A., Durmaz, S., Osmançelebioğlu, R., Karakaya, F., & Özalp, E. (1999). 17 Ağustos 1999 Gölcük-Arifiye (Kuzeydoğu Marmara) Depremleri Sonrası Sakarya İli ve Ona Bağlı Yerleşkeler için Yeni Yerleşim Alanları Araştırma Raporu.

  • Kropf, K. (1996). Urban Tissue and the Character of Towns. Urban Design International, 1(3), 247– 263. https://doi.org/10.1057/udi.1996.32

  • Özmen, B. (2000a). 12 Kasım 1999 Düzce Depreminin Konut ve İşyeri Hasarları (Rakamsal Verilerle). In B. Özmen & G. Bağcı (Eds.), 12 Kasım 1999 Düzce Depremi Raporu

  • Özmen, B. (2000b). 17 Ağustos 1999 İzmit Körfezi Depreminin Hasar Durumu (Rakamsal Verilerle) (TDV/DR 010-53).

  • Russell, R. J. (1949). Geographical geomorphology. Annals of the Association of American Geographers, 39(1), 1-11. https://doi. org/10.1080/00045604909351992

  • Saaty, T.L. (1988). What is the Analytic Hierarchy Process?. In G. Mitra, H. J. Greenberg, F. A. Lootsma, M. J. Rijkaert, H. J. Zimmermann (Eds), Mathematical Models for Decision Support (pp. 109-121). NATO ASI Series, vol 48. Springer, Berlin, Heidelberg.

  • Saaty, T. (1995). Transport Planning with Multiple Criteria: The Analytic Hierarchy Process Applications and Progress Review. Journal of Advanced Transportation, 29(I), 81–126.

  • Saaty, T. (2005). Analytic Hierarchy Process. In P. Armitage & T. Colton (Eds.), Encyclopedia of Biostatistics Vol 1 (pp. 165–171). John Wiley & Sons, Ltd. https://doi.org/10.1002/0470011815. b2a4a002

  • Saaty, T., & Vargas, L. G. (2012). Models, Methods, Concepts & Applications of the Analytic Hierarchy Process (Second Edi). Springer.

  • Sakarya İli, Birinci Etap Alanların Arazi Kullanımına Esas Jeolojik Etüdü Raporu. (2012).

  • Topel, A. (2006). Analitik Hiyerarşi Prosesinin Bulanık Mantık Ortamındaki Uygulamaları-Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.

  • TUİK, (2023, 05 Nisan). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2022. https://data. tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-DayaliNufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022- 49685#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20 Kurumsal&text=T%C3%BCrkiye’de%20 ikamet%20eden%20n%C3%BCfus,575%20 bin%20441%20ki%C5%9Fi%20oldu.

  • Sakar, S. , Taga, H. & Zorlu, F. (2023). Jeolojik ve Jeomorfolojik Yapının 1999 Depremleri Sonrası Adapazarı Kent Dokusunun Oluşumundaki Etkisi / The Effect of Geological and Geomorphological Structure on the Formation of Adapazarı Urban Fabric after the 1999 Earthquakes . Türkiye Jeoloji Bülteni , 66 (3) , 421-444 . DOI: 10.25288/tjb.1289115

    • SAYI TAM DOSYASI
    PDF Olarak Görüntüle